Beste Louis Michel,

Er is een land waar u ooit bezorgd om was, waar de situatie kritiek is en waar u kunt helpen. Tot 2006 regeerde er een steenrijke monarch die de onderdanen in zijn straatarm koninkrijk beschouwde als het personeel van zijn 13 paleizen.

Hij was de laatste in een lange lijn despoten die al 240 jaar beweren niet door God gezonden te zijn, maar God hemzelf te zijn. In dit patriarchale land was doodsoorzaak nummer één bij vrouwen zelfmoord. 

Een president, geen religie in de politiek en na verkiezingen een parlement dat werkt aan een nieuwe grondwet met gelijke rechten voor alle regio’s, kasten en geslachten. Dat waren enkele van de veertig eisen van een groep die buiten de wet werd gesteld. Na tien jaar oorlog dwingen ze de koning via massademonstraties tot aftreden. Twee jaar later winnen ze de verkiezingen.

Jimmy Carter vertelde me die 10de april 2008, in een kiesbureau, dat de verkiezingen goed verliepen. De EU verklaarde ze geldig. Royale winst is een slechte woordkeuze voor een groep die zich maoïstisch noemt, maar met 38% van alle zetels worden ze toch twee keer zo groot als de 2e partij. Vooral door hen stijgt het aantal vrouwen in het parlement: van 6% naar 34%. 

Beste Louis, acht jaar geleden drukte u bezorgdheid uit over de ‘prille democratie’ in wat toen het koninkrijk Nepal was. De wapenlevering die u verdedigde stelde de koning in staat om drie zaken te doen. Eén: het parlement naar huis sturen. Twee: een staatsgreep plegen. Drie: in datzelfde jaar (2005) Nepal aan de wereldtop te brengen, van de ranglijst in hoogst aantal verdwenen personen in gevangenschap van de staat. Ze worden nu bij dozijnen gevonden, in putten in de bossen rond Kathmandu.

Wist u dat het koninklijke leger veel meer burgers doodde dan de maoïsten? De ‘prille democratische partijen’ die u wou steunen hadden net een wet gestemd die het koninklijk leger toelaat om op ‘verdachte personen’ te schieten. Wat ze meermaals deden vanuit helikopters.

Vandaag is er vrede, maar die staat op de helling. Het toeval wil dat de man die waarschijnlijk de boeken moet ingaan als de grote democraat en vredestichter van Nepal, ex-premier Koirala, op 20 maart stierf. Probleem nummer twee is dat de veruit grootste politieke partij al bijna een jaar in de oppositie zit. Derde pijnpunt is dat hun ex-strijders niet de behandeling krijgen die het vredesakkoord hen beloofde. Tenslotte zit iedereen hopeloos achter op schema en lijkt de beloofde grondwet tegen 28 mei een fabeltje. De ‘democratische partijen’ denken al luidop aan een presidentieel noodbewind en de maoïsten vragen zich af of ze op 29 mei, als er geen grondwet is, niet beter terug naar de wapens grijpen. 

Bent u het met mij eens, beste Louis, dat het niet in de regering zitten van een partij die in de laatste verkiezingen 38% van de zetels haalde, een probleem is? The Economist is van die mening. Is dat niet een vooraanstaand blad dat dezelfde liberale idealen als u nastreeft? Een partijkaart van de maoïsten zullen ze daar toch niet hebben en ook ik zal die nooit hebben. De maoïsten van Nepal zijn geen verzameling koorknapen en salonrevolutionairen die alles beter doen. Er zijn ook in die partij gecorrumpeerde kaderleden, maar dat is in Nepal eerder de norm. Als de baas van hun kantoor in Kathmandu me vertelt dat je eerst nationalist en dan pas journalist bent, dan ben ik het natuurlijk niet eens met die man. Er zijn dus problemen met die partij, maar alles is relatief en in Nepal heeft elke partij serieuze problemen. Als u denkt dat wij er hier in België weer een chaos van maken: In Nepal waren er sinds 1994 meer regeringen dan lentes.  

Ik doe vandaag een beroep op u, beste Louis, omdat u toch een voorvechter van de democratie waar ook ter wereld bent. U voert ethiek hoog in het vaandel. U begrijpt ongetwijfeld dat elke dag zonder de veruit grootste partij in de regering een dag is dat kiezers anti-democratisch worden. Geweld wordt dan, opnieuw, een erg normale optie. De tijd dringt dus en nu komt het mooiste: u kunt ook iets doen. U was Europees commissaris voor humanitaire hulp en u bent nog steeds EU parlementslid. U weet als geen ander dat  hulp aan een arm land als Nepal de gewoonte heeft om een reeks condities aan die hulp te verbinden. Nepalese politici luisteren veel meer naar hun profijtelijke broodheren dan naar hun kiezers. Mijn vraag is dan ook eenvoudig: doe met Nepal wat u elders ook al doet: eisen dan er een echte democratie is. 

Gooi uw volle gewicht in de strijd om er voor te zorgen dat de prille democratie in Nepal gered wordt. U speelt een belangrijke rol in het tot stand komen van EPA’s, waar u ook altijd voorwaarden over de democratie aan koppelt. Wel, laat alle hulp die uit de EU naar Nepal gaat afhangen van de aanwezigheid van een nieuwe en democratische grondwet die de rechten van iedereen op een volwaardige manier kan garanderen. Van een regering die de stemmen van het volk respecteert. Wees hard en bevries desnoods de geldstroom. Veel beter zijn de armste Nepalezen er toch nog niet van geworden. Laat ze het zelf maar regelen hoe ze aan uw eisen voldoen, maar sta op je democratische strepen. Doe dat en de geschiedschrijvers zullen hun mening over uw rol in het tot stand komen van een echte democratie in Nepal moeten herzien. De tijd dringt. Ik wens u alvast iets méér dan 5 minuten politieke moed.

Met vriendelijke groeten,

Nick 

Nick Meynen publiceerde op 31 maart bij EPO het boek “NEPAL. Nieuwe wegen in de Himalaya.”