Ondermaats huiswerk door de Vlaamse Regering bij uitvoering begroting

Ondermaats huiswerk door de Vlaamse Regering bij uitvoering begroting

In het teken van de saneringsdrift in Vlaanderen is het steeds zinvol om de rapporten van het Rekenhof erbij te halen. Een vroeger artikel wees reeds op pijnpunten in de uitvoering van de begroting van de Vlaamse regering. Het recentste rapport van het Rekenhof toont nogmaals aan dat aan deze situatie weinig veranderd is.

dinsdag 19 augustus 2014 15:03
Spread the love




Goed dat
een onafhankelijk instituut de publieke financiën controleert.
Traditiegetrouw onderzocht het Rekenhof de algemene rekeningen 2013
van de Vlaamse Gemeenschap. De Vlaamse minister van Financiën en
Begroting heeft die eind maart voorgelegd aan het controleorgaan. In
tegenstelling tot de minister van begroting, levert het Rekenhof geen
half werk. Zo heeft het de begrotings- en
uitvoeringscijfers uit de rekening van de uitvoering van de begroting
herwerkt tot een rapportering per beleidsdomein. Dit is een
gedetailleerd en omvangrijk werk, maar het laat toe om een scherpe
analyse uit te voeren.

Voor een goed
begrip: de algemene rekening slaat niet enkel op de ministeries, maar
ook op de diensten met afzonderlijk beheer, die een zeker autonomie
op budgettair vlak hebben, maar geen rechtspersoonlijkheid (bijv.
Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed of Luchthaven Antwerpen).
Voorts biedt de algemene rekening naast de
uitvoeringscijfers van de begroting bedrijfs­economische
informatie in de balans en resultatenrekening.

Welke zijn nu de
voornaamste punten van kritiek van het Rekenhof?

Gedeeltelijke
antwoorden en ontbrekende stukken

De normale gang van
zaken is dat de bevoegde minister bij een reeks opmerkingen
bijkomende informatie en verduidelijkingen verstrekt. Die kunnen
trouwens uitmonden in rechtzettingen. Dit is dan ook gebeurd, maar
slechts gedeeltelijk. Op tal van opmerkingen werd door de minister
zelfs niet ingegaan. Bovenop ontbraken bij het afsluiten van het
rapport een aantal definitieve jaarrekeningen van de Vlaamse
rechtspersonen.

Geen correctie
uitvoeringsrapportering

De
uitvoeringsrapportering schort aan vele kanten. Zo wordt aan een
basisprincipe van de begrotingstechniek voorbijgegaan. Het Rekenhof
stelde namelijk vast dat niet alle budgettaire ontvangsten en
uitgaven correct zijn toegerekend aan het jaar waarop zij slaan. In
het jargon noemen we dat een aanrekeningsfout, die het werkelijke
resultaat vertekent. Daardoor worden de
budgettaire uitgaven van het jaar 2014 ten onrechte verhoogd (en zijn
dus niet neutraal).

Een mooi voorbeeld
– bij wijze van spreken – is het beleidsdomein Mobiliteit en Openbare
Werken. Men rekende ongeveer 45 miljoen euro facturen voor in 2013
geleverde prestaties onterecht op het begrotingsjaar 2014 aan!
Ten slotte formuleert het Rekenhof kritiek op het gegeven dat de
uitvoeringsrekening enkel cijfertabellen bevat, maar geen analyse met
een daaruit voortvloeiende bespreking.

Gemis
aan transparantie

Vervolgens
stelde het Rekenhof vast dat er een gemis aan eenduidigheid en
transparantie is. De overgedragen kredieten naar het begro­tingsjaar
2013 stemmen immers niet nauwkeurig overeen met de saldi die in de
algemene rekening 2012 beschikbaar waren. Logischerwijze dringt het
Rekenhof erop aan dat in de alge­mene rekening duidelijk wordt
aangegeven welke kredieten naar het volgende jaar zullen worden
overgedragen (en omgekeerd welke kredieten zullen worden
geannuleerd).

Een
kunstmatig hoog eigen vermogen

In
boekjaar 2013 nam het eigen vermogen toe met het resultaat van het
jaar (1.465,1 miljoen euro). Het niveau van het eigen vermogen wordt
echter sterk beïnvloed door de waardering van de vaste activa. En op
dat punt is het kommer en kwel.

De
Vlaamse overheid baseert haar waarderingsregels voor de ma­teriële
vaste activa immers nog steeds op het verouderde koninklijk besluit
van 25 juni 1976. De afschrijvingstermijnen die dit koninklijk
besluit oplegt, stroken niet met de economi­sche levensduur van
de investeringen. Een van de gevolgen is dat de jaarafschrijvingen
slechts 77 miljoen euro of 0,27% belopen, terwijl de netto boekwaarde
van de materiële vaste activa 28.509 miljoen euro of 79% van het
balanstotaal van de Vlaamse overheid bedraagt.

Een typisch voorbeeld
is dat van de werken van burgerlijke bouwkunde. Met een boekwaarde
van 22.387 miljoen euro, is dit op basis van bovengenoemd koninklijk
besluit vrijgesteld van afschrijvingen! Ook de vaste activa in
aanbouw (3.139 miljoen euro of 11% van de totale activa), waarop de
Vlaamse overheid investeringsprojecten voorlopig aanrekent tot zij ze
effectief in gebruik neemt, worden niet afgeschreven. In een reactie
kaatst de minister de bal terug naar de commissie voor openbare
comptabiliteit van de in 2008 herziene afschrijvingsregels.

Geen
correcte en betrouwbare inventaris

Een
inventaris van de vaste activa in het boekhoudsysteem moet volgens de
regels verder reiken dan een loutere
registratie van de investeringen. Anders is een adequaat beheer van
de vaste activa onmogelijk. Niet zo voor de Vlaamse Overheid. De
opgestelde inventaris bevat onvoldoende detailinformatie.
Bepaalde investeringen worden onvoldoende per project gegroepeerd of
andere investeringen worden vaak onvoldoende geïndivi­dualiseerd.
Het ligt dan ook voor de hand dat het achteraf bijzonder moeilijk –
vrijwel onmo­gelijk – is om buitengebruikstellingen correct te
boeken. Dit is wel problematisch gelet op het gegeven dat de meeste
vaste activa niet worden afgeschreven.

Geen
onderscheid tussen vorderingen op korte en lange termijn

Voor
de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) wordt voor 2013 een
schuld van 185,1 miljoen euro genoteerd. Dit bedrag houdt echter geen
rekening met de achtergestelde lening van 176,5 miljoen euro die het
Vlaams Gewest aan de BAM heeft gegeven. Reeds in 2012 merkte het
Rekenhof op dat de vorderingen op ten hoogste één jaar enkele
vorderingen op lange termijn bevatten. In het boekhouden noemen we
dat een ‘doodzonde’. Ter illustratie: de achtergestelde le­ning
aan het BAM is een lening op lange termijn die niet thuishoort bij de
vorderingen op de korte termijn. Ze moet derhalve gerubriceerd worden
als een vordering op een verbonden onderneming opgenomen bij de
financiële vaste activa. De correcte rubricering is nog steeds niet
uitgevoerd !

Slotsom

Het moment van
publicatie van het rapport – pal in de zomervakantie – is niet echt
geschikt om veel belangstelling te wekken. Traditioneel wordt er in
de pers een geringe of zelfs geen aandacht aan dergelijke technische
rapporten besteed. Het actuele rapport diept nochtans een aantal
flagrante tekortkomingen op in de uitvoering van de begroting. Twee
kernvragen dringen zich op.

Eén: wie zou in de politieke wereld
wakker liggen van de conclusies van het Rekenhof? Twee: is het een
parlementaire democratie waardig dat er geen respons komt door de
bevoegde minister op de vele vragen van het controleorgaan? Dus een
glasheldere boodschap aan de oppositie: lees het rapport grondig en
vuur je vragen af in een parlementair debat of in de fiscale
commissie!

Informatie

Vlaamse rechtspersonen, zoals het Pensioenfonds
voor de rust- en overlevingspensioenen van het statutair personeel
van de nv publiek recht VRT en nv Participatiemaatschappij
Vlaanderen.

Commissie voor Openbare Comptabiliteit

De wet van 18 januari 2010 richt de
‘Commissie voor de openbare comptabiliteit’ (afgekort COC)’
op. Deze commissie adviseert de regeringen van de federale Staat,
van de gemeenschappen en de gewesten, en van de Gemeenschappelijke
Gemeenschapscommissie vanaf 9 februari 2010 over de nieuwe
boekhoud- en begrotingsregels die ze sinds 1 januari 2010 moeten
toepassen (KB
van 10 november 2009
).

De
Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting wijdde op
dinsdag 11 februari 2014 een gedachtewisseling aan de voorlopige
uitvoeringsresultaten van de Vlaamse begroting 2013. Dit is niet
te verwarren met het rapport van het Rekenhof.

Bronnen

Verslag over de algemene rekeningen 2013 van de Vlaamse Gemeenschap –
Nederlandse kamer van 15 juli 2014. 

Een kritisch
rapport over de rekeningen van Vlaanderen, Henri Christiaen, De
WereldMorgen – 06/01/2012.

take down
the paywall
steun ons nu!