Voorbije maandag kondigde Minister Somers aan dat hij voor de participatie van culturele minderheden in zee zal gaan met Join.Vlaanderen. Daarbij wordt de huidige participatiepartner Minderhedenforum aan de kant geschoven. Deze aanval heeft ons geschokt en zet ons ertoe aan om met aandrang te vragen aan minister Somers om zijn beslissing te herzien. Niet alleen de beslissing zelf en hoe die tot stand kwam, maar ook de redenen die daarvoor gegeven werden roepen vragen op. Ze zetten ons ertoe aan om een aantal zaken te gronden in de realiteit waar wij elke dag in werken.

Het Minderhedenforum verenigt de Vlaamse zelforganisaties van etnisch-culturele minderheden al twintig jaar. Het spreekt voor zich dat middenveldorganisaties mee moeten veranderen met de veranderingen in de samenleving en zich moeten blijven bezinnen over hoe zij hun maatschappelijke opdracht het best vervullen. Maar beweren dat het niet langer van deze tijd is dat burgers zich organiseren op basis van hun culturele achtergrond is het kind met het badwater weggooien. De argumenten die hiervoor aangehaald worden klinken ons absurd en wereldvreemd in de oren.

Al te vaak wordt door de Vlaamse regering het beroepen op of organiseren op basis van culturele achtergrond afgedaan als iets dat integratie tegen zou gaan. Nochtans toont wetenschappelijk onderzoek net het omgekeerde aan. De etnisch-culturele verenigingen roeren zich in allerlei advies- en overlegorganen van het beleid of van voorzieningen, waar participatie en inspraak worden verwacht. Dat kan gaan van de Lokale Overlegplatforms (LOP’s) voor onderwijs, welzijnsraden en ouderenadviesraden, tot stuurgroepen Integrale Jeugdhulp of de commissie Diversiteit in de Sociaaleconomische Raad Vlaanderen (SERV). Kortom, in onze superdiverse samenleving zijn zelforganisaties en het Minderhedenforum een broodnodig kompas. Onderzoek toont ook aan dat de organisaties van culturele minderheden hierin overbevraagd worden. Het wegvallen van dit participatief werk, waar het Minderhedenforum de lead in neemt, zou rampzalige gevolgen hebben voor het samenleven in Vlaanderen.

Daarnaast hebben zelforganisaties een emancipatorisch effect voor minderheden, hoe graag en hoe luid men ook het tegendeel beweert. De wenselijkheid haalt het nooit van de werkelijkheid.

Uiteraard bestaat onze identiteit niet enkel uit onze culturele achtergrond, en is het – zeker voor de jongere generaties – van groot belang dat zij alle lagen van hun identiteit kunnen tonen en ontdekken. Maar het principe is simpel: om bruggen te slaan moet je kunnen bouwen op stevige grond. Een culturele gemeenschap kan daarbij helpen. Zeker voor minderheden. Bovendien geeft het blijk van problematische vooroordelen als een overheid organisaties op basis van gender, geslacht, geaardheid, beroepsgroep, of andere identiteitskenmerken een duw in de rug geeft en zelforganisaties niet. De hete adem van extreem-rechts mag hiervoor geen vrijgeleide zijn.

Een andere bezorgdheid is dat met het Minderhedenforum een kritische maar constructieve stem in het publieke debat zou verdwijnen. Dit is jammer genoeg een weerkerend fenomeen in de houding van de Vlaamse regering en het baart ons als democraten zorgen. Een overheid die het antiracistisch middenveld buitenspel zet normaliseert racisme. Discriminatie, ongelijkheid in het onderwijs, onze koloniale erfenis of etnisch profileren door de politie: het zijn problemen waar we ons als samenleving moeten blijven tegen verzetten. Schieten op de boodschapper zal geen zoden aan de dijk brengen, en past niet binnen een democratische samenleving. Bovendien heeft het Minderhedenforum steeds bewezen dat het niet enkel problemen aan de kaak stelt, maar ook met gedegen oplossingen komt. Het werd al vaak gezegd maar we herhalen het hier nog eens: de expertise die hier verloren zou gaan zou ons als superdiverse samenleving verzwakt achter laten.

Ten slotte willen we onze grote bezorgdheid uiten over de manier waarop minister Somers het Minderhedenforum aan de kant schoof en een vervanger aandroeg. Niet alleen vinden we het van weinig respect getuigen om een organisatie met twintig jaar dienst tien minuten voor de pressrelease van zo’n beslissing op de hoogte te brengen. Ook merken we op dat de minister in zijn argumentatie niet spreekt over de desbetreffende criteria die de Vlaamse regering zelf vastlegde in haar Participatiedecreet. Dit getuigt van slecht bestuur en willekeur. Dat de minister daarna een organisatie naar voor schuift die onjuiste informatie uitbracht over partnerschappen en verder uitblinkt in vaagheid, vergroot onze bezorgdheid. De procedure is echter nog niet formeel afgerond. De minister heeft nog de kans om zijn beslissing te herzien. We verwachten dan ook dat hij het plan om het Minderhedenforum aan de kant te zetten, herziet.