Opinie, Samenleving, Politiek, België, Antwerpen -

Over veiligheid en onveiligheid in Antwerpen

Vlak voor het Offerfeest van 1 september 2017 deed Burgemeester De Wever alweer een straffe uitspraak over de Borgerhoutse allochtonen. In het debat daarover (en dit is een klassieker) bestond de verdediging van die uitspraak uit één punt: “ze is uit haar context gerukt”. Ziehier wat context.

maandag 4 september 2017 17:38
Spread the love

“Er staan steeds meer mensen op die het evidente recht op een leuke en veilige buurt opeisen.” Dat zei Bart De Wever in de aanloop naar de campagne voor de lokale verkiezingen van 2012. En hij riep prompt een “War on Drugs” uit over Antwerpen – iets waarvan hij vond dat alle andere partijen zonder gemor schouder aan schouder moesten gaan staan. Antwerpen zou onder zijn bewind een “krachtdadig beleid” ondergaan. De stad was onveilig en haar bevolking kreunde onder die onveiligheid. Een aanhoudende douche vanGASboetes en een stevige investering in het veiligheidsarsenaal zou met dit alles korte metten maken. En nultolerantie was het ordewoord.

Kort na zijn kroning tot Burgemeester van Antwerpen begon dit veiligheidsbeleid snel een heel bepaalde vorm aan te nemen. Het richtte zich meteen tegen “bepaalde bevolkingsgroepen”, met name dan jongeren met een Noordafrikaanse migratie-achtergrond waarvan men bovendien ook nog, afhankelijk van de gelegenheid, “Moslims” kon maken. Als bij toeval wees De Wever die groep bovendien een vaste locatie toe: de Turnhoutsebaan in Borgerhout – een district waar na de verkiezingen een linkse coalitie aan het roer kwam te staan. De Turnhoutsebaan is het Antwerpse “hell hole”, en ja, linkse softies zijn daarvoor aansprakelijk.

Die groep van Borgerhoutse allochtonen werd van meet af aan aangeduid als het Antwerpse gevaar, en wel in twee richtingen. Eén: de “War on Drugs” zou zich vooral moeten richten op die jongeren, want de groep telde in zijn ogen een bovengemiddeld aantal dealers. En die moesten van de straat. Twee: Moslimterrorisme. Het was voor De Wever evident dat precies die groep de Antwerpse vijfde colonne van de wereldwijde Jihad was. En dat Antwerpen bovendien een uitzonderlijk, zelfs zeker doelwit was voor hun terreur. Tijdens een rondrit met zijn politie op Oudejaarsavond 2013 zag hij dan ook niet enkel met eigen ogen “de gesel van drugs” – een “volledig stoned man” werd opgepakt door de dappere agenten. Er was ook ongerustheid toen De Wever plots Arabische muziek hoorde galmen: “Met de terreurdreiging in het achterhoofd was het toch even een speciaal moment” gaf hij toe.

Wat z’n doelgroep betrof: De Wever verschafte desgevraagd volgaarne precisering, tekst en uitleg (vooral Marokkaanse Berbers, bijvoorbeeld, bleken de probleemgroep bij uitstek). Zowel over de omvang van de dreiging als over de identiteit van de mogelijke daders en de plaatsen waar die zich ophouden, blijkt de Antwerpse Burgemeester over een Pauselijke onfeilbaarheid te beschikken: hij wéét hoe het allemaal ineen zit en draait.

Wanneer de oppositie in de Gemeenteraad kritische opmerkingen of vragen liet horen, was het antwoord van de Burgemeester dat ze geen idee hadden van de verdorvenheid des werelds. En ook al wie solidariteit uitdrukte met de door hem gestigmatiseerde mensen bleek een vijand die zonder veel omhaal (zij het zonder ernstige rechtsgrond)van de straat kon worden gekeerd. Elke contestatie van de door hem gehuldigde werkelijkheid, is meteen ook een gevaar voor de openbare orde.

Om z’n stad in die zin “veilig” te maken bleek geen moeite te veel. Het grootste politiekorps in dit land werd, naast de al actieve “bottinnekens”, nog versterkt met een“Snelle Respons Team”. Dit SRT kwam ook snel in de publieke belangstelling toen het in november 2015 een 14-jarig Syrisch vluchtelingenmeisje met enkele rake rubberkogels onschadelijk wist te maken. De Wever was ook degene die er na de aanslagen op Charlie Hebdo in begin 2015 voor wist te zorgen dat er gewapende militairen in “risicobuurten” en op “risicoplaatsen” werden gestationeerd, zodat zijn enorme politiemacht dankzij de hulp (en het budget) van zijn N-VA onderdanen in de regering nog wat spieren bij kreeg. Wat dan de gewone flikken betrof, ook die moesten dringend echte oorlogswapens ter beschikking krijgen, want het miserabele schiettuig waarover ze nu beschikken is geen maat voor de zware artillerie van de vele Moslim terreurcommando’s die van Antwerpen hun volgende doelwit hebben gemaakt.

Over die aanpak duldt De Wever geen tegenspraak, dat zagen we al. Maar ook voor de uitvoerders van zijn beleid steekt hij graag z’n hand in het vuur. Over de SRT-jongens die het Syrische meisje omlegden had hij niks dan lof. En wat racisme bij de Antwerpse politie betreft – een nogal voor de hand liggend gevolg van de speciale visie op veiligheid die de Burgemeester aanhangt – dat is bijzaak. En wanneer het Antwerpse politiekorps twee gevangen liet ontsnappen op weg naar het Justitiepaleis, dan was dat uiteraard geen blamage voor het grootste en best uitgeruste korps van het land, wel de schuld van anderen. Dankzij de vereende inspanningen van dit keurkorps en z’n aanvoerder is Antwerpen een veilige stad geworden. En wie een omelet wil bakken moet nu eenmaal eieren breken.

Tot zover de wereld volgens De Wever. Laat ons nu even nuchter naar een paar feiten kijken.

Wie Antwerpen vanop enige afstand bekijkt, merkt dat er twee vormen van criminaliteit welig tieren. De eerste vorm is grootschalige harddrugstrafiek. Drie jaar terug al riep The Guardian het Antwerpen van Burgemeester De Wever uit tot wereldwijde cocaïne-hoofdstad. Zelfs de Antwerpse stadsduiven blijken bij dissectie behoorlijke dosissen van het witte poeder te hebben ingenomen. En, kijk eens aan, het epicentrum van de Antwerpse cocaïnewereld blijkt zich op het verhipsterde Zuid te bevinden, en niet rond de Turnhoutsebaan.

De “War on Drugs” van De Wever blijkt hierbij volslagen nutteloos. Ook De Wevers persoonlijke Minister van Binnenlandse Zaken Jambon blijkt hiervoor geen nuttige steun te kunnen bieden. Meer nog, de zaak blijkt te escaleren, en er blijkt op dit moment een heuse “War of Drugs” aan de gang te zijn, met schietpartijen en molotovcocktails en alles wat men ziet in films. Waar dan? In Borgerhout, jazeker, maar ook in Berendrecht en Ekeren, districten waar de N-VA de plak zwaait.

De Wever wist te melden dat deze drugsoorlog niets te maken heeft met zijn “War on Drugs”. Dat klopt: zijn “War on Drugs” heeft geen enkele invloed op deze zware criminaliteit wat ze richt zich op de marges ervan. Hij kijkt systematisch de verkeerde kant op en doet alsof hij Antwerpen drugsvrij houdt door met veel poeha en machtsvertoon de kleine (allochtone) dealers van de straat (de Turnhoutsebaan dus) te halen. Terwijl zijn stadswater via de haven en de districten die z’n eigen partij besturen besmet wordt door cocaïne, en de sjieke hipsters en yuppies van het Zuid hun neuzen vullen met het poeder uit Berendrecht. In die buurten ziet men geen gewapende soldaten op patrouille. Ze zijn daar, samen met die zware drugscriminaliteit, publicitair onvoldoende interessant voor.

De tweede vorm van criminaliteit waarvan Antwerpen een wereldcentrum blijkt te zijn, isfraude in de diamantsector. De omvang van die fraude is fe-no-me-naal: het gaat overtientallen frauderende bedrijven en miljarden Euro’s die aan de publieke middelen ontnomen worden.

Tegen deze vorm van criminaliteit doet De Wever niets. Integendeel: de Antwerpse diamantwijk is één van die wijken waar de inzet van veiligheidspersoneel het meest opvalt. Er zou maar eens een terrorist kunnen langslopen, nietwaar. En de N-VA heeft zich van dag één onderscheiden door allerhande vormen van politieke druk om toch maar tot een minnelijke schikking te komen met de fraudeurs, en om het die diamantairs ook in de toekomst wettelijk niet te moeilijk te maken. De diamantsector, zo hoort men regelmatig uit de monden van De Wever en zijn gevolg, is de Parel aan de Kroon van Antwerpen. Geen kwaad woord daarover. Het is tenslotte toch maar belastinggeld.

Daarover ondervraagd wist de Antwerpse Procureur Dams (een vinnige supporter van de veiligheidsvisie van De Wever) te melden dat dit soort grootschalige criminaliteit niet mocht verhullen dat het de kleine criminaliteit is die de samenleving uit haar evenwicht haalt. Of in zijn eigen woorden:  “De mensen laten er hun slaap niet voor als er in de haven 800 kilogram cocaïne wordt gevonden in een bananenboot. Who cares? Behalve de politie?” De Wever verklaarde zich vanzelfsprekend volmondig akkoord met deze merkwaardige orde van prioriteiten, en verklaarde de critici van Dams met pauselijke beslistheid tot kwaadwillige en idiote wereldvreemden.

Bij nader toezien blijkt zelfs de politie niet echt veel te geven om de georganiseerde criminaliteit in Antwerpen. Of preciezer geformuleerd: zelfs indien de politie erom zou geven, blijkt ze machteloos. Maar Dams formuleert het heel erg helder: veiligheidsmiddelen worden in Antwerpen ingezet daar waar ze publicitair nuttig zijn, en niet daar waar ze nodig zijn. Ze zijn een centraal instrument in het politieke theater dat De Wever vanaf dag één uitvoert, zijn spel voor de galerij, waarin hij “veiligheid” vooral invult door middel van een hijgerige retoriek van permanente en enorme dreiging, gekoppeld aan een onophoudelijke stigmatisering en criminalisering van kleine garnalen in een buurt die dan nog eens die van de politieke tegenstrever is ook. We zien in Antwerpen sinds oktober 2012 een soort show van mini-veiligheid, terwijl de grote criminaliteit er een vrolijk en florissant bestaan voortzet.

Na Charlie Hebdo nodigde De Wever zichzelf uit in de VRT televisiestudio, en verklaarde daar dat er soldaten op straat zouden komen en dat Antwerpen zonder de geringste twijfel het volgende doelwit van de Jihadi’s zou zijn. Wel, tot spijt van De Wever is er één keer een “terreurdreiging” geweest in zijn geliefde stad, toen een stomdronken man met een auto over de Meir zwalpte en bij de kaaien tot stilstand kwam. Ook al werd spoedig duidelijk dat de dader niets te maken had met de georganiseerde terreur (hij was eerder van het “verwarde” type), toch voerde men het gebruikelijke terreuronderzoek, met inzet van grote middelen, zodat het woordje “terreur” toch een weekje of zo in de media kon blijven circuleren.

Wat echte Jihadi’s betreft: proefondervindelijk blijkt Antwerpen in de ogen van de IS-beulen veel minder belangrijk te zijn dan De Wever graag zou hebben. Zoveel potentiële IS-strijders uit het Antwerpse zijn er overigens niet: in 2015 vertrokken welgeteld drie mannen en vijf vrouwen naar Syrië uit de hele provincie Antwerpen (al hadden ze, toegegeven, “geradicaliseerde baby’s” mee). Een korps van enkele duizenden agenten, voorzien van een SRT en een peperdure commandowagen, en met oorlogswapens bij de hand – dat korps zal hier wel raad mee weten zeker? En de “twintig mannen van dat type” die De Wever bij een gewone avondrit langs de Turnhoutsebaan denkt te zien zijn tot nader orde geen terroristen. Wel mensen die hij daarvan volkomen onterecht verdenkt, en als dusdanig stigmatiseert.

En als er ooit een aanslag wordt gepleegd in Antwerpen, dan zal De Wever vooral naar zichzelf moeten kijken. Want die aanslag zal dan het bewijs zijn van het falen van zijn vulgaire veiligheidstheater. Ze zal aantonen dat zijn visie en de fantastische middelen die hij erin heeft geïnvesteerd niet bij machte zijn geweest een aanslag te verijdelen, ook al is en route een jarenlange stigmatiserende en criminaliserende overkill gehanteerd tegen een grote groep “verdachten”. Dat, dames en heren, is een nuchtere en serene conclusie. Hij heeft zich wat dat betreft overigens in een uitzichtloze positie gemanoeuvreerd. Het huidige veiligheidsbeleid terugschroeven naar een redelijker niveau zou hem z’n kop kosten wanneer er een aanslag zou worden gepleegd. Het niét terugschroeven ervan zou, ingeval van een aanslag, evengoed zijn politieke Waterloo betekenen. En de derde weg, een voortdurende uitbreiding van het huidige systeem in naam van een steeds toenemende dreiging, is zowel wettelijk en financieel als qua geloofwaardigheid zeer eindig. Hij zit vast op een spoor dat nergens toe kan leiden.

Slotsom: Is Antwerpen veilig nu De Wever zijn visie op veiligheid in beleid heeft kunnen uitwerken? Is de stad veiliger wanneer de allochtone jongeren op de Turnhoutsebaan dagelijks door patrouillerende agenten gecontroleerd worden? Terwijl elders in de stad een miljardenhandel in harddrugs en frauduleuze diamant floreert zoals nooit tevoren? is een stad veilig wanneer een deel van de bevolking bij voorbaat en collectief verdacht wordt gemaakt en wordt getrakteerd op dagelijkse treiterijen, op racisme en etnische profilering?

Ik denk het niet. Er wordt in Antwerpen door De Wever en zijn hofhouding al jaren een futiel en pathetisch spektakel opgevoerd dat doet alsof er maar één reeks vormen van criminaliteit van belang zijn – degene die overlappen met minderheden en politieke opposanten. Dat hij daarmee scoort bij een extreemrechts electoraat is leuk voor hem. Maar dat hij denkt dat de stad daarmee veilig wordt – die begoocheling gunnen we hem niet.

PS1: Ik heb het hier enkel over “veiligheid” zoals het wordt omschreven in het “veiligheidsbeleid”. Men kan uiteraard ook de vraag stellen of Antwerpen een verkeersveilige stad is, en of de stad veilig is in de schaduw van de torens van een aftandse nucleaire centrale. Die vragen behoud ik voor een andere tekst.

PS2: Het is altijd nuttig de “context” van de terrorisme-obsessie van onze bestuurders breed genoeg te houden. In die context zitten, bijvoorbeeld, ook de door Europol verstrekte cijfers over terreur in de Europol-lidstaten. Hier is het Europol rapport van 2017. Vooral pagina 10 is interessant. De trend is dalend, de overgrote meerderheid van aanslagen (99 op 142) is toe te schrijven aan ethno-nationalistische en separatistische groeperingen, en Europol wijst op de verontrustende toename van extreemrechtse aanslagen tegen asielcentra. Merk op hoe, na deze sobere bevindingen, Europol z’n adem en inkt hoofdzakelijk gebruikt om over IS-geassocieerde terreur te praten. De obsessie met één vorm van criminaliteit gaat zoals altijd gepaard aan een blinde vlek voor andere vormen.

Dit artikel is eerder verschenen op: https://jmeblommaert.wordpress.com/2017/09/01/over-veiligheid-en-onveiligheid-in-antwerpen/

take down
the paywall
steun ons nu!