Oliegeoloog Jeremy Leggett vraagt zich in zijn boek “Uit de olie” (1) af welke crash ons het snelst (volgens Leggett wellicht in 2015 nog, gevolgd door een nieuwe recessie) te wachten staat : een olie- of een financiële crisis. “Al bij al zet ik mijn geld in op ‘het financiële sector eerst’- scenario” besluit hij (blz 280). Inclusief een verse kapitaalinjectie ? 

Nochtans is een nieuw bankenschandaal haast geruisloos en netjes afgehandeld (lees ondergesneeuwd) voor de publieke opinie. Het zogenaamde Liborschandaal (2) legt eens te meer kwalijke beerputten bloot in de Londense City waar het kruim van de Londense bankwereld (The Bank of England om in hoofdletters te spreken) huist. Net of wij al die tijd niet in het minst iets hebben bijgeleerd (3).

Al is de geframde (4) goegemeente stilaan wat gewoon in die branche, het dossier stelt wel wat voor. Naast de Britse banken (waar hebben wij de namen nog gehoord ? Barclays, RBS of Royal Bank of Scotland, HSBC, Citygroup en UBS) zijn ook al Euro banken als het Franse Société Générale en Crédit Agricole, of de Deutsche Bank genoemd in dit manipuleren van de rente die de banken elkaar aanrekenen. 

Het gaat dus niet zomaar over peanuts : volgens het Nederlandse NRC van 24 april 2015 zou de Deutsche Bank alleen al de afgelopen drie jaar  “7,1 miljard Euro moeten uittrekken voor boetes, schikkingen en andere juridische kosten. Deutsche Bank was nagenoeg bij alle grote bankschandalen van de laatste tijd betrokken. Nu komt er nog 2,3 miljard Euro bij, om strafvoorkoming te voorkomen (5) door Amerikaanse en Britse toezichthouders wegens fraude met de Libor-rente”.

Een mens vraagt zich af wat al deze bedragen nog voorstellen. Zoals bijvoorbeeld de “gekelderde waarde van de grote multinationals van de ene dag op de andere met tweeduizend miljard dollar ?”  Of “dag 42, 28 oktober 2008, toen de Bank of England meldde dat de totale verliezen van de financiële sector tot dan toe 2,8 biljoen dollar hadden bedragen” (6). 

Al kan ik mij inbeelden dat bestuurslui hier en daar dus toch wat op hun adem moeten passen voor naderend onheil, alles lijkt toch veelal ‘business as usual’. De klimaatconferentie eind 2015 in Parijs is nog ver weg, lobbygroepen doen ongestoord hun werk en beurzen draaien mooie cijfers.

Ondanks de bedenkelijke reputatie van de hogergenoemde bank blijven Angela Merkel en haar land het Europees compas voor barre tijden, waarin velen verkiezen te zwijgen, te behouden, of te wijzen naar andere schuldigen.

Voor zover het ooit ook de bedoeling was, is het realiseren van een sociaal Europa even terug niet voor vandaag. Slechte karakters zouden kunnen denken dat het voor sommigen zelfs niet zo slecht uit komt.

Change bleek elders synoniem voor ijdele hoop, bij ons is verandering zelfs een ander woord voor achteruitgang.

Het primaat van de politiek : naast het voorgeprogrammeerd kiezen horen burgers zich best bezig te houden met kookprogramma’s, hun fysieke conditie of met de vraag wie uiteindelijk de nationale voetbalcompetitie wint. 

Het zou zonde zijn om als middenveld zich bij dit primaat neer te leggen. Dossiers zijn er te over om aan te tonen dat er wel degelijk een alternatief is. Gisteren nog over de indexering van de huurprijzen of de TTIP onderhandelingen tussen de VS en de EU. Lang reeds de strijd tegen racisme, een rechtvaardige tax-shift of het gegarandeerd recht op lokale voorzieningen. 

Een taaie opgave echter omdat “de ziel van onze democratie is aangetast door een oprukkende marktlogica die geen aandacht heeft voor het algemeen belang, voor solidariteit met wie zwak is, voor inspraak” (7).   

En omdat nogal wat mensen nu eenmaal hardleers zijn. Of bang.

(1) Dit boeiende boek verscheen bij EPO (2014). Het kreeg op Ecopolis 2015 in het Kaaitheater te Brussel van een unanieme jury de prijs “beste Ecoboek 2014”. Een beetje de Groene Uil dus. 

(2) Libor (London Interbank Offered Rate) is de rente die wordt aangerekend voor kortetermijnleningen. Ernstige vermoedens zijn er van manipulatie door het verstrekken van verkeerde informatie.

(3) Interessante lectuur over de Londense City vind je ook in het boek “Het kan toch niet waar zijn” van Joris Luyendijck. En al even interessant een artikel van 19 mei op de site van MO* over dit boek en over het wetsvoorstel BSR (Bank Structural Reform) dat de komende maanden wordt onderhandeld in de Europese cenakels.

(4) Framing (denkraam). We moeten het woord onder de knie krijgen omdat het één van de hocus pocus technieken is om mensen te bewerken. Het (overdadig) gebruiken van beelden, termen, technieken  waardoor mensen een bepaald denkkader wordt opgedrongen. Natuurlijk is het tegendeel ook waar : als je informatie wegmoffelt of minimaliseert bewerk je evenzo nogal wat geesten. Media zijn uiteraard een belangrijke medespeler in het ganse proces. 

(5) Ook deze techniek van ‘strafvoorkoming’ behoort stilaan tot de geëikte termen van het hedendaagse ‘framen’. Niet onbekend ook in middens van de diamantsector.

(6) “Uit de olie”, blz 13 en 99

(7) Luc Huyse in Visie (20/2/2015).