vluchtelingen Oekraïne
Foto: John Englart, Flickr / CC BY-SA 2.0
Opinie - Iman Ben Madhkour

Oekraïne: waarom zijn deze vluchtelingen wel welkom?

De ene vluchteling is blijkbaar de andere niet. Het is opvallend hoe anders onze politici en onze media communiceren over de vluchtelingen uit Oekraïne in vergelijking met de oorlogsvluchtelingen uit Syrië. Wat een verschil in medeleven. Dit is niet zo onschuldig als het lijkt. Deze subtiele vorm van racisme dient uiteindelijk om de oorlogszucht aan te zwengelen, en dat is het laatste wat we nu nodig hebben.

zondag 6 maart 2022 13:22
Spread the love

 

Wat een contrast. Jarenlang was er geen plek voor oorlogsvluchtelingen uit Syrië. Vandaag mogen vluchtelingen uit Oekraïne – en terecht! – zonder asielprocedure in ons land en in andere landen van de EU worden ondergebracht. Dat doet toch wel even de wenkbrauwen fronsen.

Wat zegt Vlaams Belang?

Ik was uit nieuwsgierigheid even gaan scrollen op de pagina van het Vlaams Belang. Ik wou heel graag weten hoe zij op deze nieuwe vluchtelingenstroom uit Oekraïne zouden reageren. Ik viel op een dramatisch filmpje van voorzitter Tom Van Grieken. Hij roept de Belgische regering op om onze “grenzen en harten open te stellen voor een moedig Oekraïens volk”.

Ik verslikte mij haast in mijn koffie. We hebben het hier over hetzelfde Vlaams Belang dat jarenlang vluchtelingen uit Syrië en Afghanistan heeft gedemoniseerd als gelukzoekers en die actief gemobiliseerd heeft in Vlaanderen tegen het openen van asielcentra.

Voor het Vlaams Belang zijn er dus ‘goede’ vluchtelingen en ‘slechte’ vluchtelingen.

Maar gelukkig stelde de voorzitter me dan toch niet teleur. Even later in het filmpje trekt hij de parallel met de “slechte” vluchtelingen, namelijk Syrische en Afghaanse vluchtelingen, die hier dus nog steeds niet welkom zijn volgens hem en zijn partij.

Op dezelfde Facebook-pagina vind je een heel duidelijk visual daarvan. Voor het Vlaams Belang zijn er dus ‘goede’ vluchtelingen en ‘slechte’ vluchtelingen. Op welk criterium is dat gebaseerd? Aan het einde van het filmpje haalt Van Grieken het even aan: “We moeten solidair zijn met ons Europees zustervolk Oekraïne”. Op identiteit, juist ja.

‘Beschaafd Europa’

De afgelopen dagen wordt het gewapend verzet in Oekraïne tegen het Rusland van Poetin verheerlijkt door de media. Heldhaftige mannen blijven achter om hun land met hand en tand te verdedigen. België levert met trots wapens aan Oekraïne. Merkwaardig. In het geval van Syrië of Palestina wordt gewapend verzet van de bevolking vaak als terrorisme bestempeld.

Blijkbaar is de oorlog in Oekraïne voor de mainstream media verschillend van die van in het Midden-Oosten. Een paar voorbeelden gesprokkeld door The Independent (onze cursivering):

Ze lijken zo op ons. Dat is wat het zo schokkend maakt. Oorlog is niet langer iets dat wordt bezocht door verarmde en afgelegen bevolkingsgroepen. Het kan iedereen overkomen.” (The Telegraph)

“Dit is geen plaats, met alle respect, zoals Irak of Afghanistan waar al tientallen jaren conflicten woedt”, zei hij. “Dit is een relatief beschaafde, relatief Europese – ik moet die woorden ook zorgvuldig kiezen – stad waar je dat niet zou verwachten, of hopen dat het gaat gebeuren.” (CBS News)

“Wat boeiend is, is naar ze te kijken, de manier waarop ze gekleed zijn. Dit zijn welvarende mensen uit de middenklasse. Dit zijn duidelijk geen vluchtelingen die proberen weg te komen uit het Midden-Oosten of Noord-Afrika. Ze zien eruit als elk Europees gezin waar je naast zou wonen.” (Al Jazeera Engels)

“Het is erg emotioneel voor mij omdat ik Europese mensen met blauwe ogen en blond haar vermoord zie worden.”

“We zijn in de 21e eeuw, we zijn in een Europese stad en er worden kruisrakketen op ons afgevuurd alsof we in Irak of Afghanistan zijn, kun je je dat voorstellen!” (BFM TV)

“Nu is hen het ondenkbare overkomen, en dit is geen derdewereldland in ontwikkeling, dit is Europa.” (ITV News)

“Om het bot te zeggen, dit zijn geen vluchtelingen uit Syrië, dit zijn vluchtelingen uit Oekraïne. Het zijn christenen, ze zijn blank. Ze lijken erg op ons.” (NBC News)

“Het is erg emotioneel voor mij omdat ik Europese mensen met blauwe ogen en blond haar vermoord zie worden.” (BBC)

Het lijkt erop alsof we niet anders kunnen dan met de Oekraïense slachtoffers en vluchtelingen mee te leven, omdat we nu eenmaal een gemeenschappelijke basis hebben: wit, Europeaan en geciviliseerd. Die redenering klopt natuurlijk niet. De Serviërs, die even wit, Europees en ‘beschaafd’ (sic) zijn als de Oekraïners kregen eind de jaren negentig allesbehalve hetzelfde medeleven toen hun land genadeloos werd gebombardeerd.

De ene vluchteling is de andere niet

Los daarvan, en dat maakt het zo ernstig, hernemen en herhalen onze media letterlijk de retoriek van het Vlaams Belang. Maar niet enkel onze media. Onze politieke leiders doen dat ook.

De media en onze politici hernemen en herhalen letterlijk de retoriek van het Vlaams Belang.

Waar de afgelopen jaren de grenzen werden dichtgehouden – in Polen gebeurde dat deze winter voor vluchtelingen uit Syrië of Afghanistan – geldt er nu een vrije doorstroom voor Oekraïense vluchtelingen. “Historisch”, twittert staatssecretaris van Asiel en Migratie Sammy Mahdi. “Het verschrikkelijke leed in Oekraïne is daarmee verre van opgelost, maar dit is de enige juiste beslissing.”

Voor het eerst in decennia zijn de Europese lidstaten het erover eens dat vluchtelingen uit Oekraïne van de Europese Unie automatisch een speciaal statuut krijgen, waardoor ze automatisch gedurende een jaar bescherming genieten, zonder dat ze asiel hoeven aan te vragen.

Aan de Poolse grens stierven 21 vluchtelingen van de vrieskou deze winter, omdat Polen de grenzen heeft gesloten met omheiningen voor vluchtelingen uit Syrië of Afghanistan. Nu kunnen Oekraïense vluchtelingen vlotjes de grens over en kunnen ze rekenen op een warm onthaal van de EU.

In de Conventie van Genève, dat elk van onze lidstaten nochtans heeft ondertekend, staat dat elke vluchteling, een veilige doortocht en een eerlijke asielprocedure moet krijgen: “De Verdragsluitende Staten zullen zonder onderscheid naar ras, godsdienst of land van herkomst de bepalingen van dit Verdrag op vluchtelingen toepassen.”

Aan de Poolse grens stierven 21 vluchtelingen van de vrieskou deze winter, omdat Polen de grenzen heeft gesloten met omheiningen voor vluchtelingen uit Syrië of Afghanistan.

Maar in de praktijk zien we dat identiteit en huidskleur het winnen van basis menselijkheid. Niet elke vluchteling is welkom in de EU.

Botsende beschavingen?

De Westerse politici hebben altijd gebruik gemaakt van racisme om hun oorlogen te rechtvaardigen. Toen in 2001 de VS, ondersteund door de NAVO, Afghanistan binnenvallen, n.a.v. de aanslagen van 9/11, gebruikt toenmalig president Bush gretig de theorie van Samuel Huntington, ‘Clash of Civilisations’ (Botsende beschavingen).

De theorie stelt dat de grootste bron van conflicten cultureel en/of religieus is. Sommige culturen of identiteiten botsen gewoon met elkaar. Zo is dat met het Westen en landen uit het Midden-Oosten of Noord-Afrika, waar de bevolking moslim is. Zij vormen een bedreiging voor het ‘geciviliseerde Westen’ en moeten worden gestopt.

De Verdragsluitende Staten zullen zonder onderscheid naar ras, godsdienst of land van herkomst de bepalingen van dit Verdrag op vluchtelingen toepassen.”

Op die manier probeerden onze wereldleiders de inval in Afghanistan te legitimeren. Ze bleven er uiteindelijk twintig jaar lang en lieten er een verwoest land met miljoenen vluchtelingen achter.

Die retoriek zien we sindsdien terugkomen bij elke oorlog in het Midden-Oosten. In Syrië, in Irak, in Libië, enz. Het zijn ongeciviliseerde landen, met een dictator aan de macht. De Westerse politieke leiders werpen zich op als redders van de democratie en sturen de NAVO er op af. En als er dan vluchtelingen naar onze landen komen, als gevolg van onze militaire interventies, dan noemen we ze “economische migranten” of “gelukzoekers”.

Maar de waarheid is dat onze ridders van de democratie niet uit humanitaire redenen oorlog gaan voeren. In elk van die landen hebben ze belangen te verdedigingen. Niet die van hun eigen bevolking, maar die van hun economische elites. Denk maar aan gigantische contracten voor grondstoffen zoals aardolie of aardgas.

Onze ridders van de democratie voeren niet uit humanitaire redenen oorlog. In elk van die landen hebben ze belangen te verdedigingen.

Oorlog en racisme

Jarenlang vechten vluchtelingenorganisaties en mensen die solidair zijn met alle vluchtelingen van de wereld om oorlogsvluchtelingen op te vangen en al jaren werkt Europa tegen. “Tot voor kort werden mensen die dit soort hulp aan vluchtelingen gaven, weggezet als medeplichtigen aan mensensmokkel”, aldus Walter Zinzen in De Standaard.

Deze vluchtelingen worden tegengehouden aan de grenzen en ontmoedigd, via levensgevaarlijke routes, om in Europa te komen. Het verbaast dan ook niet dat mensen die in Oekraïne leven met een bruine of zwarte huidskleur, nu het slachtoffer zijn van racisme als ze het land willen ontvluchten. Witte vluchtelingen uit Oekraïne kunnen daarentegen zonder moeite door de poorten van Fort Europa.

“Tot voor kort werden mensen die dit soort hulp aan vluchtelingen gaven, weggezet als medeplichtigen aan mensensmokkel.”

Er is een ongeziene golf van solidariteit ontstaan, vanuit alle hoeken van de maatschappij, voor het Oekraïense volk en daarvoor worden vele middelen en geld vrijgemaakt. Zoveel solidariteit is hartverwarmend, maar tezelfdertijd demoniseren ze Poetin en de Russen en overtuigen ze hun eigen bevolking om eventueel militair tussen te komen in de oorlog of zware economische sancties te treffen tegen Rusland.

Conner Rousseau (Vooruit) riep op om “de Russische economie kapot te wurgen”. Maatregelen die vooral de Russische bevolking zal treffen en niet grote Russische oligarchen die de oorlog hebben ontketend.

In de mainstream media zijn er pogingen om het flagrante verschil van aanpak tussen de Oekraïense vluchtelingen en die van Syrië of Afghanistan te verklaren of goed te praten. Wij zouden ons beter kunnen inleven met de problemen van ‘witte’ vluchtelingen, omdat ze meer “herkenbaar” zijn en dichter bij ons staan. Dat is niet verder kijken dan de identitaire retoriek van het Vlaams Belang en de ideologische framing van Huntington met zijn ‘Clash of Civilisations’.

Het racisme dat in onze strot wordt geramd via media en beleid dient een nut. Het versterkt de oorlogszucht.

Het racisme dat in onze strot wordt geramd via media en beleid dient een nut. Het versterkt de oorlogszucht. Het helpt de weg plaveien naar het legitimeren van oorlog, hetzij militair hetzij economisch (imperialisme). Daarom zal ik altijd tegen oorlog zijn en voor vrede. Daarom zijn voor mij alle vluchtelingen even welkom, ongeacht hun afkomst, kleur, geloof, … .

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!