“In elke oorlog wordt iedereen die voorzichtig is, die naar de argumenten van beide partijen luistert alvorens een standpunt te vormen, of die officiële informatie in twijfel trekt, onmiddellijk beschouwd als medeplichtig aan de vijand”, aldus historica Anne Morelli.

Daar doet DeWereldMorgen niet aan mee. Wij veroordelen heel sterk de militaire invasie van Rusland in Oekraïne en alle oorlogsmisdaden die gepleegd worden. Het is een criminele agressie die ingaat tegen het internationaal recht. Maar wij hoeden ons voor zwart-wit versies. De geopolitieke situatie is buitengewoon complex. Wij willen aspecten naar voor brengen die in de mainstream media worden verzwegen of onderbelicht, om alzo het debat meer genuanceerd te kunnen voeren. Geloof niets zomaar, ook onszelf niet. Blijf kritisch denken. (n.v.d.r.)

Elsene, 26 april 2022

Geachte heer burgemeester,

We zijn verbijsterd door de mening die u hebt naar voren gebracht in de krant La Libre van 21 april 2022 over de oorlog in Oekraïne.

Onze organisatie is lid van het European Bureau for Conscientious Objection. Daar hebben wij contact met de Oekraïense en Russische gewetensbezwaarden. We bezorgen u het standpunt van de Oekraïense beweging. De media hebben ook verwezen naar de moedige protesten van de pacifistische Russische oppositie.

We hebben eveneens een brief gestuurd aan Jean-Marc Nollet (voorzitter van Ecolo) en Georges Dallemagne (volksvertegenwoordiger Les Engagés). Net als u zijn zij gewetensbezwaarden[1].

We willen opnieuw benadrukken dat het statuut van gewetensbezwaarde door de wet toegekend werd aan personen die ervan zijn overtuigd dat “je je medemens niet mag doden, zelfs niet met het doel van nationale of gemeenschappelijke verdediging”.

We herinneren eraan dat dit (sinds 1964 wettelijk erkend) statuut verkregen werd door Jean Van Lierde na jarenlange gevangenis en allerlei andere zware tegenwerkingen.  De wet van 1964 was met andere woorden het gevolg van wel overwogen inspanningen met een zware menselijke kostprijs. En dat gebeurde in volle Koude oorlog en de oorlog in Korea.

Jean Van Lierde (1926-2006). Foto: Collection Mundaneum

Terwijl gewetensbezwaarden ter vervanging van de militaire dienst een burgerdienst kregen opgelegd, mikte onze beweging op een essentieel doel: burgerdienst toestaan in medische, sociale en culturele organisaties om overal in de samenleving de militaire inzet te vervangen door een radicaal pacifistische aanpak.

Die burgerdienst ging gepaard met vorming door de beweging voor gewetensbezwaarden, in samenwerking met het federale Ministerie van Defensie en met de Franse en Vlaamse Ministeries van Binnenlandse zaken. Zo werd ondermeer werd de geschiedenis van geweldloze bewegingen. Bestudeerd. Die van Mahatma Gandhi in India en Martin Luther King in de VS zijn de meest bekende, maar we ontdekten tijdens deze studie nog veel andere voorbeelden in verschillende omstandigheden over de hele wereld.

We betreuren het dat politieke persoonlijkheden die het statuut van gewetensbezwaarde verkregen, hun engagement voor geweldloosheid niet hebben doorgezet.

We betreuren ook dat zij hun keuze voor geweldloosheid in België – waar ze veilig zijn – niet verderzetten, terwijl onze Oekraïense en Russische vrienden alle risico’s dragen in landen in oorlog. Het is nochtans in dergelijke situaties dat pacifistisch inzet zijn ware betekenis krijgt.

We vragen dus met aandrang aan de politieke leiders die zelf gewetensbezwaarden zijn om hun huidige standpunt te herzien en terug te keren naar de verklaring die ze hebben afgelegd voor de rRaad van toekenning van het statuut van gewetensbezwaarde, die destijds zonder enige censuur in openbare zitting  uw argumenten (voor de aanvraag van het statuut) heeft aanhoord.

Met gevoelens van bezorgdheid maar vastberaden.

Jean Louis Vander Heyden

Voorzitter van Agir pour la Paix

Agir pour la Paix (‘actie voeren voor de vrede’) is een Franstalige vredesbeweging, opgericht in 1964 door Jean van Lierde

Note:

[1]   Sinds 1964 erkent de Belgische Wet het statuut van gewetensbezwaarde voor personen “die bezwaren hebben tegen de persoonlijke vervulling van de militaire dienst”. Erkende gewetensbezwaarden moesten een alternatieve burgerdienst vervullen tweemaal zo lang als de militaire dienstplicht. De militaire dienstplicht voor mannelijke personen wordt sinds 1994 niet meer opgelegd. Ze werd echter niet afgeschaft! De wet op de militaire dienstplicht vereist dat de minister van defensie elk jaar een contingent dienstplichtigen oproept. Sinds 1994 wordt die jaarlijkse oproeping niet meer uitgevaardigd. In theorie kan de dienstplicht dus zonder enig nieuw wetgevend werk opnieuw worden ingevoerd.  Iedere mannelijke Belg ouder dan 45 jaar in 2022 heeft ooit nog een oproep ontvangen voor militaire dienstplicht. Sindsdien hebben Belgische mannen die dat zouden wensen geen aanvraag meer ingediend om als gewetensbezwaarde te worden erkend (nvdr).