Oerbossen zijn erg waardevol omdat ze vaak een ongekende biodiversiteit herbergen en de thuis vormen voor verschillende zeldzame en bedreigde diersoorten. Ze zijn ook voor de mens van onschatbare waarde als generator van zuiver water en lucht, en als opslagvat voor CO2.

Tsjechië, Hongarije, Roemenië, Servië, Polen, Slovakije en Oekraïne hebben daarom een gemeenschappelijk Protocol rond Duurzaam Beheer getekend om de Karpathische wouden te beschermen. De wouden, en met name de delen in Roemenië, zijn de laatste sporen van Europa’s oorspronkelijke woud.

Het protocol plaatst de overblijfselen van het woud onder bescherming en voorziet in verdere stappen om het oppervlak te vergroten. Momenteel blijft naar schatting 300.000 hectare oerbos over, waarvan de Unesco delen in Slovakije, Oekraïne en Roemenië als Werelderfgoed beschermd heeft.

Maar vooral de zuidelijke Karpaten in Roemenië zijn het grootste ononderbroken bosgebied in Europa. De tijd drong, want volgens het Wereldnatuurfonds (WWF) was amper 18 procent van het Roemeense areaal beschermd. Voorbeelden als Slovakije leerden dat het snel kan gaan: amper een half procent van het bosareaal kan nog als oorspronkelijk bestempeld worden.

Karpatenprotocol

“Het Karpatenprotocol is een goed teken, een stap in de goede richting en een voorbeeld voor Europa en de rest van de wereld”, zegt Andreas Beckmann van WWF. “Maar tegelijk komt dit probleem vooral neer op de implementatie, en in deze regio zijn veel dingen die op papier staan, maar niet in de praktijk komen”.

Illegale houtkap is een groot probleem in de Karpaten. Vooral de laatste twee decennia, sinds de val van het communisme, zijn de bossen vogelvrij. De landen proberen het tij te doen keren met een strengere wetgeving. Ze proberen ook de houtindustrie, die uit vele honderden kleine bedrijfjes bestaat, in kaart te brengen.

Maar illegale houtkap is niet het enige probleem. De wouden lijden ook onder de ontwikkeling van infrastructuur zoals autosnelwegen, skioorden en vakantieparken, die vaak illegaal aangelegd worden.

Internationale wetgeving

Ook internationale maatregelen geven de wouden iets meer ademruimte. “Recente EU-wetgeving legt specifieke eisen op aan lidstaten wat betreft de afkomst van hout op de Europese markt”, zegt Beckmann. “Landen als Oekraïne of Servië vallen niet rechtstreeks onder die wetgeving, maar ze voelen de impact wel omdat ze uitvoeren naar de Unie.”

De Verenigde Naties op hun beurt hebben de bescherming van wouden steviger op de politieke agenda geplaatst door 2011 uit te roepen tot het Internationaal Jaar van de Bossen.