Er gaan stemmen op om deze Iraakse mensen zonder meer terug te sturen. N-VA voorzitter Bart De Wever meent immers dat Bagdad geen oorlogsgebied meer zou zijn. Vluchtelingen terugsturen naar een van de meest onveilige steden op aarde is een misdaad tegen de menselijkheid.

Bijna de helft van asielzoekers komt uit Irak

Amper één op de vijf asielaanvragers in België tijdens de maand augustus 2015 blijken Syriërs te zijn. Ongeveer de helft van deze aanvragers zijn Irakezen, waaronder heel wat jonge mannen uit de hoofdstad Bagdad. In augustus was er een enorme grote toename in het aantal asielverzoeken uit Irak.

Twee maand eerder, in juni, was dit nog 16,6 procent van het totaal, in augustus lag dit percentage op 46,7 procent (2.160 op een totaal van 4.621 aanvragen). Dat is verdacht, vindt directeur van het Commissariaat Dirk Van den Bulck. Daarom werd besloten tot een beslissingsstop en zette men de asielaanvragen uit Bagdad ‘on hold’. 

“Zolang het onderzoek loopt, krijgen zij geen asiel in België. Hun antwoorden op de vragen zijn allemaal te stereotiep eensluidend, vandaar het onderzoek en de beslissingsstop”, aldus het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen. Op de VRT verklaarde Dirk Van den Bulck verder nog: “We hebben vastgesteld dat zij gelijkaardige feiten op een vrij stereotiepe wijze weergaven en dat dat duidelijk niet waar was. Dat deed ons zeer sterk twijfelen aan een reële nood aan bescherming voor die mensen”. 

De Dienst Vreemdelingenzaken organiseerde vervolgens een “vrijwillige terugkeer” van 78 Irakezen. 40 van hen zouden op het vliegtuig zijn gezet op vrijdag 18 september en 38 van hen zouden op woensdag 23 september uitgewezen worden. Dit lijkt sterk op een vorm van collectieve deportatie.

Is Bagdad een veilige stad? 

“Bagdad is niet echt onveilig”, wordt her en der in de Belgische media geschreven. De actuele veiligheidssituatie in Bagdad zou zelfs verbeterd zijn tegenover 2014. N-Va-voorzitter Bart De Wever doet daar nog een aardige schep bovenop. “Het grootste deel van de vluchtelingen komt uit Bagdad, niet uit oorlogsgebied”, besluit hij. Dit is echter meer dan een loopje nemen met de werkelijkheid. 

Vooreerst, Irak blijft het meest gevaarlijke land ter wereld, volgens recente gegevens van de Britse organisatie Action on Armed Violence (AOAV). Syrië, Gaza, Nigeria en Pakistan vervolledigen de top vijf. 

Irak blijft het meest gevaarlijke land ter wereld  en de hoofdstad Bagdad is de meest gevaarlijke stad ter wereld.

In dit meest gevaarlijke land ter wereld is bovendien de hoofdstad Bagdad de meest gevaarlijke stad ter wereld, aldus het Verisk Maplecroft’s New Global Alerts Dashboard (GAD), een online portaalsite die wereldwijd alle gerapporteerde terroristische incidenten analyseert. 

Terreuraanslagen overspoelen Bagdad 

Tussen februari 2014 en 20 mei 2015 kende Bagdad 380 terreuraanslagen, resulterend in 1.141 doden en 3.654 gewonden. ook de steden Mosul, Al Ramadi, Ba’qubah, Kirkuk en Al Hillah worden zwaar getroffen door aanslagen. Sinds 20 mei 2015 is het aantal aanslagen nog verder opgelopen. 

In augustus 2015 nam het aantal slachtoffers in Irak nog steeds toe, blijkt uit VN-cijfers van 1 september. Geweld en gewapende conflicten in Irak doodden in augustus 2015 meer dan 1.300 mensen en verwondden meer dan 1.800 anderen, aldus de United Nations Assistance Mission in Iraq (UNAMI). 

Bagdad werd het zwaarst getroffen, met 1.069 burgerslachtoffers, waarvan 318 doden en 751 gewonden. Het echte cijfer ligt waarschijnlijk hoger want de onveilige situatie in het land maakt het moeilijk om het werkelijke aantal slachtoffers correct na te gaan, aldus UNAMI.

Ontvoeringen teisteren Bagdad 

Ook ontvoeringen zijn onlangs toegenomen in de Iraakse hoofdstad. Ze worden toegeschreven aan gewapende milities die de straten onveilig maken. Deze recente golf van ontvoeringen in Bagdad valt samen met de aangekondigde hervormingen van de regering van eerste minister Haidar al-Abadi en de spanningen die er zijn met zijn voorganger Nouri al-Maliki. 

Hoge ambtenaren, tribale leiders, ondernemers, geestelijken en gewone burgers worden lukraak gearresteerd en weggevoerd onder het toeziend oog van leger en politie. De veiligheidsdiensten lijken geen ??einde te kunnen maken aan deze ontvoeringsgolf. 

Volgens het Iraaks ministerie van Binnenlandse Zaken worden voor het ogenblik niet minder dan zes mensen per dag ontvoerd in Bagdad.

De recente ontvoering van de viceminister van Justitie in het centrum van Bagdad bracht premier Haider al-Abadi en zijn regering in verlegenheid en toonde de macht van de milities. In augustus en begin september werden 127 mensen ontvoerd, (waaronder deze viceminister), 18 Turkse werknemers, hoge ambtenaren, een legerofficier en gewone burgers. 

Veiligheidsexpert Sadeq al-Husseini stelt: “Meer dan 30 milities zijn actief in de hoofdstad Bagdad. Hun hoofdkwartieren zijn bekend. Ze richten wegblokkades op die ze gebruiken om burgers te ontvoeren om politieke of sektarische motieven.” Hij voegt er aan toe: “Oud-premier Nouri al-Maliki heeft de invloed van deze milities in Bagdad gecementeerd en altijd enthousiast gesteund. De ontvoering van de plaatsvervangend minister van justitie is een poging van de milities om Abadi’s hervormingen te saboteren.” Naast sektarische motieven zijn er ook ontvoeringen puur voor losgeld, waar zelfs kinderen het slachtoffer van zijn.

Deze hervormingen treffen de meeste adviseurs in de Iraakse ministeries, die belast zijn met het toezicht op en de evaluatie van het werk van overheidsinstellingen. “De gevoelige ministeries in Irak werken met Iraanse adviseurs die nu in Abadi’s plannen voor ontslagen en inkrimping werden opgenomen, dit tot grote woede van de Iraanse ambassade in Bagdad”, aldus een medewerker van de regerende National Alliance.

Eén van die mensen die in België asiel aanvroegen is Ibrahim Abdul Rahman. Hij had zijn moeder niet verteld dat hij van plan was om te vluchten naar Europa toen hij Irak verliet. Hij wilde immers niet dat ze zich zorgen zou maken. Hij vertelde haar dat hij naar Turkije zou reizen en asiel zou aanvragen bij het VN-kantoor daar. Rahman was eerder ontvoerd geweest in eigen land. Er werd een losgeld geëist van 50.000 dollar (44.420 euro). Zijn familie betaalde en Rahman vluchtte de volgende dag al het land uit. Vanuit Turkije duurde het nog drie weken voor Ibrahim in België geraakte.

Iraakse veiligheidsdiensten en politici hebben weinig meer gedaan dan de ontvoeringen mondeling veroordelen, zonder maatregelen te nemen om ze te stoppen. Een hoge functionaris van het ministerie van Binnenlandse Zaken, die anoniem wenst te blijven, zei daarover: “Legerofficieren of de politie kunnen niet optreden tegen de milities of de ontvoeringen in Bagdad, uit angst voor fysieke liquidatie. Deze milities worden gesteund door de belangrijkste politieke partijen in de regering. Iedereen die acties onderneemt om de misdaden van milities te stoppen, moet vrezen voor zijn leven.” Hij stipte verder aan dat de veiligheidsdiensten van de minister-president deze milities niet in toom kunnen houden of ontwapenen. 

Murtada al-Ameri, politiek analist: “Mensen zijn de ontvoeringen, moorden, bomaanslagen en plunderingen die plaatsvinden op klaarlichte dag spuugzat, maar Abadi staat onder enorme druk van Iran, dat deze milities steunt.”

Iraakse deserteurs zoeken heil in Europa

Tussen de golf van civiele vluchtelingen bevinden zich ook Iraakse soldaten die hun eenheden verlaten hebben en een weg naar Europa zoeken. Dit roept twijfels op over de paraatheid en de wil om te vechten van de door het Westen gesteunde veiligheidstroepen, in hun strijd tegen de Islamitische Staat.

Interviews met vluchtelingen en een analyse van de sociale media tonen aan dat tal van strijders uit het nationale leger, de politie en speciale eenheden, alsmede sjiietische milities en Koerdische peshmerga in de afgelopen maanden gedeserteerd zijn of van plan zijn om binnenkort te vluchten.

Het onvermogen van Irak om zijn soldaten paraat te houden dreigt het moreel van de Iraakse troepen verder te eroderen voor een militaire campagne tegen de Islamitische Staat die de voorbije jaar reeds twee maal heeft gefaald.

De deserties kunnen ook de inspanningen van de door de VS geleide coalitie ondermijnen, die miljarden dollars hebben geïnvesteerd in de training en uitrusting van het Iraakse leger.

Cholera epidemie in Bagdad

Het conflict creëert nog andere levensgevaarlijke situaties. Leven in Bagdad kan immers de gezondheid ernstig schaden. De kwaliteit van het drinkwater in de hoofdstad is erg pover. Water- en rioleringssystemen van het land zijn verouderd en de ontwikkeling van de infrastructuur werd gehinderd door jaren van oorlog, corruptie en verwaarlozing.

Persbureau Reuters rapporteerde op 19 september dat een cholera-epidemie de hoofdstad teistert. Premier Haider al-Abadi heeft dagelijkse watertests en andere maatregelen bevolen tegen een uitbraak van cholera. Die heeft minstens zes mensen het leven gekost in de westelijke buitenwijken van Bagdad.

Galgenhumor 

Veel inwoners van Bagdad besluiten dan ook om deze toenemende en uitzichtloze spiraal van geweld en onveiligheid te ontvluchten. 

Ook de donkere Iraakse humor heeft zijn weg gevonden naar Europa. Hussam Rabea schreef aan zijn ouders zodra hij Duitsland binnenkwam: “Ik vind het spijtig om naar een land te komen waar er geen actie is,” grapte hij, “waar geen gewapende milities zijn, geen moorden, waar er 24 uur per dag elektriciteit is. Hoe kan ik ooit wennen aan dit soort leven? Ik weet het niet.” Het valt nog af te wachten of zijn asielaanvraag zal aanvaard worden. 

Inwoners van Bagdad, die al jaren in de meest onveilige stad ter wereld leven en vluchten voor oorlog, geweld en vervolging, hebben recht op bescherming, op asiel in ons land. Het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen is de dienst die de gegrondheid van asielaanvragen onderzoekt.

Het is daarom niet meer dan logisch dat men mag verwachten dat het hoofd van het Commissariaat-generaal enige kennis zou hebben over de actuele (on)veiligheidssituatie in de Iraakse hoofdstad.

Verklaren dat Bagdad een veilige stad zou zijn, getuigt van verregaand cynisme, galgenhumor ver voorbij. Het is de taak van de pers om een kritische blik te werpen op het waarheidsgehalte van dergelijke uitspraken door hoge functionarissen. 

Alle vluchtelingen uit oorlogsgebieden als Afghanistan, Irak, Syrië, Gaza, Libië zijn oorlogsslachtoffers en moeten dus beschermd worden. Het is een misdaad tegen de menselijkheid om deze mensen terug te sturen naar hun vernietigde en door oorlogen en geweld geteisterde landen.

Het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen, de bevoegde staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken en N-VA voorzitter Bart De Wever spelen Russische roulette met het leven van Iraakse burgers wanneer zij die nu in deze omstandigheden gedwongen repatriëren naar Bagdad.