De werkgroep voor Interreligieuze Dialoog van de Kerk in Brussel (IDkB) werd opgericht in juli 2010 als werkgroep van het vicariaat Brussel, zelf een onderdeel van het aartsbisdom Mechelen-Brussel. De leden verzorgen de contacten tussen de katholieke kerk en de andere godsdiensten in onze samenleving.

Priester en coördinator Jan Van Eycken vroeg enkele godsdienstleraars uit het katholiek onderwijs om een lessenpakket samen te stellen rond het Offerfeest. Zij ontworpen een wenskaart met een woordje uitleg ter inleiding. En maakten een volledige Powerpoint-presentatie die leraars kunnen bestellen en in hun les gebruiken.

Jan Van Eycken: “(Te) weinig moslims, christenen en Joden zijn zich bewust van de gezamenlijke wortels die deze drie monotheïstische godsdiensten hebben. Neem het offer van Abraham. Deze religieuze figuur is bereid om zijn zoon, Ismail volgens de Koran, Isaac volgens de Bijbel, te offeren als bewijs voor zijn trouw aan de almachtige.”

“God verhindert dit op het allerlaatste moment en geeft hem een ram om te slachten in plaats van een mens. Dit verhaal wordt zowel in de Joodse Tora, de christelijke Bijbel als de Koran verteld. Maar enkel de moslims vieren het door ritueel een schaap te slachten. Daarom grijpen wij hun Offerfeest aan om meer begrip tussen moslims, Joden en christenen te kweken.”

Doen jullie dit ook op andere gelegenheden, zoals joodse of christelijke feestdagen?

Jan Van Eycken: “Dat is zeker de bedoeling in de toekomst. Dit jaar zijn we begonnen met het islamitische Offerfeest als inleiding. Het samenstellen van het lessenpakket en de distributie naar de scholen, heeft ons een kleine twee maanden gekost. Gelukkig konden we rekenen op de vrijwillige medewerking van enkele leraars. Volgend jaar zouden we ook graag rond het christelijke Kerstfeest een gelijkaardig initiatief organiseren. Want de figuur van Jezus speelt ook een belangrijke rol in de drie grote monotheïstische verhalen.”

Werkten jullie voor dit project ook samen met vertegenwoordigers van de andere twee godsdiensten?

“Voor de vertaling van de tekst op de wenskaart konden we inderdaad beroep doen op mensen uit bevriende moskeeën en synagoges. Maar voor het opstellen van de lessen zijn we vertrokken vanuit onze eigen ervaring. Het pakket is ook specifiek gericht naar scholen uit het katholieke onderwijsnet. We voelen ons niet geroepen om lessen te maken voor joodse of moslimscholen.”

Blijft die uitwisseling dan niet een beetje dode letter?

“Helemaal niet. Je moet stap voor stap durven gaan. Eerst probeer je in je eigen midden interesse voor die dialoog te creëren. Je mag niet vergeten dat er ook onder christenen nog heel wat mensen hun geloof erg letterlijk – of soms zelfs fundamentalistisch – interpreteren. In plaats van de verhalen uit de Heilige Schrift als een samenspel van geschiedenis en beeldspraak te zien. Als een leidraad voor een menselijk en universeel waardenstelsel, dat je kan delen met andersgelovigen.”

“Bovendien zetten we met het Offerfeest als thema bewust een stap in de richting van jonge moslims. Op veel Brusselse scholen zijn zij de grootste groep gelovigen. Zij mogen ook weten dat er al voor hun traditie over Abraham en het offer gesproken werd. Wie weet kan het hun bredere geloofskring, familie, moskee,… ook prikkelen om vaker mee te doen met onze projecten.”

Beweegt er dan weinig aan hun kant?

“Het kan altijd beter. Maar dat heeft volgens mij meer te maken met de andere structuren dan het verschil in geloof. Zo hebben de moslims hier in Brussel niet echt één verantwoordelijke voor een interreligieuze dialoog. De contacten verlopen veeleer via imams en moskeeën die daar echt in geïnteresseerd zijn.”

“En de joodse gemeenschap is in het algemeen vrij gesloten. Gelukkig heb je daar ook enkele minder orthodoxe, zelfs liberale rabbijnen. Zij proberen de orthodoxe, unilaterale zijde wat los te krijgen. Maar dat verander je natuurlijk niet op één-twee-drie. Dat vraagt vooral veel geduld, veel luisterwerk en veel leren over de ander.”

Welke initiatieven nemen jullie nog?

“We vergemakkelijken eerst en vooral de ontmoetingen tussen de verschillende vertegenwoordigers van plaatselijke geloofsgemeenschappen. Voor het grote publiek organiseren we ook conferenties. Sprekers van uiteenlopende geloofsovertuigingen wisselen hier van gedachten. En elk jaar gaan we op Interreligieuze pelgrimstocht door Brussel. Dan bezoeken we in groep diverse cultusplaatsen in de stad.”

“Daarnaast organiseren we ook jaarlijks een concert met muzikanten uit verschillende religieuze muziekstijlen. De dialoog komt dan via artistieke weg op gang. Luisteren naar elkaars muziek kan enorm bevrijdend werken. En begrip en bewondering voor elkaars cultuur opbrengen.”

“Maar de interreligieuze dialoog komt nog het makkelijkst op gang tijdens een maaltijd. Delen van eten is misschien wel de meest universele manier om te leren samenleven. Maar ook daar gooien de culturele verschillen soms roet in het eten.”

“Moslims eten halal, hindoes vegetarisch, Joden eten hun voedsel enkel als het kosjer bereid is … Dat vraagt heel veel creativiteit. Maar we vinden altijd wel nieuwe menu’s waarvoor iedereen graag mee aan tafel schuift.”