Ayman Siam, een 41-jarige kweker, produceert dit jaar naast anjers ook lamsoor en andere soorten van die bloemenfamilie. Die blijven veel langer vers, en gelet op wachttijden waarmee hij vaak af te rekenen krijgt bij de export van zijn bloemen, is dat een verstandige keuze.
Momenteel lijkt Israël de export van landbouwproducten uit de Gazastrook weer makkelijker toe te staan. Vorige week liet de Israëlische douane bijvoorbeeld vier vrachtwagens met aardbeien en bloemen door. Maar Siam heeft de voorbije vijf jaar zoveel verliezen geleden doordat de grens te lang dicht bleef, dat hij zijn risico’s wil beperken.
Onduidelijk exportregime
Israël legde de uitvoer vanuit de Gazastrook bijna helemaal stil in 2007 nadat de islamistische groepering Hamas er aan de macht was gekomen. De voorbije jaren liet Israël de export van bepaalde landbouwproducten weer toe, maar de regels zijn onduidelijk en veranderen vaak.
Telkens wanneer de grens onverwacht dichtgaat, is dat een strop voor producenten van bederfbare waren die voor de export bestemd zijn. “Met mijn anjerproductie heb ik de voorbije jaren al bijna 800.000 euro verloren,” klaagt Siam. Hij moest het merendeel van zijn arbeiders ontslaan. Zijn leveranciers hebben gerechtelijke stappen gezet omdat hij sinds 2006 niet langer al zijn rekeningen kan betalen.
“Vroeger produceerde ik bloemen op 8 dunums (8.000 vierkante meter), maar voor dit seizoen heb nog maar op 3 dunums (3.000 vierkante meter) aangeplant”, zegt Siam. De voorbije jaren “zaten het aanbod en de vraag goed, maar gooide de Israëlische blokkade altijd roet in het eten.”
Palestijns label
Siam heeft goede hoop dat hij met de 15.000 struiken lamsoor die hij nu opkweekt, betere zaken zal doen. Eventuele wachttijden aan de grensovergang met Israël vormen met die struiken niet zo’n groot probleem. Siam is ook blij dat hij zijn bloemen nu als producten uit Palestina mag kenmerken. De voorbije jaren verkocht het Israëlische bedrijf Agrexco Siams bloemen in Europa als haar eigen productie, maar door de toenemende boycotacties tegen Israëlische exportproducten dreigde dat steeds moeilijker te worden.
Voorlopig lijkt het nieuwe, Palestijnse label een goede keuze, zegt Siam. “We hebben al meer bestellingen voor rode en witte anjers binnen.”
De bloemen van Siam worden via Nederland naar andere landen in Europa geëxporteerd. De Nederlandse overheid is ermee begonnen kleinschalige telers in de Gazastrook te ondersteunen. Siam en andere producenten hopen dat die ruggensteun uit Europa hun exportkansen nog zal vergroten.
Groot potentieel
Interesse van Europese handelaars is er in elk geval. “De telers in de Gazastrook hebben een groot potentieel”, zegt Ada Cohen van de Nederlandse bloemenhandelaar Floral Holland. Een blik op de exportstatistieken uit het verleden zegt eigenlijk al genoeg. “Voor 2005 voerde de Gazastrook elk jaar 50 tot 60 miljoen bloemen uit naar Nederland”, zegt Mahmoud Khalil, de voorzitter van de Vereniging van Bloemen- en Bessenproducenten van Gaza. “Vorig jaar waren dat er maar 15 tot 16 miljoen.”
Veel producenten hebben zich nog niet hersteld van de verliezen die ze de voorbije jaren leden. Majed Hadaeid herinnert zich hoe het leeuwendeel van zijn oogst in 2008 aan de geiten en schapen in de Gazastrook moest worden gevoederd omdat de grens potdicht bleef. “Dat verlies kon ik niet meer te boven komen.” Hadaeid moest tweehonderd medewerkers ontslaan. “Ik zit aan de grond. Het enige wat ik mijn kinderen kan nalaten, is mijn huis.”
Khalil van de Vereniging van Bloemen- en Bessenproducenten van Gaza probeert zijn leden aan te moedigen weer meer bloemen aan te planten. “De transportkosten liggen vast; veel telers produceren gewoon te weinig om er iets aan over te houden”, zegt hij. “Als we dit jaar alles verkopen wat we produceren, zal dat de producenten een goede start bieden voor de komende seizoenen.”
Siam kijkt er al naar uit weer meer te kunnen gaan produceren. “Maar dat hangt allemaal af van de druk die Nederland op de Israëlische regering kan zetten om ons toe te laten onze bloemen verder te exporteren.”
