Begin vorig jaar had ik een heftige mailconversatie met sp.a-kamerlid John Crombez. Hij had een minderheid bestaande uit beide socialistische en de tweetalige groene en extreemlinkse fracties geschaard achter een resolutie die de regering vroeg om “zo snel mogelijk een stappenplan tot verwijdering van kernwapens op Belgisch grondgebied op te stellen” en “het internationaal verbodsverdrag op kernwapens te ondertekenen en te ratificeren”. Via via informeerde Crombez of het tiental CD&V’ers waarmee ik in augustus 2013 hetzelfde eiste, de CD&V-fractie niet naar zijn kant konden doen overhellen.
Ik was boos, niet omdat ik het niet eens was met de inhoud van Crombez’ resolutie – wel integendeel! – maar omdat al wie enigszins weet hoe de Belgische ‘parleparticratie’ werkt, beseft dat met een regering die al maanden in lopende zaken zat en net voor cruciale parlementsverkiezingen, dit alles niet meer dan een show was. Crombez en zijn rood-groene makkers wisten dit trouwens ook: zij zouden de pacifisten uit het centrum niet voor hun zaak winnen, maar konden hooguit even in de pers uitspelen dat zij durvers waren. Durvers misschien wel, maar zijn het ook doeners?
Je kunt vele bedenkingen maken over de verhoudingen tussen regering, parlementsleden en partijen in dit land. Die verhoudingen liggen allerminst democratisch en transparant, dat is inderdaad voer voor debat. Maar hoe dringend ook, dit is een ander debat. Intussen is er in de Belgische politiek maar één momentum dat telt: het moment dat partijvoorzitters elkaar in de ogen kijken en afspraken maken. Alleen deze afspraken maken kans, en voor de rest hebben parlementsleden – ik parafraseer een minister van Staat – het recht om zwijgen, alleen die van de oppositie echter mogen dat luidop doen.
Kleine Brogel
Vandaag vijfenzeventig jaar geleden werd Hiroshima met een kernbom met de grond gelijkgemaakt, drie dagen later volgde Nagasaki. Enkele maanden na de aanvallen was al een kwart miljoen mensen om het leven gekomen, er zouden er nog vele honderdduizenden volgen. Intussen liggen er in ons land – op de luchtmachtbasis van Kleine Brogel – een twintigtal kernbommen die telkens meer dan twintig keer de vernietigingskracht hebben van de ‘Little Boy’ die op de Japanse havenstad viel. Ons land zou in het geheim akkoord gegaan zijn dat de Amerikanen deze wapens moderniseren.
Maar zo’n kerntuigen moeten niet gemoderniseerd worden, ze moeten weg. Zo de ontplooiing van kernwapens in Europa ooit enige zin kon worden toegedicht om onze westerse waarden via ‘wederzijdse afschrikking’ te verdedigen, dan is dat nucleaire wapentuig op ons grondgebied nu totaal zinloos geworden. En contraproductief! Er komt nooit non-proliferatie als we niet zelf het goede voorbeeld geven. Om in het armworstelen met pakweg China, Iran, Noord-Korea of Rusland over kernwapenarsenalen geloofwaardig te zijn, moet Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Navo) zelf stappen doen.
Want de kernbommen op Kleine Brogel zijn immers niet alleen volkomen immoreel, maar ze zijn ook totaal nutteloos geworden. Zij dreigen nergens niemand meer af, zij gijzelen alleen de Belgische politieke besluitvorming. Daarom moeten de onderhandelaars voor een nieuwe Belgische federale regering nu inderdaad doen wat werd gevraagd in de resolutie die begin 2019 in het plenaire halfrond van de Kamer – natuurlijk! – net geen meerderheid haalde. Er leeft bij minstens drie Vlaamse partijen die bij deze onderhandelingen betrokken zijn, immers een belangrijke pacifistische stem.
Tijdpad
Pacifisme betekent echter niet dat je met slogans voort kan. Natuurlijk moet je netjes aan Washington communiceren dat zij hun spullen mogen terughalen en moet je de Amerikanen daar tijd voor gunnen. Maar van zodra ons land de intentie aankondigt om de kernwapens die op het grondgebied liggen weg te halen, kan het als lid van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties met autoriteit ijveren voor wereldwijde non-proliferatie. Het non-proliferatiekamp moet meer dan ooit tevoren worden versterkt, nu aan de atoombomknopjes steeds vaker erg impulsieve politici zitten.
Er is binnen het Vlaams-nationalisme een belangrijke pacifistische stroming. ‘Nooit meer oorlog’ staat op de monumentale voet van de IJzertoren in Diksmuide. Betekent dit nog iets voor jullie, voorzitter Bart De Wever? En het zijn binnen CD&V heus niet allemaal deeghouwers die elk genuanceerd geluid afsnauwen, zoals Pieter De Crem dat deed toen ik destijds zestien top-CD&V’ers achter een gelijkaardig voorstel kreeg; verschillende christendemocratische burgemeesters spelen een voorname rol binnen de ‘Mayors for Peace’. Betekent dit nog iets voor jullie, voorzitter Joachim Coens?
En zelfs Willy Claes riep eerder al op de kernwapens op Kleine Brogel weg te halen; Claes is niet alleen oud-secretaris-generaal van de Navo en Limburger, maar ook socialist. Betekent dat iets voor jullie, Conner Rousseau? Nu is het moment om te durven, om te eisen dat in een regeerakkoord een tijdpad opgenomen wordt om die bommen uit Kleine Brogel weg te halen en ons land resoluut aan de kant te scharen van de beweging om de wereld op termijn kernwapenvrij te maken. Dat zal niet van vandaag op morgen lukken, maar het is wel nu dat we een beslissende eerste stap moeten zetten.
