Afghaanse Taliban-militanten gebruiken het grensgebied van Pakistan als uitvalsbasis voor aanvallen op veiligheidstroepen en journalisten die ze beschouwen als aanhangers van de regering. (In tegenstelling tot de andere provincies van Pakistan worden de grensregio’s rechtstreeks door de federale overheid bestuurd onder de naam Federally Administered Tribal Areas – FATA)

Muhammad Anwar, woordvoerder van de Tribale Unie van Journalisten (TUJ) in de FATA, zegt dat excessief geweld, bedreigingen en intimidatie hier bij het dagelijkse leven horen. “Er zijn twee mogelijkheden voor journalisten in de FATA: ze kijken de dood in de ogen of ze zwijgen over wat hier gebeurt”, zegt hij.

Gedwongen verhuizingen

Hayatullah Khan was in juni 2006 de eerste journalist die vermoord werd. Hij was een half jaar eerder ontvoerd in de Pakistaanse regio Waziristan, ten zuiden van de FATA. Sindsdien kwamen meer dan twintig journalisten om in de FATA. Aangenomen wordt dat zij het slachtoffer zijn geworden van Taliban-militanten die ontevreden waren over hun berichtgeving.

“Taliban-militanten staken een krantenkiosk in brand toen ze zagen dat de kranten nieuws brachten over hun activiteiten. Ze waarschuwden journalisten ook om niets te schrijven over de manier waarop ze de plaatselijke bevolking straffen”, zegt Muhammad Shakoor, een journalist uit Noord-Waziristan.

Shakoor woont nu in Peshawar, de hoofdstad van de provincie Khyber Pakhtunkhwa, ten oosten van de FATA en van de provincies Noord- en Zuid-Waziristan. Hij zegt dat de bedreigingen van militanten veel journalisten ertoe hebben aangezet te verhuizen naar andere delen van het land.

Permanente intimidatie

Ook de situatie in het district Swat in het noorden van de provincie Khyber Pakhtunkhwa werd moeilijk voor journalisten tijdens het Taliban-bewind tussen 2007 en 2009. “Militanten intimideerden journalisten. Minstens drie verslaggevers zijn vermoord omdat de Taliban of het Pakistaanse leger hen niet mocht, zegt Muhammad Rafiq, een plaatselijke journalist.

Verslaggevers vrezen voor hun leven en zijn extreem voorzichtig wanneer ze nieuws publiceren. “We zitten klem tussen de militanten en het leger. We weten niet wie onze collega’s, die stierven omdat ze hun werk deden, heeft vermoord”, zegt Rafiq.

De Taliban mogen dan verdwenen zijn als gevolg van militaire operaties in het gebied, maar ze hebben nog steeds de mogelijkheid journalisten aan te vallen, zegt hij. “De meeste van de tweehonderd journalisten uit de FATA zijn vertrokken uit hun districten en doen hun werk vanuit een veiliger plaats. We lopen gevaar. Er is geen enkele bescherming”, zegt Muhammad Ghaffar.

Ghaffar, die werkt voor een krant in Mohmand, één van de regio’s van de FATA, meent dat het niet alleen de opstandelingen zijn die gevaar veroorzaken. Journalisten hebben ook te maken met bedreigingen van het lokale bestuur, dat eist dat ze geen zaken publiceren die hen onwelgevallig zijn. “Het is bijna onmogelijk om onafhankelijk te werken door het gebrek aan bescherming. Journalisten worden bedreigd door een hele reeks problemen en moeten daarom zeer voorzichtig zijn”, zegt hij.

Onbehandelde zaken

Journalisten in Pakistan voelen druk “van alle kanten”. “Ze zijn het doelwit van extremistische groepen, militante organisaties en de overheid”, staat in een een rapport over persvrijheid van Reporters Without Borders (RSF). In de afgelopen tien jaar werden meer dan honderd journalisten vermoord in Pakistan. In 98 procent van de gevallen ging het om journalisten uit de FATA, Khyber Pakhtunkhwa en de provincie Beloetsjistan.

De Pakistaanse Federale Unie voor Journalisten heeft geëist van de overheid geëist tientallen oude zaken te heropenen voor onderzoek, maar tot nu toe gebeurde dat niet. In 2016 rapporteerde de Internationale Federatie van Journalisten dat Pakistan behoort tot de meest gevaarlijke landen in de wereld voor journalisten. De IFJ noemt “de gewapende opstand en sektarisch geweld” als een van de oorzaken, maar ziet in veel gevallen ook “betrokkenheid van overheidsinstellingen”.

Moordenaars blijven in de meeste gevallen op vrije voeten. Tot nu toe zijn er slechts drie veroordelingen geweest, waarvan de laatste in mei 2016. Een districtsrechtbank in de provincie Khyber Pakhtunkhwa veroordeelde toen een man met de naam Aminullah tot levenslange gevangenisstraf voor de moord op journalist Ayub Khattak in 2013. Khattak schreef over drugshandel en zijn moordenaar Aminullah was daar bij betrokken.

Bron: Periodistas en Pakistán, entre morir o quedar callados