De prognose in het rapport is niet rooskleurig. “De zwakke regering, binnenlandse verdeeldheid en corruptie dragen daaraan bij”, aldus het rapport, dat donderdag verscheen.

Het aantal gedode burgers zal dit jaar naar verwachting hoger liggen dan vorig jaar, toen er 3.000 omkwamen, aldus directeur Mark Lattimer. Het grootste aantal slachtoffers kwam toen voor rekening van de Taliban en aanverwante groepen. 440 slachtoffers vielen bij regeringsgeweld of geweld van de coalitietroepen, zoals bombardementen.

De VN ondersecretaris-generaal voor humanitaire zaken, Valerie Amos, sprak dinsdag voor de Veiligheidsraad van 7000 slachtoffers vorig jaar, waarbij ze ook gewonden rekende. Dat is een vijfde meer dan in 2009. Het is vooral te wijten aan zelfgemaakte explosieven en zelfmoordaanslagen in burgergebieden. Ze maakte zich grote zorgen over het door de Taliban aangekondigde lenteoffensief.

Jemen

Het MRG-onderzoek richt zich op meer landen waar het aantal burgerslachtoffers is toegenomen, zoals Ivoorkust, Jemen, Kyrgyzstan en Libië. De zaak-Libië wordt op dit moment onderzocht door het International Strafhof, zegt Lattimer, net als Ivoorkust en Afghanistan. Overigens valt het buiten de bevoegdheid van het Strafhof om eventuele misdaden van Amerikaanse soldaten te onderzoeken, omdat de VS het Statuut niet hebben geratificeerd.

“We zien dat het Strafhof bij meer en meer situaties betrokken is”, zei Lattimer. “De dreiging van vervolging hangt boven steeds meer leiders.” Al hangt er nog steeds veel af van de politieke wil van de lidstaten in de Veiligheidsraad, omdat zij mogen beslissen welke zaken het Strafhof mag onderzoeken.

Volgens het rapport is het niet waarschijnlijk dat de dood van Osama bin Laden veel invloed zal hebben op het geweld in Afghanistan. “Maar elke escalatie van het conflict, of herschikking van de macht in Kaboel, kan leiden tot grootschalig bloedvergieten”, zei Lattimer. “Het land is nog steeds sterk verdeeld tussen het gebied van de Pashtoen, in het zuiden, en dat van de Tadzjieken en Oezbeken van de voormalige noordelijke alliantie.”

Regels

Er zijn duidelijke en bindende regels voor strijdende partijen om burgerslachtoffers te voorkomen, zei Amos dinsdag. Het hangt echter af van de bereidheid van de partijen of ze worden opgevolgd. De VN Veiligheidsraad heeft daar wel degelijk zelf ook een verantwoordelijkheid in. Ze moet alle mogelijkheden aangrijpen om schendingen te veroordelen. Daarnaast moet ze sancties afkondigen tegen leiders van partijen die stelselmatig hun verplichting schenden om burgers te beschermen. Bovendien moet ze onderzoekscommissies aanstellen om het mogelijk te maken dat overtreders ter verantwoording kunnen worden geroepen, aldus Amos.