Over de Babyblues

Over de Babyblues

donderdag 20 oktober 2016 10:39
Spread the love

De Redactie pakte maandag uit met een aangrijpende tekst over een moeder die haar bevalling als traumatisch had ervaren. 

“De babyblues…” Er wordt zo vaak naar verwezen. Een baby vraagt veel zorg. Geen wonder dat vele vrouwen huilbuien hebben, prikkelbaar zijn, zich nerveus voelen en slaapproblemen ontwikkelen. Toch?

We vinden “huiluurtjes” of “huildagen” bij mama’s al even evident als bij baby’s zelf. Bij mama’s beginnen de huildagen meestal in de derde tot tiende dag na de bevalling.

Als antropologe steek ik ook graag eens mijn licht op in andere samenlevingen. Het “normale” wordt dan even doorbroken, want de “babyblues” blijkt zeker geen “natuurlijk gegeven”. Eerder, het lijkt vrij uniek!

We zijn intussen gaan erkennen dat geboortes voor baby’s traumatiserend kunnen zijn. Wat minder erkend wordt is dat moeder en kind reeds van bij de geboorte een communicerende twee-eenheid zijn. De geboorte is deel van een proces waarbij deze communicatie plots wordt geïntensiveerd. Wel om goede redenen.

“And never again in life, perhaps not even in death, will intelligence have to make such an extreme and sudden movement, adaptation, and learning, in so short a time as that involved in being born into this world.” (Joseph Chilton Pearce, Magical Birth)”

Zowel moeder als kind kunnen rekenen op krachtige biologische intuïties die dit proces in goede banen leiden. Tenminste, wanneer hiervoor ruimte wordt gelaten.

Geboortes kunnen voor moeders traumatiserend zijn, net zoals dat risico bestaat voor baby’s. Ziekenhuizen opereren dikwijls vanuit de assumptie dat de biologische intuïties van moeder en kind eigenlijk niet betrouwbaar zijn. Hoewel in sommige gevallen interventies hartstikke nodig zijn, blijkt uit massa’s onderzoek hoe schadelijk het kan zijn om trauma-interventies algemeen te gaan toepassen. Inderdaad… Het kan van een geboorte een traumatische ervaring maken voor kind én moeder. 

Wat zijn nu de kenmerken van een postnataal trauma eerder dan van een postnatale depressie?

– Het trauma wordt soms pas na een paar dagen van “shock” echt “gevoeld” (huilbuien)

– Er was vaak sprake van een plotse wending in de manier waarop de geboorte plaats vond (spoedkeizersnede of een kind dat plots bij de mama werd weggenomen zonder dat zij hierop voorbereid was*)

– De mama ervaarde geen controle te hebben in de situatie; ze voelde zich machteloos (heeft soms het gevoel dat ze haar kind niet kon beschermen tegen een ‘intrusie’ van buitenaf)

– Wat gebeurde ging in tegen de biologische intuïties van de mama

– De diepere waarden van de moeder, haar diepste wens werd geschaad (in het Engels is er een woord dat echt weergeeft wat ik hier bedoel en het is “violated”)

– Het gevoel dat dit haar ‘werd aangedaan’; dat deze wending boven haar hoofd werd beslist

 

Moeder en kind communiceren tijdens de geboorte op zeer subtiele niveaus die hechting faciliteren. Elke vorm van ruptuur in dit proces wordt gevoeld, zowel door de baby én ook door de mama. Zij kunnen dus allebei vormen van rouw ervaren wanneer ze de ervaring hebben dat dit proces werd doorbroken.

Gepaste zorg

Ik schrijf deze tekst niet om gelijk wie schuldgevoel aan te praten. Wél omdat moeders die een postnataal trauma ervaren op dit moment zelden tot niet geholpen worden. Omdat we geen onderscheid maken tussen een postnatale depressie en een traumatische ervaring blijft een gepaste therapie vaak uit.

Hoe herken je een trauma? Mensen die een traumatische ervaring achter de rug hebben zijn op dwangmatige wijze in de ban van de herinnering eraan. Gesprekken helpen weinig tot niet. Er is een gigantisch gevoel dat er iets groots is misgegaan – een algemeen gevoelen van overweldigd zijn. Wat dan nodig is, is een specifieke trauma-therapie zoals somatic experiencing of EMDRHet feit dat mama’s (en hulpverleners) hier niet over worden ingelicht, is pijnlijk precies omdat de noodzaak om een hechting op te bouwen niet op zich laat wachten. (Het lijkt alsof het zò “not done” is om ook maar iets te zeggen over het medische etablissement dat deze mogelijkheid zelfs niet in ons opkomt; nee, het mòet de baby zijn!). Voor een gezonde hechting blijken de eerste maanden van ontzettend groot belang. Een gezonde hechting is dan weer de basis voor het hele verdere “leertraject” van het kind. Dàt is dan weer cruciaal voor het hele reilen en zeilen van een gezonde samenleving. Moeders die kampen met een post-traumatisch stresssyndroom en die geen gepaste hulp krijgen kunnen gaan ervaren dat de “breuk” met hun kind steeds maar toeneemt. Het kan zijn dat ze bovenop het post-traumatisch stresssyndroom te maken krijgen met depressieve gevoelens. De vicieuze cirkel waarin ze verzeilen wordt steeds minder overzichtelijk.

Er is niets in de “biologische intuïties” dat ons niet heeft voorbereid op een ideale band tussen baby en kind. Dit is hetgeen ons “lichamelijk zijn” verwacht. Soms is het écht niet de komst van de baby die ons een blues bezorgd – ik zou zelfs zeggen, in het minimum van de gevallen – wél de praktijken (medisch bijvoorbeeld) die de flow tussen moeder en kind onderbreken op cruciale momenten. Afhankelijk van hoe sterk een moeder deze lichamelijke intuïties voelt en/of een breuk ervaart (Spoedprocedures en soms ook meer “courante interventies” kunnen haar welzijn verstoren. Soms werden deze ingezet omdat het echt nodig was. Soms waren ze helemaal niet nodig. In het laatste geval kan er zelfs een groter risico zijn op post-traumatische stress syndroom omdat de moeder voelt dat haar “iets werd aangedaan wat niet nodig was”).

In gevallen waar er sprake is van (medisch) trauma is een correcte nabehandeling van cruciaal belang. Deze moeders blijven momenteel veelal in de kou staan. Ze worden niet begrepen. Soms is er extra ondersteuning nodig om hen het vertrouwen mee te geven dat ze werkelijk weten hoe ze voor hun kind kunnen zorgen. Vaak is de traumatische ervaring van ruptuur zò overheersend geweest dat deze moeders kampen met vele onzekerheden. Kenmerkend voor trauma is immers dat mensen als het ware uit even uit zichzelf stappen, uit hun lichaam. Deze moeders gepast ondersteunen vraagt een heel andere aanpak dan “kennis doorgeven”. Het vraagt van ons hulpverleners dat we deze moeders toelaten om terug bij zichzelf aan te komen. 

 

take down
the paywall
steun ons nu!