Op dit moment zijn er negen landen die kernwapens kunnen inzetten. 95 procent van deze wapens staat opgesteld in de VS en Rusland. Eind jaren tachtig spraken hun leiders, Reagan en Gorbatsjov, over een “complete afschaffing van nucleaire ontwapening”, maar daar is weinig van terechtgekomen. Het beleid, in elk geval in de VS, is nog gefundeerd op de zogenaamde afschrikkingstheorie: agressie van staten wordt voorkomen doordat ze worden afgeschrikt door de mogelijkheid van een kernoorlog.

“Men vond dit een gevaarlijke theorie, en mogelijk immoreel, maar noodzakelijk”, zegt Ward Wilson, een gerenommeerd onderzoeker bij het Centrum voor Non-Proliferatie Studies die deelnam aan een debat bij de Verenigde Naties over ontwapening. Volgens hem blijkt uit historisch onderzoek dat de aanwezigheid van kernwapens nog nooit een oorlog heeft voorkomen of beëindigd.

Hiroshima

Het meest genoemde voorbeeld is natuurlijk de overgave van Japan na de bommen op Hiroshima en Nagasaki op 6 en 9 augustus 1945. Amerika heeft dit jarenlang gepresenteerd als succesverhaal om de ontwikkeling van kernwapens mee te legitimeren.

Er is echter een aantal niet zo bekende feiten dat deze verklaring ondergraaft. Zo was Hiroshima maar een van de 68 steden in Japan die al maanden genadeloos werden gebombardeerd. Er waren acht of negen grotere bloedbaden in Japan geweest dan het bloedbad in Hiroshima. Veel historici denken op  dit moment daarom dat Japan vooral capituleerde omdat het land op dat moment werd binnengevallen door Sovjettroepen.

Onwettig

“Volgens internationaal oorlogsrecht is het gebruik van kernwapens onwettig”, zegt John Burroughs, directeur van het Comité van Advocaten voor Nucleair Beleid. “Dat betekent noodzakelijkerwijs ook dat de dreiging van gebruik eveneens onwettig is, en daarmee ook het beleid van afschrikking.”

Ondertussen blijft de VS zijn enorme arsenaal versterken, terwijl het andere landen die dat ook doen, veroordeelt. “We zijn op dit moment helaas afhankelijk van het dreigen met totale vernietiging.”

Het Internationaal Gerechtshof adviseerde in 1996 om de afhankelijkheid van kernwapens te beschouwen als “bedreiging”. “Veel verder is er juridisch niet te gaan”, zegt Burroughs. “Al stelt Mexico nu voor om kernwapens op de lijst van verboden wapens te zetten, in het Statuut van Rome, van het Gerechtshof. Als andere staten dat steunen, zou de mogelijke inzet van kernwapens nog verder worden ondermijnd.”

Auteur: Kanya D’Almeida