Image by mohamed Hassan from Pixabay
Mediakritiek - Nolan Hagidon

Oekraïense Ruslandpsychose dankzij grote Amerikaanse mediabedrijven

In de VS heerst een groeiende psychose rond de Russische bombardementen op Oekraïne die wordt aangezwengeld door de gevestigde nieuwsmedia. De aanhoudende stroom van bevooroordeelde, vaak onjuiste of onvolledige informatie die door de grote persconcerns wordt uitgespuwd, zorgt ervoor dat mensen snel partij kiezen in een ingewikkeld internationaal conflict. Ze gaan met vlaggen zwaaien ter ondersteuning van "hun kant"; ze begluren de wereldleiders en organiseren zelfs vreedzame autoparades in een poging er alles aan te doen om de Derde Wereldoorlog te voorkomen.

maandag 25 april 2022 16:27
Spread the love

 

“In elke oorlog wordt iedereen die voorzichtig is, die naar de argumenten van beide partijen luistert alvorens een standpunt te vormen, of die officiële informatie in twijfel trekt, onmiddellijk beschouwd als medeplichtig aan de vijand”, aldus historica Anne Morelli.

Daar doet DeWereldMorgen niet aan mee. Wij veroordelen heel sterk de militaire invasie van Rusland in Oekraïne en alle oorlogsmisdaden die gepleegd worden. Het is een criminele agressie die ingaat tegen het internationaal recht. Maar wij hoeden ons voor zwart-wit versies. De geopolitieke situatie is buitengewoon complex. Wij willen aspecten naar voor brengen die in de mainstream media worden verzwegen of onderbelicht, om alzo het debat meer genuanceerd te kunnen voeren. Geloof niets zomaar, ook onszelf niet. Blijf kritisch denken. (n.v.d.r.)

 

Daarbij worden de context en de details van het conflict, en de historische wortels ervan, terzijde geschoven ten gunste van een soort binaire activistische reflex die ondertussen al erg vertrouwd is in de Amerikaanse politieke cultuur. Het spreekt voor zich dat je de Russische aanvallen op Oekraïne veroordeelt en dat je de mensen daar wilt steunen. Maar eisen dat de VS agressieve acties onderneemt, zoals het snel instellen van een vliegverbod, getuigt van een tanend niveau van verfijning met betrekking tot de internationale relaties.

Er lijkt wel sprake van een psychose, Volgens WebMD is een psychose “een aandoening die invloed heeft op de manier waarop je hersenen informatie verwerken. Het zorgt ervoor dat je het contact met de werkelijkheid verliest. Je kunt dingen zien, horen of geloven die niet echt zijn. Het kan worden uitgelokt door (…) extreme stress of trauma.” Veel van de recente stress van de Amerikanen over Rusland-Oekraïne komt voort uit de traditionele berichtgeving in de nieuwsmedia. Oorlogsverslaggeving is immers goed voor de winstcijfers van de nieuwsmedia.

Veel van de recente stress van de Amerikanen over Rusland-Oekraïne komt voort uit de traditionele berichtgeving in de nieuwsmedia.

Wanneer die verslaggeving beroep doet op nationalisme en internationale spelers zwart maakt, prikkelt en engageert ze de publieke opinie. Het gevolg is dat de chauvinistische nieuwsmedia vaak het militair-industrieel complex napraten en kiezers in een nationale psychose brengen over buitenlandse zaken.

Zoals Intercept medio maart 2022 documenteerde, bestookten de nieuwsmedia het Witte Huis met vragen die erop gericht waren de natie in een oorlog te storten in plaats van onderzoek te doen naar manieren of procedures die de gebeurtenissen in Oekraïne konden de-escaleren en de vrede dichterbij konden brengen.

De schuld van de Russen

De met angst overladen berichtgeving die tot de Amerikaanse psychose over Rusland leidde, begon al zes jaar geleden toen het publiek langzaam en methodisch werd geconditioneerd door valse en ongefundeerde verhalen in de grote nieuwsmedia die beweerden dat Rusland een elektriciteitscentrale in Vermont had gehackt, een premie had gezet op het doden van Amerikaanse soldaten in Afghanistan, de verkiezingsuitslagen over de hele wereld had beïnvloed en de toenmalige president Donald Trump had gecompromitteerd met de beruchte “plastape”.

Deze propaganda zette het progressieve publiek aan om Rusland de schuld te geven van alles wat ze haatten aan het presidentschap van Donald Trump, en leidde op briljante wijze de aandacht af van de catastrofale mislukking van de massamedia en de opiniepeilingsindustrie die voorspelden dat Hillary Clinton in 2016 de meeste kiesmannen achter zich zou krijgen.

Propaganda zette het progressieve publiek aan om Rusland de schuld te geven van alles wat ze haatten aan het presidentschap van Donald Trump.

De illegale en onvergeeflijke invasie van de Russische president Vladimir Poetin in Oekraïne heeft de traditionele nieuwsmedia een lucratieve kans geboden om nog meer anti-Russisch gezwets op te wekken en te versterken.

Dit alles wil niet zeggen dat Rusland of Poetin in de pers verdedigd moeten worden. Integendeel, Amerikaanse burgers hebben, net als alle andere burgers in een veronderstelde democratie, context nodig om mondiale zaken te begrijpen en de pers wordt door het Eerste Amendement van de Grondwet beschermd om die context te bieden.

Wanneer het echter op verslaggeving aankomt, geven de aloude nieuwsmedia de voorkeur aan winst boven waarheid. Een groot deel van de inkomsten van de media is immers afkomstig van de defensie-industrie die er financieel van profiteert als Amerikanen oorlogen promoten.

Zo uitte de voormalige minister van Binnenlandse Veiligheid Johnson in maart 2022 kritiek op Rusland tijdens NBC’s Meet the Press. Presentator, Chuck Todd, vergat – niet zo toevallig – te vermelden dat Johnson zetelt in de raad van bestuur van het wereldwijde veiligheids- en ruimtevaartbedrijf Lockheed Martin. Het gaat hier dus duidelijk om een belangenconflict en daar moet het publiek bewust van worden gemaakt als het de analyse van Johnson op zijn juiste waarde wil schatten.

Ongeïnformeerd publiek

Dwepen met oorlogszuchtige boodschappen gaat ten koste van nuttige verslaggeving. Als gevolg daarvan blijft het Amerikaanse publiek grotendeels ongeïnformeerd over belangrijke kwesties met betrekking tot internationale aangelegenheden. Uit een Gallup-enquête van 2019, uitgevoerd in opdracht van de Council on Foreign Relations (CFR) en de National Geographic Society (NGS), bleek dat “[meer dan de helft van de respondenten] Afghanistan aanwees als het land” dat Al Qaeda een veilig onderkomen bood vóór de aanslagen van 11 september 2001; en “[slechts iets meer dan de helft] Irak kon aanwijzen op een kaart.”

Dwepen met oorlogszuchtige boodschappen gaat ten koste van nuttige verslaggeving.

De nieuwsmedia spelen duidelijk een rol in deze onwetendheid, want uit hetzelfde onderzoek bleek dat degenen die zeggen dat ze boeken, tijdschriften of de radio gebruiken om op de hoogte te blijven van deze kwesties en degenen die hun informatie uit een breed scala van bronnen halen, beter scoorden dan hun medestudenten.

De “corporate nieuwsmedia” bieden bijna geen historische context voor de gebeurtenissen die in Oekraïne plaatsvinden. Ze zwijgen over het vredesproces dat in de Minsk-akkoorden van 2014 en 2015 is vastgelegd. Ze zwijgen over de door de VS gesteunde staatsgreep van 2014 in Oekraïne. Ze zwijgen over het feit dat de VS – met de steun van Groot-Brittannië en Frankrijk – hun belofte hebben gebroken om de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) niet naar Oost-Europa uit te breiden. Dat laatste is wel erg van invloed geweest op de meest recente besluiten van Poetin inzake het Russisch buitenlands beleid.

Poetin

Vladimir Poetin. Foto: Vassilis Sgs, Flickr / CC BY-NC-ND 2.0

In plaats daarvan baseren nieuwsmedia zich op onnauwkeurige historische verhalen, zoals de bewering dat Poetin de Sovjet-Unie wil herstellen, terwijl hij in feite de overgang naar het communisme de schuld geeft voor de neergang van Rusland. Bovendien hebben de oude nieuwsmedia een binair beeld geschetst van kwaad tegen goed – Rusland tegen Oekraïne – waardoor ze geen nuance aanbrengen in deze complexe situatie.

Het is toch mogelijk om zowel tegen het Russische leiderschap te zijn als tegen het gedrag van Oekraïne. Rusland is een tegenstander van burgerrechten en democratie met imperialistische ambities. Oekraïne wordt geleid door een regering die niet op democratische wijze aan de macht kwam, maar door een door de VS gesteunde staatsgreep die samenwerkte met bekende neonazi’s. Neonazi’s die overigens nog steeds deel uitmaken van het Oekraïense leger.
Door deze vorm van verslaggeving kunnen mensen niet inzien welke gevolgen beleidsvoorstellen zullen hebben voor hun eigen materiële omstandigheden, laat staan voor buitenlandse zaken.

De massavernietigingswapens van Irak

In de maanden voor de invasie van de Verenigde Staten in Irak (2003) was er een soortgelijke ontkoppeling van de realiteit. Gewoonlijk erg rationele mensen onderschreven plots ernstige acties zoals het binnenvallen en bezetten van een land omdat het zou beschikken over massavernietigingswapens (MVW’s) en omdat het geleid werd door een gek, vergelijkbaar met Hitler, die dringend gestopt moest worden. De massavernietigingswapens bleken nepnieuws te zijn, verspreid door de Amerikaanse regering onder de Republikeinse president George W. Bush. Bush kreeg daarbij overigens de steun van leden van de Democratische Partij, zoals de toenmalige senatoren Joe Biden en Hillary Clinton.

In de maanden voor de invasie van de Verenigde Staten in Irak (2003) was er een soortgelijke ontkoppeling van de realiteit.

Op hun beurt steunden de nieuwsmedia de invasie en bestendigden zij het nepnieuws dat de invasie legitimeerde. De meeste politici van beide (door het bedrijfsleven gesteunde) politieke partijen in de VS verleenden volop hun steun.
Maar de gelijkenissen houden daar niet op. Net als in 2003, toen de Amerikanen “French fries” omdoopten tot “vrijheidsfrieten” (omdat Frankrijk de Amerikaanse invasie in Irak niet steunde) bannen de Amerikaanse burgers in 2022 wodka en geven ze drankjes een andere naam met een Russisch thema, zoals “een Moskouse muilezel”.
Net zoals burgers zich in 2003 rond de Amerikaanse vlag schaarden, paraderen ze vandaag door de straten met de Oekraïense vlag.

Image by Engin Akyurt from Pixabay

Net zoals anti-oorlogsfiguren als Jesse Ventura, Phil Donahue, Bill Maher en Chris Hedges in 2003 uit de traditionele nieuwsmedia werden verbannen, hebben de massamedia en big tech onlangs anti-oorlogs en anti-imperialistische figuren als Oliver Stone, Abby Martin en – opnieuw – Chris Hedges uit het nieuws verbannen. Laatstgenoemde verloor dit keer zijn platform bij Roku, DirecTV en YouTube, waardoor hij geen toegang meer had tot de archieven van RT America, noch tot kabelabonnementsdiensten, noch online kon gaan.

Ondertussen “informeren” dezelfde mensen die tegen het publiek logen en hen ertoe brachten de invasie van Irak in 2003 te steunen het publiek over Oekraïne en Rusland. Het gaat onder meer over journalisten zoals Stephen Hayes van NBC. Hij verscheen op NBC’s Meet the Press op 27 maart 2022, als een expert die de Russische agressie in Oekraïne perfect kon contextualiseren.

In 2004 had diezelfde Hayes steun geëist voor de VS-invasie in Irak door ten onrechte te beweren dat Saddam Hussein banden had met Al Qaeda. Op 27 februari 2022 verschenen George W. Bush’ minister van Buitenlandse Zaken Condoleezza Rice en presidentieel speechschrijver David Frum in de massamedia als deskundigen op het gebied van buitenlands beleid. Toen ze in Bush’ regering zaten, gebruikten beiden de mediaconcerns als megafoon om het Amerikaanse publiek over te halen de invasie van Irak in 2003 te steunen.

En dat allemaal gebaseerd op de ongegronde beweringen dat Irak massavernietigingswapens had en samenspande met Al Qaeda. Ondanks het feit dat deze beweringen na de invasie onwaar bleken te zijn, blijven degenen die deze leugens verkondigd hadden in de media opduiken als deskundigen over het buitenlands beleid. Het gaat om dezelfde mensen die ten onrechte voorspelden dat de VS “als bevrijders” zouden worden begroet in Irak.

Bombardement van propaganda

In plaats van deze functionarissen ter verantwoording te roepen en hun tanende geloofwaardigheid aan te voeren als reden om hen te vervangen door meer geloofwaardige bronnen, excuseren de betweters van de nieuwsmedia hun gedrag. Charlie D’Agata van CBS News bijvoorbeeld praatte de invasie van Irak goed als je ze vergelijkt met de huidige Russische inval in Oost-Europa omdat Oekraïne “beschaafder” is dan Irak (iets waar hij zich later voor verontschuldigde). Hij was niet de enige die in de gevestigde media een onderscheid maakte tussen waardige en onwaardige oorlogsslachtoffers.

Een democratisch buitenlands beleid vereist weloverwogen reacties en strategische beslissingen, vooral wanneer het potentieel voor een nucleaire oorlog zeer reëel blijft. Maar dankzij het falen van de pers is het Amerikaanse publiek slecht in staat om die beslissingen ook maar enigszins te duiden.

In plaats daarvan wordt de goegemeente gebombardeerd met propaganda in de vorm van triviale praatjes die zich voordoen als journalistiek. Als je de Derde Wereldoorlog wilt tegenhouden, moet je niet de muilezels uit Moskou schrappen, maar de massamedia uit je dieet halen en je nieuwsmenu uitbreiden met bredere, meer onafhankelijke en diversere perspectieven en informatie. Onze collectieve toekomst hangt er van af.

 

Dit artikel werd geproduceerd door Globetrotter, verscheen op Pressenza en werd vertaald door Jan Reyniers. Nolan Higdon is auteur en universitair docent geschiedenis en mediastudies. Higdons aandachtsgebieden zijn podcasting, digitale cultuur, nieuwsmediageschiedenis, en kritische mediageletterdheid. Higdon is een stichtend lid van de Critical Media Literacy Conference of the Americas. Hij is de auteur van The Anatomy of Fake News, en hij is recent coauteur van The Podcaster’s Dilemma met Nicholas Baham III en Let’s Agree to Disagree met Mickey Huff. Hij is al lange tijd medewerker van Project Censored’s jaarlijkse boek, Censored. Zijn werk is verschenen op Truthout en CounterPunch en hij is geïnterviewd door de New York Times, de San Francisco Chronicle, en talrijke televisienieuwszenders.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!