Een vakbondsvoorzitter ontmoet een liberale partijvoorzitter en wordt enkele dagen daarna ontslagen. Daar moet wel een groot complot achter zitten. Dat moet wel het bewijs zijn dat aan Franstalige kant de instellingen volledig geïnfiltreerd zijn door radicaallinks. Dat kan niet anders dan het ultieme teken zijn dat met de Franstaligen geen federaal land te bezeilen valt. Het zijn de gemakzuchtige conclusies van journalisten en waarnemers die om het zacht uit te drukken weinig voeling hebben met vakbonden of sociale onrust.

Wie het oor even te luisteren legt bij de entourage van Robert Verteneuil merkt algauw dat zijn ontmoeting met MR-voorzitter Bouchez slechts de druppel was die de emmer deed overlopen. Maar het was dan ook een stevige druppel. Verteneuil had niet zo maar een informele ontmoeting met Bouchez. Hij nodigde meteen ook een krant uit om een verslag te maken van dat gesprek. ABVV-militanten konden zo ’s anderendaags in de krant lezen dat hun voorzitter een “nieuw sociaal contract” wil afsluiten met de MR. Verteneuil had op 1 mei ook al eens iets in die richting geopperd en werd toen al teruggefloten voor de overhaaste manier waarop hij te werk gaat.

Wie schrikt van de hevige reacties heeft niet goed opgelet de voorbije vijf jaar. MR was aan Franstalige kant al die tijd het gezicht van het besparingsbeleid en de aanvallen op sociale verworvenheden. Je moet al ver in de tijd teruggaan om een federale regering te vinden waartegen meer betoogd en gestaakt werd. Tijdens de vorige verkiezingscampagne was de MR dan ook kop van jut voor het ABVV.

Verteneuil voelde die ochtend dat het dubbelinterview in Le Soir stond al nattigheid. Er kwam meteen een fors persbericht waarin hij zei dat MR-voorzitter Bouchez “in de zak zit van de werkgevers”. Diezelfde Bouchez dus die de dag er voor nog de man genoemd werd waarmee een ‘evenwicht’ gevonden kon worden.

Het mocht niet baten. Verteneuil werd de wacht aangezegd door zijn afdelingen en enkele dagen later werd zijn lot bezegeld op een federaal bureau waar alle gewesten en de vakcentrales vertegenwoordigd zijn, ook alle Nederlandstalige afdelingen dus. Hij wordt voorlopig opgevolgd door Thierry Bodson, die tot nu toe algemeen secretaris was van het Waals ABVV.

Miscasting

Robert Verteneuil volgde twee jaar geleden Rudy De Leeuw op die met pensioen ging. Het bleek al snel een miscasting te zijn. Achter de schermen klinkt het dat Verteneuil nogal hield van de tv-camera’s en weinig voeling had met de delicate evenwichten binnen een vakbond waar uiteindelijk één miljoen leden met één stem moeten spreken.

Miranda Ulens, algemeen secretaris van het ABVV, legde dat goed uit in Terzake. “Wij zijn geen personen, maar mensen die een functie uitoefenen. We volgen een linkse koers die wij samen uitzetten en altijd moeten we goed aftoetsen of de achterban mee is. De voorstellen van Verteneuil werden niet afgetoetst.”

Verteneuil zag zich meer als een partijvoorzitter à la Bouchez, iemand die ballonnetjes kan oplaten en die helemaal alleen de stukken kan verplaatsen op het schaakbord van de politiek. Uit hun reacties blijkt dat ook veel commentatoren en journalisten denken dat een vakbondsvoorzitter een gelijkaardige vrije rol speelt als een directeur van een krant of bedrijf.

Maar er is meer aan de hand. De zenuwachtigheid binnen het ABVV is het symptoom van een diepere malaise. Door de lockdownmaatregelen blijft het wat verborgen, maar onderhuids broeit er van alles. Enkele weken geleden keerden medewerkers van de spoeddienst van een Brussels ziekenhuis de rug naar premier Wilmès. Bij Décathlon werd de voorbije dagen gestaakt nadat de directie een prestatiepremie voor de werknemers introk en zichzelf trakteerde op nieuwe Tesla’s.

Ook de aanvallende houding van werkgeversorganisaties VOKA en VBO zetten kwaad bloed. ‘We gaan deze zomer – als dat virus afzwakt en de economie weer zuurstof krijgt – toch niet massaal met verlof gaan en alles weer stilzetten?’, zei Voka-voorzitter Wouter De Geest eind mei. Bovenop het intrekken van de jaarlijkse vakantie eiste hij ook nog meer overuren en het afschaffen van een deel van de vergoeding voor nachtwerk. De voorstellen van het VBO gaan in dezelfde richting met daar bovenop verdere loonmatiging. N-VA diende meteen een wetsvoorstel in waardoor werkgevers kunnen afwijken van de regels rond jaarlijks verlof.

Ondertussen vreet de crisis verder aan het economische weefsel van ons land. Deze week legde bagageafhandelaar Swissport in Zaventem de boeken neer. Bijna 1500 mensen verloren hun baan. Het nieuws haalde niet eens prominent de kranten en bij de regering bleef het muisstil. De ontslagen werknemers wilden donderdag samenkomen om elkaar een hart onder de riem te steken. De bijeenkomst werd verboden door Binnenlandse Zaken. Dus zelfs dat kleine gebaar werd hen niet gegund. Swissport is slechts het eerste grote bedrijf van een lange reeks dat dreigt overkop te gaan. De Nationale Bank verwacht dat er dit jaar nog 200.000 werklozen bijkomen.

Dat is de volledige sociaal-economische context van de machtswissel bij het ABVV die op zichzelf uiteindelijk maar een fait divers is. Als commentaren daar al van schrikken, zullen ze de komende maanden nog vaak in de haren moeten krabben.