Open brief -

Open brief aan minister Galant over beperking aantal ongevallen

Open brief aan Federaal Minister van Mobiliteit Jacueline Galant naar aanleiding van haar oproep om voorstellen te doen die het aantal verkeersongevallen moeten beperken.

maandag 9 november 2015 12:15
Spread the love

Mevrouw Galant,

In antwoord op uw vraag naar suggesties om het aantal verkeersongevallen in ons land te doen afnemen stel ik U vooreerst op mijn beurt de vraag waarom U zich beperkt tot ongevallen. Dat vorig jaar in ons land 54.011 mensen gewond raakten in het verkeer en 615 ter plaatse stierven – in de eerste helft van 2015 waren dat er respectievelijk 19.779 en 294 – is vanzelfsprekend zonder meer dramatisch.

Ook de luchtpollutie afkomstig van transport leidt echter tot zware gezondheidsproblemen. Algemeen wordt aangenomen dat alleen al de aanwezigheid van fijn stof in de lucht de Belg gemiddeld één gezond levensjaar kost en aanleiding geeft tot circa 13.000 vroegtijdige sterfgevallen. Van het in Vlaanderen geproduceerde PM10 en PM2,5 fijn stof was in 2013 respectievelijk 24 en 31 procent afkomstig van het verkeer. Enquêtes wijzen bovendien uit dat bijna 12,5 procent van de Vlamingen in ernstige tot extreme mate hinder ondervindt van lawaaioverlast afkomstig van verkeer, hetgeen het risico sterk vergroot op stress, hoge bloeddruk, cardiovasculaire aandoeningen en hartaanvallen.

Dat bestuurders in een enquête van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) het verkeer een veiligheidsscore van slechts 4,6 geven op een schaal van 0 – zeer onveilig – tot 9 – zeer veilig – duidt erop dat velen ook het besturen van een auto als stresserend ervaren. Waarom vraagt U ook geen voorstellen ter voorkoming van de aanslag van het verkeer op de dierenwereld – volgens Natuurpunt stierven er in 2014 tussen 8 en 27 miljoen dieren op Belgische wegen, de aanslag op onze portemonnee – een onderzoeker van de Universiteit Hasselt raamde enkele jaren terug de totale maatschappelijke kost van de verkeersongevallen in 2002 in ons land op liefst 12,5 miljard euro, de aanslag die het miljardenkostende wegennet – 57.941 ha in 2010 in Vlaanderen – pleegt op de natuur, de aanslag van de files – jaarlijks 32 miljoen verliesuren in Vlaanderen – op onze economie en last but not least de aanslag van het verkeer op het klimaat. Transport is in ons land met name verantwoordelijk voor 18 procent van de uitstoot van broeikasgassen.

De enige remedie om het aantal ongevallen echt te doen dalen en de andere problemen te verhelpen is dat we met zijn allen de auto gaan bestempelen als een schadelijk product, dat we bijgevolg veel en veel minder auto gaan rijden en deze vierwieler nog enkel inzetten voor verplaatsingen waarvoor echt geen alternatief voorhanden is. De overheid concentreert zich op vlak van beteugeling van verkeersovertredingen op snelheidsovertredingen (3,17 miljoen boetes in 2013), roodlichtovertredingen (89.099 boetes), gsm-gebruik (118.641 boetes), alcohol- en drugsgebruik achter het stuur (respectievelijk 48.084 en 3.342 boetes).

Er bestaan echter nog tientallen andere oorzaken van ongevallen waarop de overheid nauwelijks vat kan hebben. Uit een studie van verzekeraar Winthertur in 2007 bijvoorbeeld bleek dat 1 ongeval op 3 veroorzaakt wordt doordat de bestuurder de verkeersregels onvoldoende kent. Oogtests in 2012 wezen uit dat 12 procent van de geteste bestuurders onvoldoende kon zien om optimaal te kunnen rijden. Uit recent onderzoek van het BIVV blijkt dat 1 bestuurder op 20 slaperig achter het stuur  zit en 1 op 200 moeite heeft om wakker te blijven. 20 procent van de ernstige ongevallen is volgens het BIVV te wijten aan vermoeidheid. Een bijkomend probleem is de ‘bourgondische’ laksheid van de Belgische bestuurder. Uit enquêtes van het BIVV blijkt bijvoorbeeld dat slechts een kleine meerderheid (56 procent) snelheidsovertredingen sociaal onaanvaardbaar vindt. Het actuele autoverkeer is derhalve vergelijkbaar is met een jungle waar je van het ene moment op het andere kan geconfronteerd worden met dodelijk geweld. Meer algemeen stelt het massaal gebruik van de auto een dusdanig zwaar probleem voor de samenleving dat dit – net als wat met het roken van sigaretten gebeurd is de afgelopen twee decennia – benoemd moet worden als schadelijk en uit druk bevolkte woonwijken geweerd dient te worden. Waarom geen stickers op auto’s met vergelijkbare waarschuwende teksten als op sigarettenpakjes? 

Autoverkeer beperken veronderstelt vooreerst dat er alternatieven zijn om zich te verplaatsen. Mevrouw Galant, als U daadwerkelijk bezorgd bent over het aantal ongevallen dan vind ik het onbegrijpelijk dat U de NMBS en Infrabel tegen 2019 gefaseerd dwingt tot een besparing van 663 miljoen euro op een actueel budget van 3 miljard. De volgende jaren zal hierdoor onvermijdelijk moeten gesnoeid worden in het treinaanbod en de tarieven drastisch verhoogd worden, met het even onvermijdelijk gevolg dat meer mensen zich genoodzaakt zullen zien om zich met de auto te verplaatsen. Dit laatste zal ongetwijfeld het aantal ongevallen en andere door de auto veroorzaakte ellende weer doen toenemen. De Vlaamse regering verplicht De Lijn tegen 2019 112,5 miljoen euro in te leveren op een budget van 859 miljoen euro. De Lijn knipte daarom dit jaar al in het busaanbod en verhoogde een aantal tarieven drastisch. Bovendien stopten diverse gemeenten hun derdebetalersregeling of schaften zoals Dilbeek zelfs hun gemeentelijk schoolvervoer af. De Lijn zag door de opeenvolgende besparingsrondes haar jaarlijks reizigersaantal in de periode 2010-2014 dalen van 551 tot 532 miljoen reizigers. Kan U mij eens uitleggen waarom het openbaar vervoer moet bloeden, maar aan de circa 5 miljard euro fiscale aftrek voor bedrijfswagens die de overheid bedrijven cadeau doet niet geraakt wordt?

Het autoverkeer beperken veronderstelt echter ook dat bestuurders leren afkicken van hun autoverslaving, die hen de verbeeldingskracht ontnam over hoe men zich op een andere manier kan verplaatsen. Zeker als men zijn woon- en werkplaats in de buurt van een openbaar vervoersknooppunt kiest en zijn verplaatsingen goed voorbereidt biedt de combinatie fiets, openbaar vervoer, desnoods aangevuld met deelauto, taxi, hotelovernachting… een goed en goedkoop alternatief voor de eigen auto.

Zo blijkt bijvoorbeeld uit een recent onderzoek van het Vlaams Instituut voor Mobiliteit dat de elektrische fiets zeer geschikt is voor woon-werkverplaatsingen tot 20 kilometer. Het private aanbod aan autodeelinitiatieven neemt in al zijn vormen sterk uitbreiding, maar met 25.000 autodelers slaat dit fenomeen in ons land tot dusver nog niet echt aan. Misschien kan de goegemeente eens haar oor te luister leggen bij de circa 17 procent Belgische gezinnen die zonder eigen auto door het leven gaat. Het wordt overigens tijd dat de overheid deze groep niet-autobezitters op de een of andere manier beloont omdat ze niet of nauwelijks bijdraagt tot de auto-ellende en op die manier compenseert voor het feit dat ze er alle nefaste gevolgen van ondervinden. Er kan hierbij gedacht worden aan een fiscale bonus, maar ook aan een gratis of goedkoop netabonnement op het gehele openbaar vervoer in ons land. Dergelijke financiële gunsten kunnen bovendien de autoverslaafden op andere ideeën brengen.

Luc Vanheerentals

Zelfstandig journalist, politoloog en criminoloog

Auteur van het boek ‘Leven zonder auto’ (uitgeverij Casa Littera, 296 blz.)   

Voor meer inlichtingen: luc.vanheerentals@telenet.be

Ps. Ik geef ook lezingen over ‘Leven zonder auto’

take down
the paywall
steun ons nu!