Het nieuwe IPCC rapport beschouwt heel wat aspecten gerelateerd aan landgebruik en klimaat, zoals landbouw, ontbossing, voedselsystemen en veeteelt. Het rapport beschrijft verschillende positieve manieren waarop duurzaam landgebruik kan bijdragen aan mitigatie en aanpassing, zoals herstel van ecosystemen, herbebossing, beter beheer van bodems, een transitie naar duurzame landbouwpraktijken, voedselverspilling tegengaan, een radicale verandering naar meer duurzame consumptiepatronen en het verzekeren van landrechten van gemeenschappen

Biobrandstoffen vergroten risico op honger

Het rapport bevestigt ook de negatieve impact van de klimaatcrisis op voedselzekerheid, waarvoor ook de Wereldvoedselorganisatie recent al waarschuwde. Tegelijk waarschuwt het rapport voor de negatieve impact van sommige voorgestelde oplossingen zoals bio-energie, als die op grote schaal uitgerold worden. Volgens het rapport zal een te grote inzet op productie van landbouwgewassen voor bio-energie leiden tot een competitie met de landbouw- en veeteeltsector en kan de productie van bio-energiegewassen leiden tot landdegradatie en verwoestijning. Op die manier komen de voedselzekerheid en watervoorziening onder druk te staan. Het grootste risico op honger stelt zich voor gemeenschappen in Sub-Sahara Afrika en Zuid-Azië.

Het IPCC-rapport is een duidelijk signaal en beveelt overheden aan te heroverwegen om hun productiegebruik van biobrandstoffen te beperken. Deze oproep is in lijn met de aanbevelingen van verschillende mensenrechtenexperten, inclusief de vorige en huidige Speciale VN-Rapporteurs voor het Recht op Voedsel en een recent rapport van een grote coalitie van ngo’s genaamd CLARA (Climate Land Ambition Rights Alliance).

Klimaatplan niet in lijn met mensenrechten

België wil net meer biobrandstoffen gaan gebruiken, hoewel dit geen verplichting is van de Europese Commissie. In het voorstel voor Nationaal Energie- en Klimaatplan dat ons land eind vorig jaar indiende bij de Europese Commissie, klimt het volume tot het door de EU maximaal toegelaten niveau van 14 procent van het eindverbruik van energie in ons transport in 2030 (in vergelijking met 5,5 procent in 2017). De helft daarvan wil ons land invullen met biobrandstoffen op basis van landbouwgewassen, opnieuw het maximaal toegelaten niveau. Dat doet ons land tegen de wetenschap in dat die niet-duurzame biobrandstoffen een valse oplossing zijn die slechter zijn voor het klimaat dan fossiele brandstoffen en negatieve sociale en ecologische gevolgen met zich meebrengen.

“België kiest voor de slechtste oplossing om de doelstellingen op papier te halen door meer in te zetten op niet-duurzame biobrandstoffen terwijl die een negatieve impact hebben op de voedselzekerheid. Ons land gaat daarmee in tegen internationale mensenrechtenverdragen”, zeggen de ngo’s.

“De productie van biobrandstoffen gaat vaak gepaard met landroof. Het verminderen van biobrandstoffen is dan ook fundamenteel voor genderrechtvaardigheid, omdat vrouwen centraal staan in voedselproductie en vaak minder zeker landrechten hebben”, zeggen de ngo’s.

Eind dit jaar moet België een finale versie van het Nationaal Energie- en Klimaatplan indienen. Dat plan vraagt nog een grondige aanpassing om het in lijn te brengen met de afspraken van het Akkoord van Parijs, waarin ons land zich ook engageerde om in het klimaatbeleid mensenrechten te respecteren, en de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen te respecteren.

“De klimaatambitie moet sterk omhoog en de doelstellingen inzake biobrandstoffen moeten drastisch omlaag. We vragen ook dat België zich op basis van de meest recente wetenschap expliciet engageert om niet langer biobrandstoffen van de eerste generatie te gebruiken”, zeggen de ngo’s.