Gedurende een half uur – op een uitzending van 45 min – kregen we te horen dat het ambtenaren apparaat er te log, te duur, corrupt en te groot is. In cowboystijl, zonder verificatie van het materiaal, worden beelden getoond van plaatselijke – lees laag geplaatste – ambtenaren die geld aanvaarden of prikken voor afwezige collega’s. Een Griekse professor economie meent te weten dat een machinist twee maal meer verdient dan een universiteitsprofessor (i.e. 2 x 3000, 00 euro / maand). Het weerwoord van een vakbondsvertegenwoordigster wordt geplaatst in het licht van totaal ongeloof: … en zij durft nog te beweren dat er ambtenaren te kort zijn, nadat een resem goed geplaatste intellectuelen net gezegd heeft dat er veel te veel waren.
De recepten voor een oplossing: sterke afslanking van het overheid, drukken van de lonen, inperken van de macht van de vakbonden, verkoop van overheidsbezit en privatisering van overheidsdiensten. Ze worden allemaal als oplossing naar voor geschoven. Maar we kennen ze. Het zijn de recepten waarmee het IMF, rating-bureau’s en patroonsoganisaties ons om de oren slaan. Het zijn de adagio’s van het neoliberalisme. Een model dat tot grote armoede in Latijns-Amerika, Afrika en Azië heeft geleid, tot wereldwijde crisissen en 40 miljoen mensen die onder de armoede grens leven in de VS.
Als epiloog – laatste vijf minuten – toch nog iets over de euro. Waarbij, zoals in de Europese politiek, Duitsland het voortouw neemt: Europa moet afslanken. Het aantal Europese lidstaten moet naar beneden. De zwakkeren – Griekenland, Italië, Portugal enz… moeten eruit. De economisch sterkere landen blijven erin zolang ze de Duitse discipline overnemen: het overheidstekort reduceren door de lonen te drukken en een staat in dienst van de export. En wie daar niet aan voldoet kan er alsnog uitvliegen.
Ja, zelfs Frankrijk is een potentiële kandidaat. Want, volgens de correspondent van de WDR en ZDF in Brussel, zit het in ‘de cultuur’ gebakken. Duitsers hebben hun geschiedenis mee om een dergelijke strakke discipline vol te houden en het probleem direct bij de horens te vatten. De Fransen daarentegen …
En, nog volgens die correspondent, kan je de ‘culturele’ inborst niet zomaar veranderen (dat dit in tegenspraak is met zijn bewering van 2 minuten nadien waarin hij zegt dat Duitsland, na twee wereldoorlogen en even veel zware muntdevaluaties, die mentaliteit / ‘culturele’ shift wel gemaakt heeft, doet blijkbaar niet ter zake). Maar misschien bedoelde hij wel het volgende: het is gemakkelijker om verder te gaan met de landen die de dictaten van de werkgevers en het IMF zonder verzet slikken.
En wat als er zo’n afgeslankte EU komt. Met, zoals Duitsland, een economie die volledig op export gericht is, maar die in eigen regio geen afzet vindt, wegens te lage lonen. Gaan we dan onze producten dumpen in de rest van Europa, onder sterk gesubsidieerde omstandigheden, met Afrikaanse toestanden als gevolg? Stappen we in een neerwaartse spiraal van dalingen van lonen en sociale achteruitgang / dumping, om in competitie te blijven met de andere economische grootmachten?
Neen, deze aflevering van Panorama was inhoudelijk heel neoliberaal gekleurd en getuigde van slechte journalistiek. Laten we hopen dat dit wordt rechtgezet in een volgende aflevering waarin er gewezen wordt op de rol van de speculanten en rating-bureau’s en waar ook ingezoomd wordt op het aandeel van de banken en bedrijven in de staatsschuld. Laten we trouwens niet vergeten dat, volgens de Europese Centrale bank, de EU-overheden, sinds 2008, 4500 miljard euro uitgegeven hebben om banken en bedrijven in moeilijkheden te helpen.
