Ik
ben geen politieke analyst, historicus, beleidsmaker of welke expert
ook. Ik volg mijn hart. Dat is wat ik doe en dat is wat ik goed kan.

Ik
doe mijn best – en niet meer dan dat – om zo duurzaam mogelijk te
leven. Ik besef ten volle dat het absurd lijkt dat ik uit principe
niet meer vlieg, terwijl zoveel anderen dat wel doen. Veel mensen
rondom ons gezin vinden het wel bewonderenswaardig, maar zien het
stiekem toch ook als een druppel op een hete plaat. Geen of zo weinig
mogelijk vlees eten, niet vliegen, autodelen en zo weinig mogelijk de
auto gebruiken, zelf je groenten oogsten bij een zelfoogstboerderij,
eindeloos nadenken en twijfelen over de aankoop van een toestel,
zoveel mogelijk proberen om duurzame en eerlijke kledij te kopen
enzoverder.

Alsof
wij een soort leven van zelfkastijding leiden, een inleefpartijtje
‘nu doen we alsof er weinig olie is en we zelf ons eten moeten
kweken’, in een wereld waar alles voorhanden is.

Maar
ik geloof dat we niet ‘doen alsof’. Voor mij is het ernst, is het
een keuze om zo weinig mogelijk bij te dragen aan een oude wereld en
zo veel mogelijk te investeren in een andere wereld. We hebben op dit
moment wel de luxe dat het nog een beetje oefenen is, en dat ik
morgen – als ik daar zin in zou hebben – wél het vliegtuig kan
nemen naar mijn vrienden in Wyoming, of een auto kan kopen om
gemakkelijker in uithoekjes te geraken met de kinderen. Maar het gaat
verder dan wat oefenen.

Ik
heb geen macht over het leven en de keuzes van andere mensen. Ik kan
alleen bij mezelf veranderen wat ik veranderd wil zien. Als ik droom
van een duurzamere wereld, dan ben ik ervan overtuigd dat ik mijn
eigen leven daar naar moet richten. En het mooie dat ik dan zie
gebeuren, is dat ik anderen inspireer, en er rondom mij plots toch
andere keuzes gemaakt worden.

Vandaag
zie ik – en deel ik ook – veel boosheid, verontwaardiging en
machteloosheid. Het zuipt energie. Bij elk nieuwsbericht voel ik die
drievuldigheid uit mijn oren stomen. Maar ik wil ervan weg. Het werkt
niet om mij boos te maken op anderen, ik wil ook helemaal niet bezig
zijn met ‘grmblen’ over het disfunctioneren van die oude
samenleving. Niemand is daarbij gebaat: ik niet, en zeker niet de
mensen die wel in die oude samenleving geloven.

Laten
we onze kostbare energie investeren in het scheppen van die schone
wereld waar we van dromen. Een plek maken waar onze medemensen op het
moment dat ze daar klaar voor zijn ook kunnen komen piepen en
geïnspireerd geraken. En ik weet dat het moeilijk is om geduldig toe
te kijken hoe mensen keuzes maken die nefast zijn voor onze planeet
en uiteindelijk ook voor onszelf. Maar je kan niemand dwingen om de
dingen anders te zien – dat werkt alleen maar averechts.

Dat
scheppen van die schone wereld, dat begint bij jezelf. Als je
werkelijk verandering wilt en je weet waar je naartoe wilt, dan heb
je de plicht om je eigen leven in te richten volgens die nieuwe
waarden, op een manier die niet schadelijk is voor anderen en voor de
planeet. Want als jij het niet kan, waarom verlangen we dan radicale
verandering van de mensen rondom ons?

In
mijn goede – niet angstige of boze – dagen kan ik inzien dat wat
er nu rondom ons gebeurt een laatste kramp is, een angstvallig
proberen vasthouden aan oude en gekende waarden, ook al beseffen
velen van ons dat die destructief en onrechtvaardig zijn. Ik zie dan
hoe het voor mensen die werken aan een andere, nieuwe samenleving
lijkt alsof ze alleen staan, alsof het nooit zal lukken om dat
systeem te doen kantelen. Maar ik zie dat het alleen maar zo lijkt.
Want dat we in feite met heel veel mensen al op een andere manier
leven en nieuwe manieren om onze samenleving te organiseren aan het
creëren zijn.

Als
ik naar rechts kijk, zie krampachtigheid. Ik zie ook een
zelfzekerheid en ongepaste arrogantie. Maar ze beangstigt mij niet,
want ik zie dat ze op losse grond gebouwd zijn. De kaarten hoeven
maar één keer heel grondig geschud te worden – een economische
crisis die niet gered kan worden met het geld van de gewone burger –
en de zelfzekerheid, de vermeende veiligheid en de arrogantie is weg.

En
waar staan we dan, na die crash?

Als ik daaraan denk, dan wil ik onmiddellijk en voltijds werken aan
die nieuwe wereld. Ik wil mijn energie niet meer verspillen aan
boosheid en verontwaardiging. We worden in een marge gedrukt die de
onze niet hoeft te zijn. Dat hoeft onze habitat niet te zijn. Maar de
manier waarop we nu reageren op het beleid – met woede,
verontwaardiging en beschuldigingen – bevestigt alleen maar dat we
in die marge zitten. Er is niemand van die oude denkers die door onze
parlés overtuigd gaat worden om zijn kar te keren.

Ik
geloof dat we alleen maar kunnen werken aan die andere, duurzame en
sociale wereld waar velen van ons van dromen. En dat dat niet evident
is, laat dat duidelijk zijn. Het is zwemmen tegen de stroom in. Maar
er zijn er velen die het al doen, die hun hart volgen en het leven
leiden dat bij hen past en binnen de grenzen van de planeet. Als we
kunnen bouwen aan die wereld en tonen hoe fijn die eruit kan zien,
alleen dan geloof ik dat we aan echte verandering werken. Het zal
steeds meer mensen inspireren, angst vervangen door goesting en
vertrouwen. Maar het begint bij jezelf.

Eva Peeters werkt voor het Kunstensteunpunt en voor Green Track Gent,
het Gentse netwerk van cultuurorganisaties die duurzamer willen werken,
en in 2013 publiceerde ze samen met 4 co-auteurs het boek Groeten uit
Transitië. Voor Hartslag, de bijeenkomst op 25 oktober, vroeg Hart boven
Hard haar om een persoonlijke getuigenis over duurzaamheid in de
politieke realiteit van vandaag.