Al wat u tot nu toe gelezen hebt over het Vlaamse regeerakkoord is niet meer dan gespin. Het echte akkoord telt 300 bladzijden. Die tekst kreeg – behalve een klein kransje aan de top van de drie coalitiepartijen – niemand te zien. We moeten het doen met de samenvatting van 8 pagina’s die de nieuwe minister-president Jan Jambon voorlas op de persconferentie in het Errerahuis.

Dat biedt N-VA, Open Vld en CD&V de mogelijkheid om nog 24 uur uit te pakken met de goedverpakte brokstukken uit het akkoord die hen goed uitkomen. Wat de Vlaamse regering extra zal uitgeven, weten we ondertussen al min of meer. Waar ze die miljarden zal halen, komen we pas de volgende dagen te weten.

Uit wat nu bekend is, kan je wel al de richting aflezen. De samenvatting van Jambon bevat een heel specifieke interpretatie van de verkiezingen. “Er is onbehagen”, stelt de nieuwe minister-president vast. “Teveel mensen hebben het moeilijk om rond te komen”, zo heeft de nieuwe regering begrepen uit het vele protest van de vakbonden. De samenvatting van het akkoord bevat geen aanwijzingen dat daar veel zal aan gedaan worden.

De aandacht gaat naar iets anders. “Het gevoel leeft dat de lasten en lusten niet altijd evenredig verdeeld zijn”, zo staat er. Dat is de framing die Vlaams Belang verspreidde in haar verkiezingsfolders. Telkens opnieuw werd de leugenachtige kost van een asielzoeker vergeleken met het gemiddelde pensioen.

Mensen met migratieroots pesten

De regering Jambon gaat daar iets aan doen door nieuwkomers, vluchtelingen en ruimer, alle mensen met migratieroots, op allerlei manieren te pesten. Asielzoekers verliezen een deel kinderbijslag. Pas na tien jaar wettelijk verblijf in Vlaanderen kan iemand toegang krijgen tot de Vlaamse Sociale Bescherming. Dat betekent geen ondersteuning voor mensen met een handicap of een tegemoetkoming voor bejaarden.

Voor nieuwkomers komt er een verplichte inburgeringscursus en een verplicht examen dat ze zelf moeten betalen. De kostprijs bedraagt 360 euro per persoon. Jambon vatte dat platweg samen als: ‘Het toegangsticket voor nieuwkomers zal duurder worden’.

Het stopt daar niet mee. Sociale woningen zijn er enkel nog voor mensen die een ‘lokale binding’ kunnen aantonen. Concreet betekent dat minstens vijf jaar onafgebroken in de gemeente wonen. Er wordt ook een middelentoets aangekondigd, wat wellicht betekent dat het detectivesysteem uit Antwerpen wordt uitgebreid naar heel Vlaanderen. Dure detectives zullen mogen napluizen of kandidaat-huurders geen deel van een huisje geërfd hebben in het land van hun voorouders.

Rechtsidentitair

Organisaties en bewegingen die zich richten op een publiek met een bepaalde ‘achtergrond’ verliezen hun subsidies. In de samenvatting van het regeerakkoord staat het zo: “Organisaties die segregatie in de hand werken, subsidiëren we niet langer.” Bij Francken – die op zijn Twitterlijn wel zot van glorie lijkt – klinkt dat zo: “We stoppen subsidiëring van etnisch-culturele verenigingen die louter obv afkomst en etnie (sic) georganiseerd zijn en subsidies krijgen.” Concreet betekent dat bijvoorbeeld dat een organisatie als Merhaba die een warm nest biedt aan LGBTQI met een migratie-achtergrond haar middelen verliest.

In één ruk door kan ook Filip Dewinter juichen (wat hij op Twitter ook doet). Vlaanderen trekt zich terug uit Unia. Dat betekent 800.000 euro subsidie minder voor deze instelling. Maar – ‘wat we zelf doen, doen we beter’ – Vlaanderen gaat dan maar een eigen soort Unia oprichten. Het Minderhedenforum wordt ontmanteld en vervormd tot een “participatieorganisatie met hoofdfocus op inclusie”, die woorden zijn van Francken.

In het Gemeenschapsonderwijs zal er van bovenaf op Vlaams niveau een hoofddoekenverbod worden opgelegd. De regering hoopt dat er daarmee een einde komt aan de processen die het Gemeenschapsonderwijs telkens verliest. In het onderwijs wordt de dubbele contingentering afgeschaft. Dat systeem zorgde er voor dat basisscholen een mix van sociaal zwakke en sterke leerlingen hebben. Concreet betekent het dat sommige scholen weer onbeschaamd een witte eliteschool mogen zijn.

Wat hierboven staat, is slechts de voorlopige samenvatting van de rechtsidentitaire voorstellen uit het regeerakkoord. We moeten hier zeker nog het onheilspellende zinnetje uit de tekst van Jambon aan toevoegen: “Ook de VRT draagt bij aan de Vlaamse identiteit.”

Elitair

Het luik over onderwijs ademt de elitaire visie uit van N-VA. Er staat letterlijk dat leerlingen na een brede basisvorming in het lager onderwijs en de aanvang van het secundair zo snel mogelijk in een bepaalde richting geduwd moeten worden. Over de discriminatie in het onderwijs waarvoor Vlaanderen in internationale rapporten op de vingers wordt getikt, geen woord. Alles wordt herleid tot ‘taalachterstand’. De Vlaamse regering wil nog meer dan voorheen inzetten op ‘kennisverwerving’. Op slechts één van de vele vormen van intelligentie dus.

Eén van de dingen die leerlingen zullen moeten kunnen opdreunen is de ‘Vlaamse canon’ die een groep onafhankelijke experten zal mogen opstellen. Voor academici en pundits die op een goed blaadje staan bij N-VA worden het lucratieve jaren.

Ook de mantra ‘jobs, jobs, jobs’ zullen we de komende jaren tot in den treure blijven horen. Jambon wil 120.000 Vlamingen extra aan het werk. Wie een heel laag loon heeft, zal via de job-bonus iets meer over houden. Wie langer dan twee jaar werkloos is, wordt verplicht aan het werk gezet in de gemeenschapsdienst.

Om de wachtlijsten in de gehandicaptenzorg weg te werken is jaarlijks 1,6 miljard euro extra nodig. Dat heeft het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) eerder dit jaar nog berekend. De nieuwe Vlaamse regering trekt 550 miljoen euro uit … verspreid over 5 jaar. Dat is net genoeg om er voor te zorgen dat de wachtlijsten niet langer worden. De regering belooft wel een zorgbudget voor mensen die het moeilijk hebben om hun ziekenhuisfactuur te betalen. Hoe dat er precies zal uitzien en wat de voorwaarden zullen zijn, is niet bekend.

Over armoede wordt er deze keer zedig gezwegen. Er staat alleen dat het om een ‘gedeelde verantwoordelijkheid gaat’. Volgens Kind en Gezin groeide in 2017 13,8 procent van de kinderen tussen nul en drie jaar op in kansarmoede.

Klimaat: wachten op de grote nieuwe uitvindingen

Klimaat is in de samenvatting alle betogingen ten spijt maar een halve bladzijde waard. In tegenstelling tot het veel uitgebreidere identitaire hoofdstuk ontbreekt het aan concrete maatregelen. Jambon wil de uitstoot tegen 2050 met 80 procent verminderen. Dat is minder dan de huidige ambities van de Europese Unie. Bovendien lijkt de Vlaamse regering vooral te rekenen op ‘technologische innovatie’, onder meer op uitvindingen die nog gedaan moeten worden.

Wat nieuwe bossen betreft, herhaalt Jambon de doelstelling die al twintig jaar in regeerakkoorden staat. Er moet 10.000 hectare bos bijkomen. In die twintig jaar is daar niets van terechtgekomen. De Vlaamse regering wil de komende jaren wel dubbel zoveel investeren in fietsinfrastructuur (300 miljoen). Daar tegenover staat dan weer dat het aanschaffen van een (milieuvriendelijke) wagen fiscaal aantrekkelijker wordt. Nog maar eens een nieuwe subsidie voor auto’s dus. Wat de regering van plan is met het openbaar vervoer – na de harde besparingen van de voorbije jaren – zullen we in de 300 pagina’s moeten zoeken.

Conclusie. Om de kiezers van Vlaams Belang naar de mond te praten, wil de Vlaamse regering een ‘eigen volk eerst’-beleid voeren. Op sociaal vlak blijft het ondanks de retoriek even kil in Vlaanderen. Wat klimaat betreft, zal de Vlaamse regering binnen de EU samen met die van Polen en Hongarije op de rem blijven staan.

Sociale bewegingen zullen de komende jaren dus weer veel werk hebben om op straat te komen tegen asociale en racistische maatregelen. Tegelijk zullen ze ook moeten vechten voor hun eigen financiële overleven. De samenvatting bevat daarover al enkele onheilspellende zinnetjes. Op verschillende plaatsen wordt benadrukt dat ‘de middelen naar mensen moeten gaan in plaats van naar structuren’. Het is een omzwachtelde manier om te zeggen dat er voor een middenveld geen plaats meer is in Vlaanderen.