‘Pure waanzin. Onhaalbaar. Onbetaalbaar’. Leuvens milieuschepen David Dessers (Groen) schuwt de straffe termen niet in zijn reactie op het feit dat het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) de haalbaarheid laat onderzoeken van een circa 5 km lange tunnel onder Kessel-Lo. De tunnel zou het kruispunt van de Meerdaalboslaan en de Tiensesteenweg (N3) in Heverlee verbinden met de Diestsesteenweg (N2) in Kessel-Lo en de E314. Dit project zou de tweede ring rond Leuven vervolledigen en een oplossing bieden voor het sluipverkeer in deze omgeving. Het waren de lokale N-VA-ers Theo Francken en Lorin Parys, die tijdens de kiescampagne van 2019 dit aloude idee terug oprakelden en erin slaagden het in het Vlaams regeerakkoord te doen opnemen. Terwijl bij eerdere plannen in de jaren ’60 en ’70 nog sprake was van een bovengrondse verbinding, is wegens de sterk toegenomen bebouwing, momenteel enkel een ondertunnelde versie mogelijk.
Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters motiveert de beslissing om 2 miljoen euro uit te trekken voor de studie met verwijzing naar het sluipverkeer in heel wat lokale wegen en woonstraten in Leuven en in de omliggende gemeenten Lubbeek, Holsbeek, Boutersem en Bierbeek. “Straten die vroeger relatief rustig waren worden nu door automobilisten gebruikt om de drukte op de hoofdwegen te vermijden. Dat gaat gepaard met verkeersonveiligheid, slechte luchtkwaliteit en geluidsoverlast”, aldus Peeters. Naast een herkomst-bestemmingsonderzoek van de verkeersstromen, zal het studiebureau de resultaten van verschillende mogelijke ingrepen om het sluipverkeer tegen te gaan simuleren om hun effect te meten. Daarnaast wordt de precieze inplanting van de tunnel onderzocht evenals een kosten-batenanalyse gemaakt van dit project.
Peeters leek aanvankelijk niet echt happig om voor deze studie geld te voorzien. Alhoewel het Vlaams regeerakkoord er geld voor voorziet was er in het ontwerpprogramma voor het investeringsjaar (GIP) 2021 hiervan nog geen sprake. De vertraging was mogelijk het gevolg van de kritiek die het Agentschap Wegen en Verkeer en het Departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) hadden op het tunnelproject. De minister maakte hiervan eind 2020 melding in antwoord op een schriftelijke vraag van An Moerenhout (Groen) (1). “De baten van de aanleg van deze verbinding lijken na een eerste analyse van mijn administratie onvoldoende op te wegen tegen de kost die tegenover deze investering staat. In vergelijking met een bovengrondse wegenis loopt de investeringskost exponentieel op en blijven uitgebreide onteigeningen onder meer voor de op- en afritcomplexen onvermijdelijk”, aldus de minister toen. Door gebrek aan een reservatiestrook in het gewestplan of een ruimtelijk uitvoeringsplan zullen de te doorlopen procedures bovendien zwaar zijn en is er geen garantie op een positieve uitkomst.
Terwijl het sluipverkeer in het persbericht van het Agentschap Wegen en Verkeer als hoofdargument voor de studie wordt opgevoerd, blijkt uit het antwoord van Peeters op de schriftelijke vraag voorts ook dat beide administraties dit probleem eind 2020 sterk minimaliseerden Beiden hadden het toen over “een relatief lokaal probleem”. “De intensiteiten die waargenomen worden op de belangrijkste sluipwegen tussen de N2 en N3 bevinden zich in de grootte orde van 4.000 tot 7.000 voertuigen per dag en houden rekening met zowel het lokaal als het doorgaand verkeer. Ten opzichte van een gemiddelde Vlaams-Brabantse gewestweg zijn dit geen spectaculair aantallen”, aldus beide administraties.
In zijn kritiek stelt David Dessers dat de eventuele bouw van de tunnel “een peperdure investering in grootschalige auto-infrastructuur is, die enkel maar voor meer auto’s zal zorgen”. “De oplossingen van morgen voor het sluipverkeerprobleem in deze omgeving zijn gekend: een nieuw treinstation in Haasrode, hoogwaardig, elektrisch en stipt openbaar vervoer in eigen bedding op de grote assen rond Leuven, voorstadsparkings en combimobiliteit, fietssnelwegen tussen steden, circulatiemaatregelen om sluipverkeer uit de woonbuurten te bannen, slimme technologie die ons daarbij kan helpen… Die shift naar duurzame mobiliteit zal eveneens centen kosten – zij het vele malen minder dan een tunnel. En dus sta je voor een duidelijke keuze: ofwel kies je voor de mobiliteit van eergisteren ofwel voor die van morgen”. Het geld voor deze studie moet volgens Dessers derhalve veel duurzamer besteed worden.
De beslissing om, ondanks de eerdere kritische opmerkingen van het Agentschap Wegen en Verkeer en het Departement Mobiliteit en Openbare Werken, toch een studie naar de haalbaarheid van een tunnel te laten uitvoeren, is volgens AWV-woordvoerster Carla Cox “een beleidskeuze”. “Bedoeling van de studie is ook dat we beschikken over objectieve en accurate gegevens inzake het sluipverkeer en de resultaten van kosten-batenanalyses van mogelijke oplossingen teneinde juiste keuzes te kunnen maken. Tussen de betrokken gemeenten is er hierover veel discussie. De opdracht aan het studiebureau is dus heel breed en zonder gedetailleerde voorafnames zoals de mogelijkheid van een knip hier of daar”, aldus Cox. Voor de kritiek van Dessers, dat de 2 miljoen euro beter aan meer duurzame maatregelen besteed zou worden, verwijst Cox door naar het kabinet-Peeters.
Leuven, Bierbeek en Lubbeek bakkeleien al enkele jaren tevergeefs over de aanpak van het sluipverkeer dat ze te verwerken krijgen. Uit tellingen door het studiebureau Vectris bleek enkele jaren terug dat het aandeel doorgaand verkeer in een aantal straten van Kessel-Lo oploopt tot meer dan 40 procent, met een triest record van 70 procent voor de Rozenweg. Eenzijdige maatregelen die de lokale besturen nemen om het sluipverkeer op hun grondgebied te weren stootten steevast op fel protest van de anderen. Zo besliste Bierbeek in 2019 bijvoorbeeld om een ANPR-camera te plaatsen in de Koning Albertlaan om het gebruik van het sluiptraject aldaar af te remmen. Bedoeling was dat er enkel nog inwoners uit de eigen gemeente en enkele omliggende zones zouden passeren. Na klacht van Lubbeek en Leuven vernietigde toenmalig Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Liesbeth Homans de gemeenteraadsbeslissing. Ook tegen het mobiliteitsplan dat Leuven uitwerkte voor Kessel-Lo werden door de andere gemeenten bezwaarschriften ingediend.
Is Lubbeek voorstander van de studie om de haalbaarheid van de tunnel te onderzoeken, dan is naast Leuven ook Bierbeek volledig tegen. “Zet één dag wat slimme mensen bij mekaar en zij zullen besluiten dat dit project financieel, economisch, ruimtelijk, ecologisch, technisch… onverantwoord is. Wij willen dat de studie van het AWV zich focust op haalbare oplossingen om het sluipverkeer te weren. Zoveel moet er overigens niet meer bestudeerd worden want we beschikken al over genoeg data om te weten hoe de situatie is. Wat nodig is dat de betrokken gemeenten tot een consensus komen over mogelijke oplossingen zoals snelheidsverlaging, herinrichting wegen en controle door ANPR-camera’s”, aldus Cil Cuypers (Vooruit), als Bierbeeks schepen bevoegd voor mobiliteit. Dat het tunnelproject technisch onhaalbaar is, vindt ook Natuurpunt Leuven die hierbij verwijst naar het feit dat de ondergrond bestaat uit “onstabiele zandlagen doorspekt met zwevende ijzerzandsteenrotsen”. De milieuvereniging vreest om die reden dat men in de toekomst toch zal opteren voor een bovengronds tracé.
Lubbeeks Mobiliteitsschepen Tania Roskmans (N-VA) beklemtoont dat haar gemeente niet per definitie gewonnen is voor de bouw van een tunnel. Ze vindt het wel goed dat de haalbaarheid ervan onderzocht wordt. “Op het eerste zicht lijkt de bouw van de tunnel, onder meer om financiële redenen, niet echt realistisch. Wie weet blijkt echter uit de studie dat het op lange termijn economisch wel een goede zaak zal zijn om op die manier het sluipverkeer te weren. Het is derhalve positief dat dit grondig bekeken wordt. Iedereen beseft immers dat deze tunnel in een klap veel zou oplossen.” Roskams wijst er voorts echter ook op dat de studie niet alleen de tunnel maar met een open vizier ook alle mogelijke, andere scenario’s zal onderzoeken die een oplossing kunnen bieden voor het sluipverkeer. Wegens de ernst van het probleem is de 2 miljoen euro voor de studie volgens haar wel degelijk goed besteed.
Wat denken de bewonersgroepen die zich verzetten tegen al dit sluipverkeer? ‘De Verenigde Straten’, een gezamenlijk initiatief van het Overleg Buurtcomités Kessel-Lo, Buurtcomité Langelo-Bovenlo en Actiecomité Korbeek-Lo Noord vindt dat de leefbaarheid en veiligheid van verschillende straten tussen de Diestse- en Tiensesteenweg sterk onder druk staan door het sluipverkeer. De groep gelooft niet dat de tunnel er ooit komt. Een studie ernaar is dan ook pure geldverkwisting. “De aanleg van een tunnel onder onze huizen zou ook bijzonder raar zijn en daarnaast geen oplossing bieden voor bijvoorbeeld de veiligheid van fietsers en voetgangers langs onze wegen”, aldus woordvoerster Ann Van Espen. Ze betreurt ook dat er niet ingegaan wordt op de vraag om een professioneel bemiddelaar aan te stellen om te bemiddelen tussen Leuven, Bierbeek, Lubbeek en de betrokken actiecomités.
LUC VANHEERENTALS
(1) Schriftelijke Vraag nr.1243 van An Moerenhout aan Lydia Peeters over ‘Tiensesteenweg en Diestsesteenweg Leuven – Studie Verbindingsweg’ van 17 september 2020.
