In feite wordt in de inleiding al alles uit de doeken gedaan aan de hand van een goed gekozen, fictief voorbeeld. Nochtans willen de auteurs bij het uitleggen van het hele systeem wel eens te pas (en zelfs te onpas) zijsprongetjes maken naar de nationale politiek.
Dat is niet altijd even verhelderend want gemeentepolitiek is hoegenaamd geen kopie van de nationale politiek en lijkt al te vaak geënt op belangen en op een aversie voor mensen (tegenstanders) met niet zelden als motto: ‘de vijand van mijn vijand is mijn vriend’.
Op nationaal vlak speelt dat amper. Overigens blijven er in de gemeentepolitiek nog vaak – maar toch hoe langer hoe minder – partijen van plaatselijk belang opkomen, met weinig geïnspireerde benamingen zoals: Gemeentebelangen, Lijst van de Burgemeester, Toekomst, etc.
Kandidaten met een verschillende achtergrond gaan met één enkele lijst naar de kiezer. Wil dat ook zeggen dat er afstand wordt genomen van wat grote broer/partij voorstelt of voorstaat? Wie zal het zeggen?
Tijdens de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen was er de jongste weken veel te doen rond zogenaamde voorakkoorden. Een heikel onderwerp? Niet echt (meer). Woordvoerders van alle partijen haastten zich om toe te geven dat zowat iedereen uit is op een voorakkoord en gingen er zelfs prat op.
Maar is een voorakkoord, al dan niet aangestuurd vanuit de partijhoofdkwartieren, wel zo democratisch? Bedoeling is toch (bij voorbaat) de kiezer te snel en/of te slim af te willen zijn, of de intenties van de kiezer te dwarsbomen.
Het zal je maar gebeuren dat dankzij een dergelijk voorakkoord na de verkiezingen de verliezers bij elkaar kruipen in een meerderheid, terwijl de winnaars in de oppositie belanden, of dat er op voorhand een grote tegencoalitie wordt gevormd omdat men vreest de macht te verliezen. Kan het nog ondemocratischer? Wordt op deze manier niet de anti-politiek gevoed?
Het belang van de oppositie? Het is een belangrijke factor in een democratie, want zij is een bepalende, controlerende factor in het democratische (machts)spel. De jongste jaren zijn in gemeenten (of steden), zonder oppositie die naam waardig, af en toe schandalen losgebarsten die aantoonden dat een oppositie een noodzakelijkheid was en geen noodzakelijk kwaad, zoals een of andere arrogante burgemeester denkt te moeten vinden.
Hoe dan ook, op lokaal niveau wordt de oppositie vaak op een hoogst onfatsoenlijke manier, soms denigrerend, bejegend en lijkt de meerderheid zelfs te vergeten dat een oppositiepartij ook tal van mensen vertegenwoordigt.
Een ander (plaatselijk) fenomeen zijn de zogenaamde overlopers: verkozenen die onmiddellijk na de verkiezingen, in ruil voor een of ander postje (of financiële tegemoetkoming), van partij veranderen (met de bedoeling om die partij aan de macht te helpen). In de nationale politiek is dat ongehoord maar in de kleine politiek (lang) schering en inslag; als dusdanig eveneens een aanfluiting van de democratie.
Dat zijn maar enkele bedenkingen bij een ge(s)laagd boek – erg verhelderend op het vlak van strategie (Wie vertrouwen? Niemand dus) – dat op de nacht- of studeertafel zou moeten belanden van iedereen die aan politiek, in zijn of haar gemeente, wenst te doen.
Vond u deze bespreking interessant? Steun DeWereldMorgen.be door dit boek in onze shop te kopen.
