( = Ook over de ervaringen van de Gentse politie met Zouzou Ben Chikha, over media, en over de N-VA)
Zouzou Ben Chikha is een bekende Vlaming (BV) bij Canvaskijkers, bij Radio1-luisteraars en bij theaterliefhebbers. De Gentse politiemensen die deze vredelievende en bovendien geëngageerde burger een beetje onbeleefd behandeld hebben, kenden hem niet.
Al in het begin van de jaren ’90 van vorige eeuw heb ik geschreven over identiteitsontwikkeling en de nefaste invloed van de commerciële televisie op maatschappelijke cohesie. Ik heb hier geen plaats om het hele proces uit de doeken te doen, en sla dus vele stappen over. Een belangrijk element in de identiteitsontwikkeling van mensen is de dagelijkse conversatie. Een belangrijke functie die deze conversatie vervult is het consolideren van een gemeenschappelijk wereldbeeld, een set van gemeenschappelijke betekenissen, taal, oordelen, waarden….. Vroeger, toen er alleen maar de BRT was, keek iedereen naar hetzelfde op TV, en had iedereen hetzelfde gespreksonderwerp. En via het gebabbel erover kwam men via een gedeelde taal tot tenminste deels gedeelde meningen. Na de komst van de commerciële TV is dat radicaal veranderd. Zoals Jan De Wilde al zong: in “bepaalde kringen” werd/wordt neergekeken op de VTM-mer, en het kijkerspubliek geraakte opgesplitst in weinig overlappende “doelgroepen”. Als mijn tante verhaaltjes navertelt uit een TV-programma waar zij regelmatig naar kijkt heb ik geen flauw benul waarover ze het heeft. En vice versa.
We leven nu in een medialandschap met schotelantennes en commerciële zenders op de kabel. De zenders, de programma’s en de eromheen fladderende reclameblokken zijn op specifieke doelgroepen gericht, en dus niet op andere. Voor ieder wat wils, en je hoeft je eigen smaak- en waardeneiland nooit meer te verlaten, nooit iets “vreemds” te zien. Wat je bekijkt is voor jou gemaakt. Je heb als keerzijde wel een inperking van mogelijke gesprekspartners, want wie je ervaringen niet deelt, kan niet meepraten.
Wat mij in deze verbaast, is dat een Vlaams-nationalistische partij, die het de hele tijd heeft over identiteit, een ultraliberaal en marktericht discours voert, terwijl net dit discours de fragmentatie van de samenleving, volgens gouden marketingregels, in de hand werkt. De “natie”, de nationale cohesie wordt erdoor geschaad (ik laat hier in het midden of ik dat erg vind of niet). Staatslieden die groot belang hechten aan die nationale cohesie, zorgen er elders in de wereld net voor dat hetgeen mensen via de media te zien, horen of lezen krijgen zo homogeen mogelijk is. Kijk maar naar Poetin en Erdogan om twee leiders te noemen die “nationale eenheid” hoog in het vaandel dragen.
Neen, vroeger was niet alles beter. Dat is niet de juiste conclusie uit dit artikel. Ik ben ook geen tegenstander van commerciële televisie. Ik wijs er alleen op welke de gevolgen kunnen zijn voor gemeenschapsvorming wanneer men de inhoud van de dagelijkse converstatie overlaat, of zelfs bewust overdraagt aan de markt.
Ik gebruik bewust de term “natievorming” niet.
HH, 14-12-2015.
