Reageerde jong Vlaanderen enkele weken geleden nog fors op Tobbacks uitlatingen dat generatie Y nergens meer voor lijkt te staan, nu verslikt de Britse jeugd zich in het politiek beleid dat ze met de paplepel naar binnen kregen.

‘Blind geweld en criminaliteit’, analyseert minister van binnenlandse zaken Theresa May, ‘zodra dingen weer rustig zijn gaan deze criminelen de gevangenis in, waar ze thuishoren’.

Nu ja, als het zo zit is heel Engeland binnenkort stekeblind en wordt eenoog koning. Want elke politicus die even durft te piepen ziet dat het geen kwestie is van wachten tot het over waait. Het is immers de nieuwe wind van het politieke beleid waarmee de gefrustreerde jongeren het aan de stok hebben. Met name de Big Society van premier David Cameron. Maar ook Labours cultuur van ‘entitlement’ die jarenlang de Britse samenleving stutte is een splinter in de stok die de voorbije dagen de slagen uitdeelde, zo meen ik.

De grote make over

Mijn vertrek na vier jaar in Londen viel samen met de intrede van de ‘Big Society’. We hoorden David Cameron nog net campagne voeren rond de idee dat het volk de macht uit handen van de politici diende te krijgen en door een grote betrokkenheid in het maatschappelijk middenveld een stevige gemeenschap zou creëren.

Hij had er op gerekend dat de hete lucht over de valse onkostennota’s ingediend door voornamelijk Labour parlementsleden zijn vlieger hoog zou doen opgaan. Zijn plannen werden met veel argwaan onthaald, maar niettemin  trakteerde de nieuwe en eerste coalitieregering het land op een totale make-over. 

België mag dan piepklein zijn, het heeft veel weg van een ‘Big society’. Ga maar eens wandelen in de Ardennen tijdens de zomer vakantie, dan ziet u het engagement van honderden jeugdleiders wapperen aan de vlaggenmast van het kamp.

Speelpleinen, solidariteitskoren en sportverenigingen rekenen allemaal op de inzet van vrijwilligers die ergens te midden hun drukke leven toch de tijd vinden om aan iets ‘groters’ te werken. ‘Gemeenschappen’ als je het zo noemen wil, waarmee ik de term onbesmeurd door regeringscrisissen en in haar pure betekenis gebruik. In het Verenigd Koninkrijk bestaat die traditie veel minder.

Het idee van Cameron om mensen hiervoor warm te maken is dus nog zo gek niet. Al is het ironisch dat het gepaard gaat met bikkelharde besparingen die gemeenschappen kortwieken.

Kinderbijslag aan banden en ministers te voet

‘In de naam van eerlijkheid, hervorming en groei’, kondigde minister voor financiëen George Osborne strak aan. Een greep uit het aanbod: sociale woningen verliezen maar liefst 40% van hun subsidies over de volgende vier jaar en hun huurders mogen zich verwachten aan huurprijzen die de marktwaarde volgen.

Lokale overheden krijgen 7% minder, hoger onderwijs -40% en sportclubs moeten het met 30% minder stellen. Werkgevers verliezen de £1000 subsidie  om iemand in dienst te nemen die al een half jaar werkloos is. Het equivalent van onze kinderbijslag ‘the Child Trust Fund’, waarbij elk kind bij geboorte £250 krijgt en kansarme gezinnen het dubbele daarvan, wordt helemaal afgeschaft. ‘Overheidsministers verliezen hun ministeriële wagens en worden geacht te wandelen of openbaar transport te gebruiken indien mogelijk’ klinkt het op de BBC.

De eerlijkheid van deze maatregelen is ver te zoeken in de ogen van een jongere die opgroeit tussen de grijze bakstenen van een sociale woonblok en zijn alleenstaande tienermoeder ziet sukkelen om rond te komen met haar werkloosheidsuitkering. En die zijn er talrijk, beide de uitkeringen met het recht op een sociale woning en de alleenstaande tienermoeders. Ze gingen immers jarenlang samen onder het beleid van Labour.

‘Entitlement’ met de paplepel

Het manifest om kansarme jongeren te ondersteunen heeft in de Britse uitwerking een gevaarlijke trend in gang gezet. Een weldoordachte en effectieve maatschappelijke bewustwording moest de duimen leggen voor het inlossen van de jeugdige hunker naar een toekomst die pijnlijk letterlijk ‘meer te bieden had’. Voor veel jongeren werd de toekomst daar en dan gelijkgesteld aan het onvoorwaardelijk ‘recht’ op overheidssteun.

Een van de opgepakte daders in Nottingham is een meisje van 11. Het lijkt daarom alsof een nieuwe generatie zich aandient: de kinderen van de tieners die de cultuur van ‘entitlement’ met de paplepel naar binnen kregen. Ze zijn zoals iedereen de kinderen van hun tijd. Dat de tijd nu aan hen is, ligt echter moeilijker. Door hun blik scherp te stellen op alles waar ze ‘recht’ op hebben maar wordt ‘afgenomen’ door de overheid, behoort de idee van zelf iets bij te dragen aan de samenleving tot de wazige achtergrond in een plaatje dat niet klopt.

Dat meneer Tobback evenmin bereid is om zich te vereenzelvigen met de horden straalbezopen Engelse hooligans als ik mezelf met deze niets ontwijkende relschoppers en gefrustreerde jongeren, hoeft niet te betekenen dat er niks gezegd kan worden over waar onze generatie nu precies voor staat.

Oude krokodillen en plunderende jeugd hebben immers dit gemeen; ze eisen een reflectie over waar we voor willen staan. Ze maken de idee van het burgerschap dat we met de paplepel naar binnen krijgen bespreekbaar. Laat ons hopen dat ook wij ons niet verslikken.

Evelien Storme is filosoof en politiek wetenschapper. Na 4 jaar in Londen woont ze in Brussel (1983).