Het recht op vrije keuze van onderwijs voor kinderen met leerproblemen of beperkingen is in Vlaanderen nog steeds niet gegarandeerd. Leerlingen dienen wegens leerproblemen ‘hun’ school te verlaten of geraken de school van hun keuze niet eens binnen.

Luisterend naar de soms schrijnende verhalen van ouders is het opmerkelijk dat er niet meer rechtszaken zijn. Dat scholen schrikken van een arrest waar de Raad van State een C-attest van de klassenraad herroept, is verbazend. Het arrest zegt niet dat de leerlinge het A-attest verdient, maar dat de school er niet in slaagt een C-attest voldoende te motiveren.

Hiermee wordt een halt toegeroepen aan een praktijk van ongemotiveerde doorverwijzingen waarbij leerlingen en ouders steeds aan het kortste eind trekken. In plaats van te blijven hangen in arrogante verontwaardiging dat de Raad van State het heeft aangedurfd (in 5 arresten!) een beslissing van een klassenraad te verwerpen, zouden de koepels zich beter bezinnen over de reden waarom de ouders en de leerling naar de rechtbank zijn gestapt.

De aanleiding voor hen was vooral de gebrekkige ondersteuning in de school waardoor de kansen van de leerling om te slagen in gevaar zijn gekomen en een C-attest onvermijdelijk werd.

De minister verwacht in deze kwesties vooral heil van zijn nieuwe voorstel tot decreet betreffende ‘dringende en andere maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften’ (DAM-decreet). Het voorstel garandeert o.a. het onmiddellijke recht op redelijke aanpassingen voor kinderen met specifieke leerbehoeften, tenzij de school kan motiveren dat deze ‘disproportioneel’ zijn.

Het lijkt alsof ouders eindelijk versterkt worden in hun rechten, maar alles zal afhangen van wie beslist of de voorgestelde  aanpassingen disproportioneel zijn of niet. Het principe van disproportionaliteit blijft de stok achter de deur voor de school om leerlingen door te verwijzen of te weigeren. Bovendien gaat het uit van een veronderstelde onredelijkheid bij ouders, toch de belangrijkste partner van het onderwijs.

De kans is groot dat ouders en leerlingen het hier opnieuw moeten afleggen tegen de macht van het onderwijs. Ouders zullen ook dan hun toevlucht moeten nemen tot juridische uitspraken om hun rechten te laten gelden. In hetzelfde voorstel wordt het recht op redelijke aanpassingen al ondergraven door de uitbreiding van het buitengewoon onderwijs met een type 9 voor kinderen met autisme.

Blijkbaar zijn mogelijke redelijke aanpassingen voor deze groep al per definitie disproportioneel. Het blijft dan ook een raadsel hoe de minister de toestroom naar het buitengewoon onderwijs met dit voorstel wil afremmen.

Zolang er geen werk wordt gemaakt van een recht op inclusief onderwijs dat noodzakelijke ondersteuning voor leerkrachten en leerlingen garandeert, zal de rechtbank voor ouders de enige weg zijn om het onderwijssysteem te veranderen. Elke aanpassing die kinderen met specifieke leerbehoeften nodig hebben in het onderwijs is immers per definitie noodzakelijk en dus redelijk.

Beno Schraepen

Beno Schraepen maakt deel uit van het Studiecentrum Inclusie van de Plantijn Hogeschool Antwerpen.