Opinie - Collectief Alert Antwerpen

Onder De Wever heeft Antwerpen stilgestaan: opnieuw tijd voor beweging!

Vijf jaar geleden zorgden de gemeenteraadsverkiezingen voor een politieke aardverschuiving in Antwerpen. Twaalf maanden voor de volgende gemeenteraadsverkiezingen kan een eerste balans opgemaakt worden van wat het huidige bestuur heeft teweeggebracht. En dat oogt allesbehalve fraai.

maandag 30 oktober 2017 14:49
Spread the love

Terwijl nog steeds 40.000 gezinnen op een wachtlijst staan voor een sociale woning, schieten rond het eilandje de luxe-flats als paddenstoelen uit de grond. Voor zover kan nagegaan worden zijn de wachtlijsten voor rusthuizen en kinderopvang ook niet ingekort. De trams en bussen zitten tjokvol, hebben voortdurend met technische storingen te maken terwijl de uurregeling van meerdere lijnen mank loopt. De laatste jaren is Antwerpen er zeker niet kindvriendelijker op geworden. Speelpleinen zien er belabberd uit en in heel wat wijken is de sportinfrastructuur verouderd. De stadsloketten werden gedigitaliseerd en in de praktijk moeilijker bereikbaar. Tegenwoordig beschik je het best over een tablet om je administratieve zaken nog te kunnen regelen. De lage emissiezone lijkt veel op een strafbelasting voor al wie met een oud karretje rijdt terwijl de bestelwagens, de dieselbussen van de Lijn en het vrachtvervoer in of rond de stad blijven rijden. Geen wonder dat de luchtkwaliteit in de binnenstad nog altijd zeer ongezond is. Maar niet getreurd. De overkapping van de ring komt eraan en zal hopelijk binnen 10 jaar voltooid worden. In afwachting zullen we nog steeds een paar miljoenen ton fijn stof mogen inademen. Onduidelijk is ook wie het miljardenproject van de overkapping gaat financieren en voor welke doeleinden de bijkomende ruimte zal gebruikt worden.

Er is geen samenhangende visie op mobiliteit, zoveel is duidelijk. De auto heerst nog altijd in de binnenstad. Fietsen is levensgevaarlijk, en niet enkel door een schrijnend gebrek aan fietsinfrastructuur. Antwerpen blijft een autostad en wordt bijgevolg steeds moeilijker bereikbaar.

Zelfs de openbare veiligheid – stokpaardje van deze bestuursploeg – is in de feiten een misser. War on drugs leidt tot een escalatie en militarisering van het politieoptreden. Net zoals elders zal deze aanpak mislukken. Maar veiligheid betreft meer dan de onmiddellijke leefruimte. In de haven zijn er verschillende Seveso-sites en nooit wordt er een evacuatie-oefening gedaan. Ook de nabijgelegen bejaarde kerncentrales zouden heel Antwerpen zorgen moeten baren. Al wordt ‘de kans zeer klein’ genoemd, 550.000 inwoners zitten op de eerste rij om bestraald of vergiftigd te worden.

Gouverner c’est prévoir en ook op dat vlak scoort Antwerpen ondermaats. Demografen voorspellen een aanzienlijke aangroei van de stedelijke bevolking waarbij tegen 2025 de kaap van de 600.000 inwoners zou worden overschreden. Wordt het stedelijk onderwijs hierop voorbereid? Het laatste jaarrapport dat online beschikbaar is dateert van 2014 (sic). Een meerjarige analyse van de data laat zien dat de schoolpopulatie enerzijds stijgt maar anderzijds het ‘marktaandeel’ van het stedelijk onderwijs ten opzichte van de andere netten eerder stagneert (basisonderwijs) of daalt (secundair). Een weinig geruststellend gegeven voor een stad die er prat op ging dat zij de meerderheid van haar jeugd zelf wist op te leiden. Bovendien werden sociale projecten zoals zeeklassen opgedoekt, zonder dat er iets in de plaats kwam.

Citymarketing moet de schijn van een levendige stad hoog houden. Grote mega-events die soms meer dan 100.000 deelnemers of toeschouwers verzamelen, krijgen meer dan voldoende backing vanuit het stadsbestuur. Er komt met wat geluk ook een gloednieuw voetbalstadion. Dat is het dus ongeveer. Natuurlijk zullen aan het einde van de legislatuur met opgespaard geld nog enkele sympathieke projecten worden afgewerkt maar in feite is dit niets anders dan window dressing.

Voor wie een kort geheugen heeft: onder Patrick Janssens kwam ‘de zomer van Antwerpen’; werd het Centraal station en het Astridplein opgewaardeerd; kwam er Park Spoor Noord en het MAS. Het centrum werd autoluw van ‘de statie tot aan de kaai’ en daarbovenop kwam er het ‘veloke’. In feite hebben Bart De Wever en zijn team nog niet één ding gerealiseerd dat daarvan zelfs maar in de buurt komt. Pardon, we vergeten het bouwen van extra parkings in een stad die geen extra wagens aankan. Park West werd naar de prullenbak verwezen en de Sinksenfoor verdween uit het stadsbeeld. Ook werd het veelbelovend project voor de vernieuwing van de Scheldekaaien afgevoerd.

Indien we het gevoerde beleid met één woord samenvatten zou ‘stilstand’ waarschijnlijk het dichtst bij de realiteit aansluiten. In de praktijk betekent dit een ‘achteruitgang’ want stilstand staat in feite gelijk met evenveel verloren jaren…

Toch moet gezegd worden dat er heel veel potentieel aanwezig is om de stad terug in beweging te krijgen. Er hebben zich de laatste jaren hoopvolle ontwikkelingen voorgedaan waarop we best verder bouwen. Het jarenlange studiewerk en de acties van onderuit van stRaten-Generaal, Ademloos en Ringland hebben Antwerpen bewust gemaakt van de noodzaak om fijn stof en dieselvervuiling structureel aan te pakken. Sinds de volksraadpleging van 2009 zien we dat besluitvorming erop vooruit gaat van zodra men naar de inwoners en burgerbewegingen luistert. Hetzelfde gaat ook op voor de socio-culturele sector en het middenveld in het algemeen.

Er bestaat dus een ongelofelijk potentieel dat voor een kentering kan zorgen. Als we durven doordenken moeten we hieruit afleiden dat er voor sleutelkwesties zoals mobiliteit, huisvesting, dienstverlening en cultuur in feite een participatief bestuursmodel moet worden ontwikkeld. Dit nieuw model dat komaf maakt met de oude besluitvormingscultuur verdient onze ondersteuning.

Of dit zal gebeuren hangt in grote mate af van de komende gemeenteraadsverkiezingen. Velen voelen aan dat Antwerpen niet opnieuw zes jaar stilstand kan verdragen. Terwijl de burgemeester van de grootste stad van Vlaanderen de vaandeldrager zou moeten zijn van een vernieuwend stadsproject is hij vooral vendelzwaaier van de NVA. Het cumuleren van de functies van burgemeester en partijvoorzitter van de N-VA mag ook eens bekeken worden vanuit het oogpunt van de ‘modale stadsbewoner’.

Op vijf jaar tijd hebben we een aantal uitspraken gehoord die naadloos aansluiten bij de profileringsdrang van een N-VA-voorzitter, maar die haaks staan op de rol van een burgemeester van en voor elke Antwerpenaar. Of het nu ging over de Berbers ‘die zich nooit zullen integreren’, de jongeren ‘die erbij lopen als terroristen’ of de privé–detectives die gaan nakijken of leefloners misschien ergens een huisje hebben ten zuiden van Europa; nooit is de stigmatisering ver weg. Dat alles past in die profilering die verdeelt in plaats van verbindt.

Op de recente NVA-ledendag lichtte Bart De Wever zijn visie toe over burgerschap. Volgens hem moet deze gebaseerd worden op een gemeenschap met een gedeelde identiteit. En dit is nu net waar het schoentje wringt… Dergelijke visie strookt niet met een grootstedelijke realiteit, laat staan met die van een havenstad en een metropool. In haar eeuwenoud bestaan is Antwerpen tijdens haar bloeiperiodes een stad geweest die verscheidene gemeenschappen en identiteiten binnen een gedeelde leefomgeving wist te verbinden. Toen na de val van Antwerpen in 1585 de protestanten uit de stad werden verdreven, – en ook later door de honderdjarige afsluiting van de Scheldemonding -verschrompelde Antwerpen dan ook tot een half-doodse provinciestad. Met de groei van de haven, en opnieuw een weidse blik op de wereld, kon Antwerpen weer opbloeien en zich de allure van een metropool aanmeten. Superdiversiteit zit met andere woorden in het DNA van deze stad.

Het staat de NVA-voorzitter natuurlijk vrij om met deze erfenis te breken en een besloten gemeenschap – waar enkel assimilatie de toegangspoort opent – te bepleiten, maar dan gaat hij voorbij aan de historische en sociale realiteit die Antwerpen kenmerkt. Het nastreven van dergelijke afsluitings-ideologie leidt tot een polarisatie en een gettoïsering, daar waar het samen bewonen van een gemeenschappelijke ruimte zou kunnen leiden tot wederzijdse respect en verrijking. Terwijl Patrick Janssens stelde dat de stad van iedereen kon zijn vaart Bart De Wever de omgekeerde richting uit. Daar waar Antwerpen begon te lijken op Barcelona wil haar huidige deeltijdse burgemeester een ‘Center-Parcs-met-een-avondklok’! Het spreekt vanzelf dat alle inwoners die vooruit willen met hun bruisende stad zich hier moeilijk kunnen bij neerleggen…

Daarom deze oproep. Laat ons samen, als burgers en inwoners van deze stad, een lijst opmaken van wat we willen naar de toekomst. Niet om een extra lijst in te dienen bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen. Wél om kandidaten te confronteren met een karrenvracht van kritieken en verlangens die minstens even belangrijk zijn als de mooie slogans en het electorale ellebogenwerk. Enquêtes kunnen hier zeker bij helpen maar de democratie komt enkel tot bloei op een échte ‘agora’. Zo komt beweging tot stand.

Stephen Bouquin: onafhankelijk ecosocialist, medeoprichter Antwerpen Leefbaar

Hilde Van Mieghem: actrice, auteur en regisseur

Walter Lotens: auteur en partijloze, ‘glokale’ burger van deze stad

Joris Baeten, burger/ondernemer

Nico De Beukelaer: ecosocialist, transitie ‘Sint Andries’

Benjamin De Bruyn: voorzitter Kievitsnest

Rafa Grinfeld: sociaal-cultureel activist en inwoner van Antwerpen sinds 1991

Rita Mosselmans: bezorgde burger

Daan Van Brusselen: kinderarts/ onderzoeker Volksgezondheid

Anne Van den Bril: docente

Tita van Hove: ecofeministe, transitie ‘Sint Andries’

Geert Vermeulen: scenarist/acteur

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!