De economische gasoorlog met Rusland zou een signaal moeten zijn voor een drastische energietransitie. Maar daar is nu geen tijd voor, de oorlog gaat voor. En het einde van de wereld en het einde van de mensheid? Dat moet nu even wachten. Volgens het IPPC hebben we maar tot 2025 om onder de 1,5 graad opwarming te blijven. Alles daarboven wordt de hel, met mogelijke niet te stoppen kettingreacties en omslagpunten die ons naar 5 à 6 graden leiden. Het zogenaamde ‘hothouse earth’ traject. Dan is het over en uit met alle hogere levensvormen.

We hebben 50 jaar lang elke gelegenheid om het roer radicaal om te gooien, laten liggen. Het goed georganiseerde klimaatnegationisme, klimaatscepticisme en klimaatquiëtisme, dat ook in Vlaanderen welig blijft tieren, heeft daar een verpletterende verantwoordelijkheid. Het systeem zit vast in zijn ‘Grote Versnelling’ en we rijden regelrecht op de muur af. Ook de zo fundamentele coronacrisis heeft in wezen niks veranderd.

‘System Change Not Climate Change’, is niet de meest sexy slogan van de klimaatspijbelaars (‘Eat Pussy Not Cow’ die ik zag op de jongste klimaatspijbelmars komt in de buurt:) maar het is wel een harde, onomstotelijke waarheid. Systeemverandering is het enige wat ons nog op de valreep zou kunnen redden van een onherroepelijke reeks ineenstortingen: van de biodiversiteit, de zesde grote uitsterving; van de ecosystemen, en uiteindelijk van de hele biosfeer; van de maatschappelijke cohesie door onhoudbare, maar systemisch aangestuurde ongelijkheid, het resultaat en altijd al ultieme doel van het neoliberalisme; van hele maatschappijen wegens onleefbare streken met  massale migratie tot gevolg.

Naast nieuwe golven van pandemieën en zoönosen, lijkt nu ook nog een derde wereldoorlog tot de mogelijkheden te behoren, als hij al niet is begonnen. Dus zelfs een nucleaire winter, waar ik nooit echt heb in geloofd, is, met onberekenbare wereldleiders en ook nog artificiële intelligentie aan het stuur, niet langer uitgesloten. Het zal het militair-industrieel complex, dat weer gouden zaken doet, worst wezen.

Iedereen doet gewoon verder, op alle schalen, en actiebereidheid is er alleen voor wat urgente lokale brandjes die moeten geblust worden, men spreekt van ‘crisissen’. Dit is geen echter crisis meer maar de permanente catastrofe die is begonnen. Niemand van de politieke klasse lijkt het te willen begrijpen en de economische klasse nog veel minder. De gigantische ecologische voetafdruk van de 1 procent is een schande, een klimaatmisdaad op zich. Elon Musk en Jef Besos behoren tot de grootste vervuilers ter wereld alleen al door hun ruimte-uitstapjes en hun heen en weer gevlieg. Hun bedrijven en producten, laat staan hun bedrijfsmodellen, bieden zeker geen oplossing.

De kinderen lijken de boodschap van de klimaatwetenschappers vreemd genoeg wel te begrijpen. Greta Thunberg heeft het begrepen toen ze in Davos de groten der aarde in het gezicht gooide: ‘ik wil uw hoop niet, …ik wil dat jullie panikeren,… Ons huis staat in brand’. Dat wordt elke dag een beetje letterlijker. Het wordt nu stilaan een uitslaande brand. Een wereldbrand is het laatste wat we nu nodig hebben.

De ecologische noodtoestand, die onder druk van en uit sympathie voor Extinction Rebellion door het Europees Parlement in een resolutie werd bevestigd, zou nu meteen echt moeten worden geïmplementeerd. Met alle middelen. All it takes. Maar de economie? hoor ik sommige lezers denken. Met een slagzin van de klimaatspijbelaars: op een dode planeet is er geen economie. Er is geen planeet B – al denkt Elon Musk daar natuurlijk anders over. De farce uit de film Don’t look up, waarin wetenschappers de politici en de captains of industry tevergeefs proberen te overtuigen dat een komeet de hele aarde zal vernietigen, wordt elke dag een beetje meer tragische realiteit.

En we staan erbij en we kijken ernaar. Nee, we blijven met z’n allen wegkijken, ook schrijver dezes. Het is bijna allegorisch dat ik mijn sessie bij de acupuncturiste gemist heb om tijdens het ontbijt dit stuk te schrijven: alleen als we de gewone gang van zaken radicaal onderbreken, maken we nog een waterkans. Business as usual is vanaf nu een misdaad tegen de mensheid en alle leven op aarde.