De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Over kwaliteit van stripverhalen. En van mens-zijn

zondag 20 februari 2022 07:47
Spread the love

Persoonlijk valt mij al een tijd op dat de meerderheid van stripmakers, erg romantische, medevoelende, avontuurlijke, op groteske manier dappere & onbevreesde… personages opvoeren. De “striphelden”. – Dit vak heet de negende kunst. In de jaren zestig en zeventig was ons land toonaangevend, was Brussel het mekka voor makers van cartoons en graphic novels. – In die zin leren we, als intussen zelf enigszins gerijpte mensen, hoe de typische tekenaar/scenarist als “artiest” tegen het leven aankijkt. Met meer emotie dan veel ‘echte burgers’. Met veel verbeeldingskracht. Niet altijd met evenveel diepgang en nuance. Zelden met begrip en waardering voor het saaie maar noodzakelijke werk en de noeste arbeid van rechters, ambtenaren, leraren, bedrijfsleiders of klerken… De revolverheld, van Red Dust tot Andy Cayoon, Blueberry, Rode Ridder, Buddy Longway, Kuifje, Buck Dany of de “vechtende professor” Mortimer, hij zal het varkentje wel eens op een veel kleurrijker, vaak ook heel fysieke manier wassen.

De uitzondering die de regel bevestigt is dan een figuur als Jerome K. Jerome Bloks. De jonge detective is intelligent, gaat te werk met doorzicht in de mens, én is behept met kleine menselijke kantjes (ook in de omgang met Babs), en bovendien in staat tot slimme, fijne humor. Of dan de personages bij Gibrat, in “Het uitstel” en “Elke Raaf pikt” en “Matthéo “. Zo fijn en tegelijk overtuigend. En natuurlijk Bourgeon met “Kinderen van de wind”, vooral in de laatste twee delen, die zich afspelen ten tijde van de Amerikaanse burgeroorlog en de Parijse Commune (en dat beloofd voor het langverwachte laatste deel).

Dat zijn strips van volwassen niveau, en wel om goede redenen, niet (alleen) omwille van de erotiek. Maar precies erotiek en liefde lijkt voor de meeste beoefenaars van de negende kunst ook belangrijker dan voor de doorsnee burger. Denk aan Derib (Buddy Longway), Pratt, Manara (!), Bourgeon (!), Perrissin (Kaap Hoorn), Jarbinet, Gibrat (uiterst verfijnde humor, dialogen, emoties en omgang), Dodier (Bloks) Desberg (Ster van de Woestijn), Rodolphe (Trent), Kraehn (Tramp) en vele anderen.

 

Iemand als Jarbinet met zijn reeks “Airborne 45” zit tussenin. Nog (enige) (onrealistische) heldhaftigheid dagzoomt, maar je ontvangt als kijker en lezer toch veel overtuigende emoties, reacties, dialogen, psychologie, beslissingen (oog in oog met gevaar), historische realiteit en gevarieerde liefdesrelaties.

 

Tragiek

En ook: zoals filosoof Roger Scruton aangeeft: alleen of toch vooral kunst die ook plaats inruimt voor “het tragische van het menselijk bestaan”, zal kans maken een klassieker te worden, tot de Canon te gaan behoren.

Licht entertainment heeft ook zijn plaats, maar blijft van ander, lager niveau. Daar kan je niet veel mee om als mens te groeien.

Dat idee over de canon is overigens in overeenstemming met wat een van mijn mentoren, Mark Eyskens , doceerde: Liefde, Leven, Lijden en Dood zijn de vier altijd weerkerende thema’s van kunst, cultuur & de literatuur. Persoonlijk vind ik soms dat daar nog een of twee fenomenen bij mogen aansluiten. Zoals Humor enerzijds, en het Schone, het nobele. In zijn antagonisme met het lage, het gemene, het brute, het destructieve. Kortom, dat andere eeuwige thema van de strijd tussen Goed en Kwaad.

Noblesse

Meer algemeen geldt o.i. het volgende. Verhalen, Romans dus, maar ook films en stripverhalen, geven ons de krachtigste mogelijkheid om fenomenen te begrijpen. Een verhaal met personages maakt voor eens en altijd de dingen beter begrijpbaar dan journalistieke of documentaire stukjes of footage.

Een van de allerbeste verhalenmakers is naar ons gevoel Jean-Pierre Gibrat. Hij toont en passant aan hoe ook de rauwste realiteiten, zoals de Duitse bezetting tijdens de laatste wereldoorlog, aan verteerbaarheid winnen door & dankzij hogere menselijke faculteiten. Zoals een rijke taal, fijne, verstandige humor, toegewijd medeleven kunnen betonen en mogen ontvangen, medemenselijkheid dus, zorgen voor elkaar, compassie, en verder vriendschap, geestkracht, verstand, creativiteit, kameraden, een beetje fysieke gezondheid en… de liefde.

 

Het oeuvre van Gibrat, die alles zelf doet, van de plot uitschrijven over het tekenen tot de magnifieke inkleuring, brengt in die zin een ode aan de hoogstaande menselijkheid. Aan de verfijning, het fijnzinnige, het vitale, de geestkracht, de bescheiden edelmoedigheid en aan het gecultiveerde leven.

 

 

 

 

François Bourgeon, Le sang des cérises

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!