Belang van onbetaalde zorgarbeid
“Het is opmerkelijk om op 1 mei als socialistische partij een ballonetje op te laten tegen de werkzoekenden, de langdurig zieken en de huisvrouwen/huismannen. Terwijl het traditiegetrouw toch een dag is waarop je opkomt voor kwaliteitsvolle jobs, werkbare jobs en daar ook op inzet.”
Zonder die onbetaalde zorgarbeid komen er geen nieuwe mensen bij
“We vinden het ook vreemd dat arbeid als bijdrage aan de maatschappij verengd wordt tot betaalde arbeid buitenshuis. Vanuit Femma leggen we de nadruk op de combinatie van betaalde arbeid en onbetaalde zorgarbeid. We vinden alle twee belangrijk. Onbetaalde zorgarbeid vormt de ruggengraat van onze maatschappij. Zonder die onbetaalde zorgarbeid komen er geen nieuwe mensen bij. Het is frappant dat Conner Roussau het belang ervan niet ziet en niet meeneemt in zijn betoog. Los van het idee of die basisbaan – en de effecten daarvan – al dan niet een goed idee is. Daar kunnen andere bewegingen zoals de vakbonden zich beter over uitspreken.“
Trouwens als je kijkt naar de evolutie in de groep van huisvrouwen zie je dat die de afgelopen dertig jaar fel is geslonken, waarom worden die nu geviseerd
“Trouwens als je kijkt naar de evolutie in de groep van huisvrouwen, zie je dat die de afgelopen dertig jaar fel is geslonken. Waarom worden die nu geviseerd? We krijgen regelmatig de vraag of we voor een huisvrouw-/huisman-loon zijn. Daar zijn we niet voor te vinden. Want dan kom je snel in de logica van het kostwinnersmodel waarbij je twee aparte sferen hebt, aan de ene kant de betaalde arbeid buitenshuis en anderzijds de onbetaalde zorgarbeid. Dat houdt de genderpatronen in stand. Terwijl we net voor een maatschappijmodel zijn waarbij je betaalde en onbetaalde zorgarbeid op een goede kwaliteitsvolle manier kunt combineren. Het is net aan dat systeem dat je moet werken.“
Waardering onbetaalde zorgarbeid
“Je kan binnen het huidig systeem die zorgarbeid veel beter erkennen als je de zorgverloven die er nu al zijn, zoals ouderschapsverlof en tijdskrediet met motief zorg, toegankelijker maakt en de verloning aantrekkelijker maakt. De drempel voor tijdskrediet is onlangs nog verhoogd, waardoor je nu minstens drie jaar moet gewerkt hebben bij dezelfde werkgever om er recht op te hebben. Vrouwen met tijdelijke jobs en precaire contracten hebben er hierdoor geen recht op. De hele lage uitkering bij tijdskrediet en ouderschapsverlof zorgt er ook voor dat mensen die het financieel niet breed hebben die verloven niet kunnen opnemen.”
De hele lage uitkering bij tijdskrediet en ouderschapsverlof zorgt er ook voor dat mensen die het financieel niet breed hebben die verloven niet kunnen opnemen
“We zijn daarnaast ook voor kwalitatieve jobs. Betaald werk heeft vrouwen financieel onafhankelijk gemaakt en gaf hen de mogelijkheid om zich buitenshuis te ontplooien, meer status te verwerven en ook om sociale zekerheidsrechten op te bouwen. We vinden het wel belangrijk dat het kwalitatieve jobs zijn met goede verloning en voorwaarden. Je moet dat kader creëren en de mensen de vrijheid geven om te kiezen hoe ze hun leven willen invullen.”
Nood aan een holistische visie op arbeid en zorg
“Er ontbreekt inderdaad een holistische visie in het beleid over de plek van zorgarbeid in de samenleving en hoe die kwaliteitsvol kan verlopen en ook over de combinatie van betaald en onbetaald werk. ”
Wat met de grootouders die langer op de arbeidsmarkt moeten blijven en voordien meehielpen met de zorg voor de kleinkinderen. Of wat met de sandwich-generatie die zowel de ouderen moet verzorgen als de kinderen of kleinkinderen
“Het vraagt een shift in hoe beleidsmakers naar arbeid kijken. Het gaat momenteel in het discours vooral om meer mensen aan het werk krijgen en langer doen werken. Maar pertinente vragen worden niet beantwoord zoals: wat met de grootouders die langer op de arbeidsmarkt moeten blijven en voordien meehielpen met de zorg voor de kleinkinderen. Of wat met de sandwich-generatie die zowel de ouderen moet verzorgen als de kinderen of kleinkinderen. De uitdaging van die zorgarbeid zal blijven, ook in de toekomst. Hoe kan je dat op een goede manier combineren. En welke antwoorden wil het beleid daarop formuleren. Door mensen in betaalde arbeid te dwingen ga je dat vraagstuk niet oplossen.”
Door mensen in betaalde arbeid te dwingen ga je dat vraagstuk niet oplossen
“Je moet eerst focussen op de voorwaarden, zoals het aanpakken van de crisis in de kinderopvang zodat iedereen zelf de keuze kan maken om al dan niet betaalde arbeid te verrichten. Zorg ervoor dat er voor iedereen in de buurt kinderopvang voorhanden is die kwalitatief en betaalbaar is. Idem voor de ouderenopvang. Zodat mensen kunnen kiezen om die zorg al dan niet uit te besteden aan goede kwalitatieve publieke diensten of om die zelf op een kwalitatieve manier op te nemen. Pas als al die voorwaarden vervuld zijn kan je eventueel zo’n voorstel doen zoals Conner Rousseau deed. “
Campagne voor waardering onbetaalde zorgarbeid
“In aanloop naar de verkiezingen van 2024 hebben we ook een aantal voorstellen rond zorg en arbeid waarrond we campagne gaan voeren. We doen bijvoorbeeld een oproep aan de politici om die onbetaalde arbeid te waarderen en te ondersteunen. En dat erkennen kan bijvoorbeeld praktisch door er binnen je beleid indicatoren rond te ontwikkelen. We hebben bijvoorbeeld indicatoren rond betaald werk zoals de werkgelegenheidsgraad en de werkloosheidscijfers en die gebruikt men ook naast het bnp.”
“Maar rond onbetaalde arbeid en de effecten van het beleid daarop heeft men geen indicatoren. Via tijdsbestedingsonderzoek kan men daar ook specifieke aspecten monitoren. Bijvoorbeeld de verdeling van zorgarbeid tussen mannen en vrouwen. Hoe is het verdeeld binnen de verschillende klassen in de samenleving. Je kan het beleid daarrond monitoren en er doelstellingen aan koppelen. Zoals bijvoorbeeld het verkleinen van de kloof tussen mannen en vrouwen als het gaat om zorgarbeid.“
Het anders vormgeven van de zorgverloven die er al zijn zodat die toegankelijk worden voor een grotere groep in de samenleving
“Het anders vormgeven van de zorgverloven die er al zijn zodat die toegankelijk worden voor een grotere groep in de samenleving. En er de Mattheus-effecten uithalen door de anciënniteitsvoorwaarden te schrappen en de uitkeringen te verhogen. Zo wil men enerzijds een flexibele arbeidsmarkt waar iedereen mobiel is en regelmatig van werkgever of sector kan veranderen. Maar hoe verenig je dat met de voorwaarden van drie jaar bij dezelfde werkgever om tijdskrediet voor zorg te kunnen opnemen. Ook het hele Marshall-plan rond de kinderopvang met betere verloning van de kinderverzorgers en verlaging van het aantal kinderen per verzorger is noodzakelijk.“
Op langere termijn pleiten we voor een kortere werkweek met loonbehoud
“Op langere termijn pleiten we voor een kortere werkweek met loonbehoud. Zo kan je naar een samenlevingsmodel gaan waar betaald werk en onbetaalde zorgarbeid evenwichter kan gecombineerd worden, besluit Jeroen Lievens.
