De Amerikaanse arbeidsrechtenorganisatie Worker Rights Consortium heeft onderzoek gedaan naar de ontslagen in de kledingindustrie naar aanleiding van de covid-19-crisis. Die sector had het bijzonder moeilijk doordat verschillende kledingmerken die in het westen hun winkels moesten sluiten, in productielanden zoals Bangladesh en India hun bestellingen opschortten of zelfs helemaal annuleren. Welke merken dat zijn, heeft WRC doorheen de pandemie nauwgezet bijgehouden door middel van een tracker
Het resultaat daarvan was dat in maart volgens de eerste schattingen van de organisatie meteen 50 tot 60 miljoen arbeiders tijdelijk op straat belandden, zonder te weten of ze na de eerste golf opnieuw aan de slag zouden mogen. In de eerste drie maanden van de pandemie liepen kledingarbeiders tussen de 3,19 en 5,79 miljard dollar aan lonen mis, blijkt uit aanvullende informatie van de Schone Kleren Campagne, die nauw verbonden is met WRC.
Uit de nieuwste data van de Amerikaanse zusterorganisatie blijkt dat arbeiders niet enkel hun lonen kwijt zijn, maar ook hun ontslagvergoeding misgelopen hebben. Volgens het rapport Fired, Then Robbed bedragen die ontslagvergoedingen meer dan een half miljard dollar.
Topje van de ijsberg
Om tot dat cijfer te komen, deed WRC onderzoek naar 31 kledingfabrieken in 9 landen waar onder meer kleding voor Adidas, Nike, Zara, Amazon, Gap en Walmart in elkaar gestikt wordt. Uit hun onderzoek blijkt dat enkel en alleen in die fabrieken al 37.637 kledingarbeiders onrechtmatig ontslagen zijn – zonder ontslagvergoeding – in de nasleep van de pandemie.
De ontslagvergoeding die hen ontzegd werd, loopt op tot 39,8 miljoen dollar. In bijna een kwart van de gevallen (23 procent) zijn arbeiders een kwart of minder uitbetaald. In de helft van de gevallen (42 procent) is zelfs helemaal geen ontslagvergoeding uitbetaald. Dat komt neer op iets meer dan duizend dollar per persoon, een bedrag dat gelijkloopt met vijf keer een gemiddeld maandloon in de industrie, klinkt het rapport. “En het gaat hier enkel om het topje van de ijsberg.”
Naast de 31 reeds bestudeerde fabrieken doet WRC volop onderzoek naar 210 andere fabrieken in 18 verschillende landen. De auteurs van het rapport schatten dat in totaal 160.000 ontslagen arbeiders zo’n 171,5 miljoen dollar misgelopen zijn.
Merken houden zich afzijdig
Als je die cijfers extrapoleert naar het totaal aantal ontslagen arbeiders, lijkt het de auteurs van het rapport “logisch dat het totale bedrag aan misgelopen ontslagvergoedingen meer zal zijn dan een half miljard dollar”. Volgens Scott Nova, directeur van de organisatie, zal het eerder tussen 500 en 850 miljoen dollar liggen.
“Het is duidelijk dat werkloze kledingarbeiders dringend nood hebben aan een sociaal vangnet”, zegt Nova. Hij heeft vooral kritiek op “de manier waarop merken toekijken vanaf de zijlijn terwijl leveranciers geld dat aan kledingarbeiders toekomt zomaar zelf opstrijken”. De gevolgen voor arbeiders en de familieleden die van hen afhangen, zijn vreselijk, concludeert Nova.
Een tiende tot de helft ontslagen
Het Indiase Garment and Textile Workers’ Union (GATWU) en het Alternative Law Forum (ALF) klagen net als WRC aan dat arbeiders hun job op onrechtmatige wijze verliezen.
Uit hun recente rapport, getiteld Forced Resignations, Stealthy Closures, blijkt dat de helft van de arbeiders in het Indiase Bangalore, een belangrijke textielstad in het zuiden van het land, gedwongen ontslagen zijn.
Uit eerder onderzoek van WRC in oktober bleek dat een op de tien kledingarbeiders wereldwijd zijn job kwijt was. Nog een derde riskeert later ontslagen te worden als de gevolgen van de pandemie zich zouden doorzetten, bleek uit datzelfde rapport. Tijdens de huidige coronagolf heeft onder meer de Nederlandse keten Hema zijn bestellingen in productielanden geannuleerd.
