Vorige week las ik het artikel Nieuw vak op school: emotionele intelligentie. De titel deed me bijna een vreugdedansje doen. Bijna, want in de intro bleek al snel dat deze broodnodige vorm van (zelf)inzicht enkel een zinvolle invulling mag krijgen als ze in functie staat van ‘het maken in het leven.’ Presteren kun je leren, maar daar heb je meer voor nodig dan zuiver boekenkennis en studeren. Je moet ook zeker ‘weerbaar’ zijn tegen een wereld waarin ‘kwetsbaar’ met de grond gelijk gemaakt wordt.
‘We willen inspelen op een maatschappelijk probleem. Alles gaat vandaag veel sneller, de prestatiedruk verhoogt, jongeren vergelijken zich veel meer met elkaar – mede onder invloed van sociale media. In mijn vak wil ik jongeren meer leren over zichzelf en over hun relatie met anderen, met als ultieme doel hen weerbaar maken voor de toekomst’, stelt leerkracht ‘life skills‘ Elke Keersmaekers.
Weerbaar maken: het andere uiterste van kwetsbaar mogen zijn. Een stevige muur rond je gevoeligheden bouwen, zodat de grote, boze wereldwolf je niet zomaar omver kan blazen. De focus ligt op werken aan jezelf, in plaats van op samen schaven aan het systeem. De verantwoordelijkheid bij het individu leggen, in plaats van onze maatschappij als geheel emotioneel intelligenter te maken.
Hoe zou het zijn als de hardheid uit onze samenleving wat kon wegebben omdat we collectief kiezen voor meer zachtheid en openheid? Stel je eens voor dat je geen schaamte of schuld zou moeten voelen voor je zogenaamde zwakheden. Dat het oké zou zijn om met fysieke en/of psychische problemen te leven, of zelfs nog maar gewoon héél gevoelig in je schoenen te staan. Dat je niet genadeloos veroordeeld zou worden wanneer je er bewust voor kiest om geen tandwiel in de winstmachine te zijn. (Hoe lang kan dat kapitalisme trouwens nog blijven gaan? Wanneer gaat het opbranden, zoals massa’s werkmieren en wanneer raakt het uitgeput zoals grote stukken van de aarde?)
Iedereen is op zijn of haar manier tot op zekere hoogte beperkt en begrensd. Is het niet veel logischer om aan een wereld te werken die om kan gaan met die realiteit, in plaats van elk op zijn eigen eilandje te laten knokken om zichzelf toch maar in het geheel gepuzzeld te krijgen?
Schaamrood
Een zinnetje in het artikel blijft extra hard nazinderen: ‘Ze benadrukt dat ze geen therapeute is en haar klas niet wil transformeren naar een praat- of zelfhulpgroep.’ Alsof er dikke lagen schaamrood moeten liggen op (groeps)therapie? Alsof je eerst ernstige tekortkomingen moet hebben om daar baat bij te hebben? Hoe kan je nu emotioneel intelligent worden of zijn zonder te praten met anderen over de dingen die er écht toe doen?
Begrijp me niet verkeerd, ik ben grote voorstander van een vak als dit op school én van mensen die hun hoofd boven het maaiveld uitsteken om hier een dialoog over te beginnen. Alleen zou het geen keuzevak moeten zijn dat je ergens in de loop van het vijfde middelbaar kan volgen. Waarom kan PO (Persoonlijke Ontwikkeling) niet gewoon ingevoerd worden als vak in alle vormen van onderwijs? Spelenderwijs met dingen als Rots en Water bij de allerkleinsten tot bijscholingen binnen bedrijven. Kwestie van met terugwerkende kracht in te halen waar velen vandaag ongelooflijk hard mee worstelen.
Wat als we ons als tiener al heel bewust waren geweest van hoe we emoties verwerken, hoe vatbaar we al dan niet zijn voor andermans energie, hoe spiegelen en projecteren werkt, waar we zingeving uithalen en op welke manieren we ons zinvol voelen? Hoe anders waren de voorbije pakweg twintig jaar van onze levens geweest? En hoe anders zou onze directe leefomgeving misschien wel zijn?
Levensleerkracht
Vorige week hoorde ik ook Dirk De Wachter op de radio, een gesprek over hoe psychiaters moderne priesters geworden zijn. Boeiend, maar ergens ook tenenkrullend. Wanneer Sofie Lemaire het nogal lacherig (?) – zo kwam het hier alvast binnen – heeft over ‘in je kracht gaan staan’, en over de hoge nood én het grote (over)aanbod aan allerhande coaches en therapeuten die je dat willen leren. Opnieuw: moeten we ons echt schamen voor onze kwetsbaarheden of voor onze goesting om vrijwillig met onszelf aan de slag te gaan? Het is precies in die kwetsbaarheid dat onze grootste (veer)kracht vaak zit. Ontdaan van alle maskers en copingmechanismen, ontdaan van alle geforceerde weerbaarheid. Wat als je die coaches gewoon bekijkt als levensleerkrachten? Akkoord, er zou gerust een quality check mogen komen, al weet ik niet meteen hoe. Geef ze misschien gewoon een plaats in het schoolsysteem? Een lerarentekort zal er alvast niet zijn ;-).
Stof tot omdenken, voor wie zin heeft.
Tot schrijfs
