Autonomie docent vergroten

Bert Smits: “De vraag die wij ons zouden moeten stellen, is in welke mate het onderwijs leerlingen opleidt om om te gaan met veranderingen in de wereld. Er is sprake van een angst voor snelle ontwikkelingen die wordt overgedragen op de leerlingen.”

“Docenten zien zichzelf als speelbal van het overheidsbeleid en denken te veel in beperkingen. Zij moeten juist beseffen hoeveel autonomie ze hebben.”

Handboeken loslaten

“De autonomie van docenten kan vergroot worden wanneer zij zich afvragen waarom zij de dingen doen die ze doen. Veel mensen in het onderwijs houden zich krampachtig vast aan handboeken, zodat zij de onderwijsinspectie overleven.”

“Bij een vak als geschiedenis wordt er bijvoorbeeld nog altijd heel lineair aan kennisopbouw gedaan: van makkelijk naar moeilijk. Docenten zijn te veel bezig met de ‘wat’-vraag, terwijl ze als eerste de ‘waarom’-vraag zouden moeten stellen: waarom is dit onderwerp van belang?”

Co-creatief werken

“Ook samenwerking is een belangrijke sleutel tot vergroting van de autonomie. Vaak hebben scholen een directeur die eenzaam aan de top zit en ontbreken de nodige tussenstructuren. Bij co-creatie bepaalt het gehele team waar zij over drie jaar wil staan, wat voor leerlingen zij willen afleveren en wat dit betekent voor de organisatie.”

Afstappen van urenregimes

“Het kader dat de overheid heeft gecreëerd voor het onderwijs is een ruim kader, maar toch gaan de overheid en de koepels vrij ver in het controleren van het onderwijsaanbod. Hierbij wordt er met name gecontroleerd op harde zaken, zoals lesuren.”

“De overheid zou ruimte kunnen creëren door af te stappen van urenregimes, die docenten beperken in hun ondernemerschap. De taken van de docent zijn immers veel breder dan lesgeven alleen.”

Verandering van onderop

“Voor hervormingen in het secundair onderwijs creëert de overheid momenteel te weinig draagvlak onder docenten. Dit blijkt onder andere uit de enquête die Knack onlangs uitvoerde. Door de corporatistische structuren in het onderwijs worden docenten weinig gehoord, terwijl de koepels en vakbonden juist hun macht verliezen.”

“Door de corporatistische structuren in het onderwijs worden docenten weinig gehoord, terwijl de koepels en vakbonden juist hun macht verliezen”

“Mijn overtuiging is echter dat niet alleen het onderwijsbeleid bepalend is, maar dat docenten juist van onderop een hoop kunnen veranderen door co-creatief aan de slag te gaan.”