Onbeperkte vrije meningsuiting maar niet voor iedereen

De journalist Glenn Greenwald en komiek Jon Stewart haalden woensdag uit naar de hypocrisie van de Fransen als het over vrije meningsuiting gaat. De aanleiding was de arrestatie van de omstreden komiek Dieudonné na een zinnetje dat hij op Facebook had gepost. Frankrijk worstelt inderdaad met de grenzen van de vrijheid van meningsuiting.

donderdag 15 januari 2015 16:59
Spread the love

“Je suis Charlie
Coulibaly”, had Dieudonné op Facebook gepost. Hij haalde het
bericht al snel weer weg en deed een poging zijn woorden uit te
leggen. “Men beschouwt me als een Amedy Coulibaly terwijl ik
eigenlijk niets anders ben dan Charlie.”

Toch werd hij
woensdag opgepakt. De beschuldiging luidt: goedpraten van terrorisme.
Dieudonné was één van de 54 personen die in de nasleep van de
aanslagen in Parijs het gerecht achter zich aan kregen voor ongepaste
uitlatingen op sociale media.

Journalist Glenn
Greenwald – de journalist die de NSA-files van Snowden naar buiten
bracht – haalde eerst op Twitter en daarna in een artikel op de
site The Intercept scherp uit naar die arrestaties.

“Vrij
meningsuiting betekent in de handen van vele Westerlingen eigenlijk:
het is belangrijk dat de ideeën die ik leuk vind, worden beschermd
en dat het recht om groepen te beledigen die ik niet leuk vind, gekoesterd
wordt; de rest maakt niet zoveel uit”, schreef hij. 

Je suis confused

Greenwald
was niet de enige die het contrast zag tussen de uitbarsting van
sympathie voor de vrije meningsuiting op zondag in de straten van
Parijs en de arrestatie van mensen die op Facebook iets gezegd hadden
dat ongepast was.

Komiek Jon Stewart wijdde er in The Daily
Show
een item aan. “Je suis confused”, zei hij. En hij besloot
met een advies voor de Fransen: “Hou het bij kaas en blijf ver van
comedy”.

Frankrijk worstelt
trouwens al langer dan vandaag met de grenzen van de vrije
meningsuiting. Op 20 januari bijvoorbeeld moeten de zanger Saïdou
van de groep Z.E.P (Zone d’expression populaire)
en de in en buiten
Frankrijk geprezen socioloog Saïd Bouamama voor de rechter
verschijnen. Hun vermeende misdaad? Anti-blank racisme.

Samen schreven ze
het boek “Nique la France – Devoir à l’insolence”. In
vertaling klinkt dat als ‘Fuck Frankrijk, de plicht tot
vrijpostigheid’. Saïdou zingt in een gelijknamig lied:

“Nique la France
et son passé colonialiste, ses odeurs, ses relents et ses réflexes
paternalistes / Nique la France et son histoire impérialiste, ses
murs, ses remparts et ses délires capitalistes”
(Weg met Frankrijk
en zijn koloniaal verleden, zijn paternalistische geuren, vlekken en
reflexen / Weg met Frankrijk en zijn imperialistische geschiedenis,
kapitalistische muren, burchten en waanzin)

Bouamama en Saïdou
leggen ook uit waarom ze die straatuitdrukking gebruiken. “Wij
willen begrijpen wat jongeren willen zeggen als ze die uitdrukking
gebruiken. Wat ze zo uitdrukken is het gevoel geminacht en beledigd
te worden. Achter die uitdrukking zit een vraag naar gelijkheid.”

Het mocht niet
baten. De organisatie Agrif diende klacht in en de twee staan voor
een lange juridische lijdensweg. Agrif staat voor Alliance Générale
contre le Racisme et pour la défense de l’Identité Française et
chrétienne
.

De rapgroep La
Rumeur
zat acht jaar gevangen in een juridische mallenmolen nadat de
toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Sarkozy klacht had ingediend tegen
een tekst van de groep. Daarin had de groep gezegd dat de rapporten
van het ministerie van Binnenlandse Zaken zwijgen over hun honderden
broeders die vermoord werden door de politie. Onderzoekers schatten
het aantal doden door politiegeweld in de afgelopen 40 jaar op 500
tot 1000. Pas in 2010 werden de rappers vrijgesproken door het Hof van Cassatie. 

Na de aanslagen in
Parijs schreef diezelfde Saïd Bouamama die binnenkort voor de rechter moet verschijnen: “Die ongelijke
verontwaardiging ligt aan de basis van een proces dat een reële
kloof producteert binnen de bevolking. En net die kloof is drager van
alle gevaren.”

Etnische kloof

Sommige meningen
worden verdedigd. Andere meningen worden gecriminaliseerd. Maar
volgens sommigen zit er ook een etnische kant aan die
verontwaardiging. De dichter André Breton noemde Frankrijk ooit een
‘natie van varkens en honden’. Léo Ferré zong lang geleden: “Le
temps que je baise ma Marseillaise”, wat bijna letterlijk hetzelfde
betekent als Nique la France. Zij werden voor die teksten nooit
verontrust

Dat geldt ook voor
de filosoof Jean Baudrillard die na de aanslagen van 11 september in
de VS sprak over ‘wonderbaarlijk gejubel om de wereldwijde supermacht
vernietigd te zien worden”. Wat goedpraten van terrorisme betreft,
gaat dat een stuk verder dan de wansmakelijke grap van Dieudonné.

Net de manier waarop de maatschappij met censuur en vrije
meningsuiting omgaat in de nasleep van 7 januari, lijkt volgens de
socioloog Saïd Bouamama een kloof uit te diepen die mee het klimaat
geschapen heeft voor de gruwel in Parijs.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!