“In elke oorlog wordt iedereen die voorzichtig is, die naar de argumenten van beide partijen luistert alvorens een standpunt te vormen, of die officiële informatie in twijfel trekt, onmiddellijk beschouwd als medeplichtig aan de vijand”, aldus historica Anne Morelli.
Daar doet DeWereldMorgen niet aan mee. Wij veroordelen heel sterk de militaire invasie van Rusland in Oekraïne en alle oorlogsmisdaden die gepleegd worden. Het is een criminele agressie die ingaat tegen het internationaal recht. Maar wij hoeden ons voor zwart-wit versies. De geopolitieke situatie is buitengewoon complex. Wij willen aspecten naar voor brengen die in de mainstream media worden verzwegen of onderbelicht, om alzo het debat meer genuanceerd te kunnen voeren. Geloof niets zomaar, ook onszelf niet. Blijf kritisch denken. (n.v.d.r.)
Luc Triangle is algemeen secretaris van de vakbondsfederatie IndustriAll Europe. Hij heeft de voorbije maanden heel wat contact gehad met vakbonden in Europa. En – soms ook via zijn collega’s van IndustriAll Global – in Oekraïne en Rusland.
“De impact van de oorlog is enorm. In de eerste plaats uiteraard in Oekraïne, maar ook in Rusland en Europa. Maar ook de solidariteit van de vakbonden is groot.”
Hoe steunen de Europese vakbonden hun Oekraïense collega’s?
Luc Triangle: “In de eerste plaats financieel. Vakbonden uit Europa hebben substantiële bedragen gestort waarmee de Oekraïense vakbonden hun leden steunen.
Heel wat werknemers zijn nu werkloos. Andere zijn opgeroepen door het leger. Ze hebben geen inkomen en nood aan humanitaire hulp: voedsel, medicijnen … die financiële hulp is dus erg nodig. Maar in de toekomst willen we met ingezamelde middelen ook de vakbonden heropbouwen.
Daarnaast zijn vakbonden – zeker in de buurlanden van Oekraïne – ook heel sterk betrokken in de vluchtelingenstroom. In Hongarije is er eigenlijk geen overheidsstructuur voor de opvang van vluchtelingen. Iedereen weet hoe de Hongaarse overheid vluchtelingen uit Syrië behandelde.
De opvang draait daar dus bijna volledig op vrijwilligers en ngo’s. Daar maken de vakbonden actief mee deel van uit. In Slovakije voorzien de vakbonden massaal opvang in hun vakantiehuizen, die ze nog erfden van het vroegere regime. En ook elders vangen vakbonden vluchtelingen op.”
Hoe zit het met de vakbonden in Rusland?
“Dat is een gevoelig punt. Wij zijn ontgoocheld, maar niet echt verrast door de houding van de grootste Russische vakbondsconfederatie. Hun communicatie sluit heel nauw aan bij die van het Russische regime. Ook zij spreken van een ‘special operation’ tegen het Oekraïense ‘naziregime’.
Toen ik in december nog in Moskou was, waren mijn Russische vakbondscollega’s nochtans heel westers gericht. Maar meer dan ooit leven ze nu in een autoritair, dictatoriaal regime waar je niks anders mag zeggen dan wat het regime vertelt.
Ze hebben zelf hun samenwerking met de internationale vakbonden tijdelijk stopgezet. Op dit ogenblik is onze communicatie met de Russische vakbonden daardoor herleid tot bijna nul. Het was onmogelijk om met hen te blijven samenwerken zonder onze eigen geloofwaardigheid te verliezen.”
Ook de Russische werknemers zijn slachtoffer van de oorlog.
“Inderdaad. Alle werknemers betalen de prijs, Dat is zo in elke oorlog en ongeacht in welk kamp ze zitten. Oekraïners, Russen en wij betalen allemaal een prijs voor het conflict. We willen dus zeker niet klakkeloos het taalgebruik overnemen van de politici.
We gaan niet mee in het discours van meer wapens en hogere defensiebudgetten, want dat leidt op termijn alleen tot meer oorlog. En nog meer verliezers. Als vakbond zijn we deel van de vredesbeweging. We willen alles doen wat binnen onze mogelijkheden ligt om de actoren langs beide kanten te pushen om het geweld te stoppen en in overleg tot een oplossing te komen. Oorlog kent alleen verliezers, vrede alleen winnaars. Dat is altijd ons credo geweest en dat is het nu ook.
“Werknemers betalen de prijs, Dat is zo in elke oorlog en ongeacht in welk kamp ze zitten.”
We hebben dus ook oog voor de tienduizenden werknemers in Rusland die hun job verloren hebben, omdat ze in een bedrijf werken van de oligarchen of omdat hun Westers bedrijf de productie tijdelijk heeft stopgezet.
Ik wil absoluut niet zeggen dat we de sancties moeten stopzetten, maar we moeten er wél voor zorgen dat ze gericht zijn tegen het regime. Collateral damage is nooit helemáál uit te sluiten, maar Rusland in zijn geheel straffen, zal er alleen voor zorgen dat je honderdduizenden Russen alles doet verliezen.
Die oligarchen zullen een paar miljarden verliezen, maar die overleven het wel. Maar het is maar de vraag of je die gewone Russen zo niet in de richting van het Kremlin drijft, terwijl je ze beter meetrekt in het verzet tegen het regime.”
In tegenstelling tot andere conflicten, zet de EU nu heel genereus de deuren op.
“Dat vluchtelingen hier nu alle faciliteiten krijgen is uniek en belangrijk. Zij moeten toegang krijgen tot onze arbeidsmarkt, onze sociale bescherming. Ze moeten onze taal kunnen leren, in onze scholen terechtkunnen. Maar dat Vlaams Belang en N-VA nu de woorden ‘broedervolk’ in de mond, vinden we minder fijn. Dat vinden wij nogal etnisch gekleurd en kan geen basis zijn voor een vluchtelingenbeleid.
“Vluchtelingen zijn vluchtelingen. De huidskleur van de mensen of het geloof dat ze voorstaan kan geen criterium zijn om de ene vluchteling anders te behandelen dan de andere.”
Waarom zou een Syrische vluchteling uit Aleppo, dat ook platgebombardeerd is door de Russen, anders behandeld worden dan een Oekraïense vluchteling uit Marioepol? Vluchtelingen zijn vluchtelingen. De huidskleur van de mensen of het geloof dat ze voorstaan kan geen criterium zijn om de ene vluchteling anders te behandelen dan de andere.
We zijn dus blij dat Europa nu duidelijk haar grenzen opent en belooft goed voor de vluchtelingen te zorgen. Maar dan kunnen we niet als er binnenkort ergens anders een conflict is, die vluchtelingen tegenhouden aan de grenzen of terugduwen naar Turkije.”
De EU biedt Oekraïne intussen ook een versneld lidmaatschap aan.
“Daar hebben we wel wat moeite mee. Op zich is er niks mis met een EU-lidmaatschap van Oekraïne. We zijn daar zelfs voorstander van, maar we hebben de indruk dat de wortel die nu voorgehouden wordt aan de Oekraïense bevolking, iets is dat niet op korte termijn kan gerealiseerd worden.
EU-lidmaatschap is geen eenvoudige beslissing, maar een lang proces. Het gaat over economische factoren, maar ook over de regels van Europa, het juridische rechtssysteem … Heel wat landen zitten al jaren te wachten. Alle voorwaarden moeten gegarandeerd zijn voor je lidmaatschap kan overwegen.
We zijn dus sceptisch of zelfs kritisch. Von der Leyen zei nu al twee keer dat er een fast track procedure bestaat. Ik zou dan wel eens willen weten wat die procedure inhoudt. Wij hebben grote vragen bij de manier waarop het nu gepresenteerd wordt. In het heetst van het engagement worden er volgens ons goedbedoelde dingen gezegd, die achteraf alleen zouden kunnen leiden tot frustratie en ontgoocheling. En dat moeten we natuurlijk vermijden.”
Dit artikel verscheen 28 april 2022 op de website van Puls magazine van ACV Puls. Geschreven door Jan Deceunynck.
