President-elect Donald Trump heeft beloofd om van zodra hij in functie is belangrijke verwezenlijkingen van Obama terug te draaien. Hij belooft onder meer de steenkoolsector nieuw leven in te blazen en twijfelt of hij het Klimaatverdrag COP21 van december 2015 in Parijs wel zal uitvoeren. Wat betreft hernieuwbare energiebronnen is er echter geen weg terug, schrijft uittredend president Obama in het artikel The irreversible momentum of clean energy voor het wetenschappelijk tijdschrift Science. In zijn rijkelijk onderbouwde bijdrage beschrijft hij de opmars van schone energie als “onomkeerbaar”.
President Obama start zijn betoog met de verwijzing naar een toonaangevend rapport van het Internationaal Energie Agenschap (IEA). Daarin toont de IEA aan hoe de economische groei al is losgekoppeld van de stijging van de CO2- uitstoot. Tussen 2008 en 2015 daalde de uitstoot van de Amerikaanse energiesector reeds met 9,5 procent, terwijl de economie in diezelfde periode groeide met meer dan 10 procent.
“Het belang van die trend kan niet genoeg benadrukt worden”, schrijft Obama. “Die ‘ontkoppeling’ van CO2-uitstoot en economische groei haalt het argument onderuit dat klimaatactie zou impliceren dat je een lagere groei moet accepteren of een lagere levensstandaard.”
Als tweede reden geeft Obama de dynamiek bij de bedrijven. “Er zijn niet alleen macro-economische motieven”, schrijft hij. “Ook individuele bedrijven komen tot de conclusie dat een lagere uitstoot niet alleen goed is voor het milieu, maar ook voor de eigen financiële balans. Het levert lagere prijzen op voor de consument en een hogere opbrengst voor hun aandeelhouders.”
Daarbij komen enorme veranderingen in de energiesector, zoals de verschuiving van steenkool naar schaliegas en de snel dalende kost van hernieuwbare energie. “De kostprijs van windenergie daalde met 41 procent tussen 2008 en 2015, die van zonnepanelen met 54 procent en grote zonnecentrales tot 64 procent”, schrijft Obama. “2015 was wereldwijd een recordjaar voor investeringen in hernieuwbare energiebronnen, die dubbel zoveel kapitaal aantrokken als fossiele projecten.”
Tot slot wijst aftredend president Obama op het internationale momentum. “Buiten de VS maken landen en hun bedrijven stappen voorwaarts om de vruchten te plukken van hun leidende positie in de wedloop naar schone energie. Dat is echter niet altijd zo geweest: tot voor kort dachten velen dat enkel een kleine groep landen met een geavanceerde economie verantwoordelijk waren voor het realiseren van vermindering van de CO2-uitstoot. (op de Klimaatconferentie van december 2017) in Parijs zijn de deelnemende landen overeengekomen om een ambitieuzer beleid te voeren en daar transparant over te zijn. Dat was een fundamentele verschuiving in het diplomatieke landschap, die nu al vruchten oplevert.”
“Dit zou geen partijpolitiek thema mogen zijn”, besluit Obama. “Het is een kwestie van goed zakendoen en van economisch inzicht om leiding te geven aan een technologische revolutie en zelf de trends in de markt te sturen. Ondanks het onzekere beleidskader waar we nu te maken mee krijgen, blijf ik overtuigd dat geen ander land beter geschikt is dan de VS om de klimaatverandering aan te pakken en de vruchten te plukken van een schone energietoekomst.”
Hoewel Obama zijn opvolger maar één keer bij naam noemt en daarbij neutraal blijft, zien waarnemers in het artikel een duidelijke oproep aan zijn opvolger, president-elect Trump om de klimaatinspanningen van de VS niet af te bouwen, en dat doet Obama met harde economische argumenten.
Ook de keuze voor het wetenschappelijk tijdschrift Science op zich kan als een signaal gezien worden, waarmee Obama duidelijk maakt belang te hechten aan op feiten gebaseerde wetenschap. Dat blijkt ook uit de vorm: hoewel het artikel als opiniebijdrage is geschreven, is zowat elke bewering onderbouwd met de bijhorende wetenschappelijke referenties naar de studies en rapporten die worden aangehaald.
