Onder het motto ‘personeel kraken is vragen om staken’ werd er niet alleen het werk onderbroken. Ook stapten er op 23 maart, zo’n 1500 mensen op in een strijdvaardige betoging. Het initiatief lag bij de socialistische onderwijsvakbond A.C.O.D.
De aanleiding
De burgemeester Patrick Janssens, de schepen van onderwijs Robert Voorhamme en met hen het hele college van burgemeester en schepenen en uiteindelijk de gemeenteraad meenden dat het stedelijk onderwijs dringend moest afgestoten worden, ‘verzelfstandigd’. Het stadsonderwijs werd ondergebracht in een ‘autonoom gemeentelijk bedrijf’.
De vakbonden protesteerden, maar hun werd herhaaldelijk verzekerd dat er aan de arbeidsomstandigheden niets zou veranderen. ’t Zou alleen maar beter en transparanter en democratischer worden.
Het Autonoom Gemeentebedrijf (AGB) is nog geen jaar oud, en daar begint het al: in wazige omstandigheden werden verschillende proefballonnetjes opgelaten die geleidelijk aan de werkomstandigheden moeten verslechteren.
Meer uren voor sommigen, een andere vakantieregeling, optrekken van de minimumprestaties, liefst 38 uur aanwezigheid op school voor iedereen en verplicht opdraven in allerlei buitenschoolse activiteiten.
Maar er is meer
De voorgestelde wijzigingen op zich kunnen de massale reactie van het personeel niet verklaren. Er is dus meer aan de hand. Met de komst van het AGB werd de organisatiestructuur niet transparanter maar hoe langer hoe ondoorzichtiger.
De mensen in de scholen weten zeer goed dat ze geen enkele vat hebben op het gebruik van de middelen die de scholen vanuit de Vlaamse regering worden toegekend.
Het beleid creëert een waterhoofd, met een niet te stoppen stroom van open verklaringen en nieuwe aanwervingen. Ook worden er leraren uit de scholen geplukt om in de nieuw gecreëerde organen te gaan functioneren. Door het afromen van mensen en middelen die in oorsprong bedoeld zijn voor de scholen wordt daar de werkdruk voor de overblijvende ‘lesboeren’ alsmaar opgedreven.
Democratie?
Een kaste van beleidsmakers wordt gecreëerd (althans, dat is de
bedoeling) waarbij directies geen deel meer mogen uitmaken van het schoolteam maar ‘managerke’ mogen spelen. Op de directies werd dan ook zware druk uitgeoefend om te helpen de staking te laten mislukken.
Lesgeven in een stedelijke omgeving
Leerkrachten hebben vastgestelde uren om les te geven. Maar daarmee houdt het niet op. Een onderzoek van de Vlaamse regering gaf een gemiddelde weektaak van meer dan 40 uur! (lesvoorbereidingen, verbeteringen, aanscherpen van de beroepsbekwaamheid, wafelenbak, ouderavond, enz.). Dat is
op zich al geen sinecure.
Vergeten we daarbij niet dat lesgeven in een stedelijke omgeving extra moeilijkheden met zich meebrengt. De verdubbeling op 10 jaar tijd van het aantal kinderen dat in armoede wordt geboren, is daarbij een van de elementen. Toenemende agressie is er een ander.
Steeds meer beginnende leerkrachten verlaten het onderwijs binnen de vijf jaar. Enkele jaren geleden nog 1 op 4, nu al 1 op 3 in Vlaanderen. In steden is het nog erger. (Brussel 60 procent in het basis- en 56 procent in het secundair onderwijs).
Verder dan de Antwerpse stadsgrenzen
Maar ook de Vlaamse overheid heeft boter op haar hoofd. De laatste 20 jaar hebben verschillende maatregelen het onderwijs onaantrekkelijker gemaakt.
Schooldoorlichtingen voerden de stress en de werkdruk op. Al 20 jaar worden de normen voor schoolomkadering die de Vlaamse regering nota bene zelf heeft vastgelegd, om budgettaire redenen met de voeten getreden.
Indien de lestijdenpakketten correct zouden worden toegekend (aan 100 procent) dan stromen er onmiddellijk 2000 nieuwe leerkrachten het onderwijs in. Een andere stressfactor is de groeiende druk om kinderen die voorheen in het gespecialiseerd buitengewoon onderwijs werden opgevangen nu in het reguliere onderwijs les te laten lopen.
Voor dit en volgend schooljaar zijn er nieuwe bezuinigingen voorzien. De hoop op verbetering in de nabije toekomst is al door deze Vlaamse regering weggesaneerd. En over loonsverhoging zullen we maar helemaal zwijgen zeker?
Dé absolute referentie in Vlaanderen
Eind 2009 verklaarde de overheid dat ‘het stedelijk onderwijs de ambitie heeft om uit te groeien tot een excellente onderwijsorganisatie die binnen de vijf jaar de absolute referentie in Vlaanderen en daarbuiten is’. Met de staking en betoging van vandaag heeft dat stedelijk onderwijs inderdaad een voorhoederol op zich genomen, maar hoogstwaarschijnlijk met een iets andere
inhoud dan de beleidsmakers in gedachten hebben.
Wanneer een derde van het personeel de straat optrekt om zijn ongenoegen tijdens een stakingsdag te ventileren, dan is er meer aan de hand dan het gepruts aan de arbeidsomstandigheden door de manager Frank Noten voorgesteld.
Is dit een voorbode van wat er in het hele Vlaamse onderwijs staat te
gebeuren? De omvang van deze betoging getransponeerd naar de Vlaamse situatie betekent een demonstratie van … 50 000 leerkrachten. Du jamais vu!
Politieke verantwoordelijkheid
De socialistische partij, traditioneel en tot voor kort de overtuigde
verdediger van het openbaar onderwijs in het algemeen en van het stedelijke Antwerps onderwijs in het bijzonder, draagt een verpletterende verantwoordelijkheid bij deze gebeurtenissen. Door de verzelfstandiging komt dat onderwijs in gevaarlijk neoliberaal vaarwater en krijgen sommigen het idee dat onderwijs moet gerund worden als een bedrijf.
Onderwijs is er voor de emancipatie van de kinderen. Openbaar onderwijs is er in de eerste plaats voor de kinderen die de pech hebben in sociaal moeilijke omstandigheden te worden geboren.
Kwalitatief, emancipatorisch onderwijs willen aanbieden met een
lerarenkorps dat behandeld wordt als een radertje in een fabriek, is niet mogelijk.
