In een rapport dat vandaag gepubliceerd werd, maakt Oxfam zich zorgen over de benarde situatie van twee miljard mensen die in door conflict getroffen landen leven en over het mislukken van een resolutie door de VN-Veiligheidsraad waarin wordt opgeroepen tot een wereldwijde staakt-het-vuren ter bestrijding van het coronavirus.

In haar nieuwe rapport “Conflict in times of Coronavirus” toont Oxfam dat het geweld in veel door conflict verscheurde landen  ongestoord blijven doorgaan. Dit wordt nog verergerd door diplomatieke mislukkingen in de VN-Veiligheidsraad, jaren van zwakke investeringen in vredesopbouw en een voortdurende toestroom van wapens naar conflictgebieden. Op vrijdag 8 mei weigerden de Verenigde Staten  te stemmen over een VN-resolutie voor een wereldwijd staakt-het-vuren.

“We verwachtten leiderschap van de Raad en van veel van de landen die zeggen een staakt-het-vuren te steunen, maar die desondanks actief blijven deelnemen aan conflicten over de hele wereld, militaire operaties uitvoeren, wapens verkopen en derde partijen steunen”, aldus Catherine De Bock, humanitair medewerker bij Oxfam België.

Dubbele angst voor landen in conflict

Het voortdurende conflict brengt de gezondheid van hele gemeenschappen in gevaar en maakt van hen een makkelijke prooi voor het virus – mensen zitten vast in gebieden waar de gezondheidszorg verlamd is, waar ziekenhuizen worden gebombardeerd, of mensen worden gedwongen om met miljoenen te vluchten naar overvolle kampen waar het virus genadeloos zou kunnen toeslaan.

De pandemie is niet alleen een gezondheidscrisis: de gevolgen ervan zullen elk aspect van het leven van de mensen raken en maken de al schrijnende situaties nog erger. Oxfam vreest een dramatische toename van voedselonzekerheid want momenteel lijden 135 miljoen mensen aan acute voedselonzekerheid en meer dan de helft van hen leeft in landen die door conflict zijn getroffen.

Gansonré Fatimata, die Oxfam helpt in Kaya, Burkina Faso, zei: “Sinds het begin van het coronavirus is alles geblokkeerd. We kunnen niet meer naar buiten, we hebben onze kleine activiteiten stopgezet. Het leven is moeilijker geworden, ik ben bang. Er is een dubbele angst, onzekerheid enerzijds en angst voor het virus zelf. Voor de pandemie hadden we moeite om iets te eten te vinden, nu is het nog erger”.

Investeer in vrede

In het kader van het Global Humanitarian Response Plan (GHRP) van Covid-19 is de donoren gevraagd zich toe te leggen op 2.012 miljard dollar om in basisbehoeften te voorzien. Een volledig gefinancierd GHRP is van cruciaal belang om ervoor te zorgen dat een holistische respons, met inbegrip van gezondheidszorg, water en sanitaire voorzieningen, snel kan worden geleverd en om ervoor te zorgen dat lokale humanitaire partners daarbij worden ondersteund.

Als het GHRP echter niet wordt gesteund met een onmiddellijke stopzetting van de gevechten en meer investeringen op lange termijn om de vrede te ondersteunen, zal het vermogen van de wereld om de meest kwetsbare mensen tegen het virus te beschermen ernstig worden aangetast.

“Wij verwelkomen de financiële bijdragen van België aan het GHRP en haar steun aan de oproep van de secretaris-generaal van de VN tot een wereldwijd staakt-het-vuren. Ondanks het mislukken van deze ontwerpresolutie heeft België een belangrijke rol te vervullen “, zegt Catherine De Bock.

“Als voorzitter van de werkgroep rond kinderen in gewapende conflicten kan België in de Veiligheidsraad bijvoorbeeld de nood aan een dergelijk staakt-het-vuren in conflictsituaties zoals Afghanistan, Congo en Somalië op de agenda zetten. Ook ten aanzien van Syrië kan ons land een verschil maken aangezien het de pen vasthoudt over humanitaire kwesties in het land. Hier kan een wereldwijd staakt-het-vuren humanitaire toegang mogelijk maken. Ondanks de patstelling over de resolutie voor een wereldwijd staakt-het-vuren is er geen minuut te verliezen,” voegt De Bock toe.

Lokaal gewortelde vrede

Lokale organisaties en vredesactivisten versterken de roep om een wereldwijd staakt-het-vuren. Een wereldwijd staakt-het-vuren kan ruimte scheppen voor dialoog tussen de verschillende spelers en een onmiddellijk einde maken aan het geweld. Oxfam benadrukt dat er meer nodig is dan alleen een tijdelijk staakt-het-vuren. Om zinvol te zijn, moet het gebaseerd zijn op lokale oplossingen. Vooral vrouwen en jongeren, die zich het hele jaar door onvermoeibaar inzetten voor vrede, moeten kunnen deelnemen aan het proces.

“Om haar oproep tot een wereldwijd staakt-het-vuren duurzaam te maken, vragen we België om lokale organisaties rechtstreeks te steunen in hun inspanningen tot vredesopbouw, enkel zo kan er snel een holistisch antwoord worden gegeven”, zegt Catherine De Bock. “het zijn deze organisaties die het best geplaatst zijn om de lokale conflictdynamiek en de nodige reacties op het coronavirus te begrijpen.”

Stop de wapenhandel

Ondanks de wereldwijde maatregelen ter ondersteuning van het staakt-het-vuren is de internationale wapenverkoop voortgezet. Veel staten blijven vergunningen voor de uitvoer van wapens afgeven of actief wapens naar door conflicten getroffen landen sturen. Alleen al in het afgelopen jaar heeft de internationale gemeenschap 1,9 biljoen dollar aan militaire uitgaven overtroffen. Dit zou meer dan 280 keer de oproep van de VN op het coronavirus hebben betaald.

“Decennia van conflicten hebben de gezondheidssystemen en economieën van door oorlog verscheurde landen verwoest, waardoor twee miljard mensen kwetsbaar zijn geworden voor ziekten als het coronavirus. Het coronavirus tegengaan is al moeilijk genoeg als een land in vrede is. Net daarom is het verwerpelijk om conflict te voeden bovenop een pandemie”, concludeert Catherine De Bock.