Onder de noemer Occupy Sandy zijn (voormalige) activisten van Occupy Wall Street, milieuorganisatie 350.org en een verzameling lokale hulpverleningsorganisaties nu aan de slag als vrijwillige hulpverleners in de door orkaan Sandy zwaarst getroffen gebieden van New York City.
Terwijl overheidsorganisaties, zoals het Federal Emergency Management Agency (FEMA) en het Amerikaanse Rode Kruis, en grote ngo’s vaak al te traag reageren door een logge bureaucratie, maakt Occupy Sandy van snelle, specifieke en hyperlokale hulpverlening haar core business.
Even een aantal cijfers. Gisteren zaten nog 98.000 huishoudens in New York City zonder stroom. Voor de hele Oostkust loopt dat cijfer op tot 1,4 miljoen gezinnen of alleenstaanden. Tot nu toe heeft orkaan Sandy aan meer dan 100 mensen het leven gekost, waarvan de helft in het zwaar getroffen New Yorkse stadsdistrict van Staten Island. Materiële schade wordt voorlopig geraamd op zo’n 50 miljard dollar.
Op een klein schiereiland van working class gemeenschappen in het stadsdistrict Queens, Rockaways genaamd, zitten tienduizenden zonder verwarming of licht, terwijl de temperatuur blijft dalen en voor woensdagnacht een nieuwe storm wordt verwacht. Rockaways is zowat het epicentrum geworden van het gevoel van verlatenheid dat in grote delen van de zogenaamde ‘outer boroughs‘ (vier van de vijf New Yorkse stadsdistricten, namelijk Queens, Bronx, Brooklyn en Staten Island) leeft.
Een veel gehoorde kritiek is dat burgemeester Michael Bloomberg de minder gegoeden van de ‘outer boroughs‘ in de kou laat. Zo is er in Manhattan al sinds zaterdag terug stroom – business as usual – maar zou dat bijvoorbeeld in Rockaways nog weken kunnen duren.
Tijdens zorgvuldig georchestreerde persmomenten blijft Bloomberg er voorlopig in slagen zijn nationale reputatie te handhaven, maar toen hij afgelopen zondag een verrassingsbezoek bracht aan Rockaways, filmde een cameraploeg die toevallig aanwezig was hoe hij een scheltirade over zich heen kreeg van een aantal wanhopige buurtbewoners:
Het voorlopige gebrek aan massale overheidsrespons in een aantal gebieden wordt nu zo goed mogelijk ingevuld door een informeel netwerk van honderden, misschien duizenden, vrijwilligers: grassroots hulpverlening, zoals dat heet. Sociale media zijn daarbij de link tussen zij die willen helpen en het concrete werk. Google groups, Facebook chat en vooral Twitter blijken belangrijke en nuttige instrumenten in het lokaliseren van hulpvragen en het aansturen van de hulp.
Een greep uit de tweets:
“No volunteers needed at 767 Hicks for the rest of the night. Thank u all for inquiring plz continue to check our updates. #sandyvolunteers“
“#SANDYAID – 10 volunteers for CLEAN-UP/CONSTRUCTION in Rockaway Meets at Jacobi Church 5406 4th Ave, Sunset Park at 6am. Dress appropriate”
“Need thermals+ponchos for #Rockaways for upcoming storm. Deliver to 5406 4th Ave or 520 Clinton Ave in BK. #SandyAid #OWS“
Wat materiële hulp betreft, organiseert Occupy Sandy tientallen drop-offs over de hele stad, in huizen, winkels en garages van vrijwilligers, waar mensen voedsel en andere benodigdheden kunnen brengen – spullenhulp, zeg maar. Die spullen worden dan samengebracht in distributiecentra, kerken bijvoorbeeld, vanwaar ze weer vertrekken naar de hulpbehoevenden.
Naast materiële hulp is er ook een grote vraag naar mensen die kunnen meehelpen aan opruimacties en noodhulp zoals voedselvoorziening. Het is opmerkelijk hoe een coördinerende website als interoccupy.net specifiek bepaalt wat waar nodig is, en hoe en wanneer het er kan geraken. Voor een brandweerkazerne in Rockaways luidt het als volgt:
“They are in need of PEOPLE 24/7. What they need are folks to: knock on people’s doors, help distributing meals, setting up a restaurant-style food station in the firehouse, digging people’s cars out of the sand, helping people get in and out of the Rockaways, etc. Keep in mind: there is NO electricity, access to gas, etc. But volunteers are urgently needed ASAP.”
Na de ontruiming van Zucotti Park in Manhattan eind 2011, bleef het netwerk van Occupy Wall Street actief door zich onder meer te organiseren om te voorkomen dat mensen uit hun huizen werden gezet wanneer ze de woekerrente op hun hypotheekleningen niet meer konden betalen. Datzelfde netwerk speelt vandaag een sleutelrol in de organisatie van Occupy Sandy.
Aan de overgang van OWS tot OS ging echter geen officiële beslissing vooraf dat ‘occupiers’ voortaan hulpverleners zouden worden. Zoals Ethan Murphy, een heuse Occupy-kok, het uitlegt aan nieuwswebsite slate.com: “Dit is eigenlijk wat we voordien al deden: samenlevingsopbouw, hulp geven aan buren en het creëren van een wereld zonder de hulp van het geldwezen. Het kapitalisme is kapot, dus zijn we al een heel tijdje aan het focussen op zelfvoorziening.”
