Brussel, maart 1985. Een jongen van 15 jaar neemt samen met enkele kompanen plaats op de boemeltrein naar Brussel. Doel van de reis: aan de wereld laten weten dat ze niet akkoord gaan met het apartheidsregime in Zuid-Afrika. Enkele weken voordien braken in de zwarte krottenwijk Crossroads bij Kaapstad bloederige rellen uit omdat de circa 70.000 inwoners door het apartheidsregime van president Botha gedwongen werden hun huizen te verlaten. In het protest worden 16 zwarte jongeren gedood door de politie. Op het Brusselse Schumanplein aangekomen, vouwen ze hun zelfgemaakte spandoek ‘Stop apartheid nu!’ open en mengen ze zich onder enkele tientallen andere activisten. Ze delen idealen en verontwaardiging. De regen valt met bakken uit de lucht. Ze scanderen anti-apartheidsslogans en schreeuwen om de vrijlating van Nelson Mandela. Ze roepen om rechtvaardigheid en internationale solidariteit.
Zuid-Afrika, november 2003. Een jongen van 33 jaar bezoekt Robbeneiland, het eiland waar Nelson Mandela achttien jaar lang werd vastgehouden. Een oude apartheidsstrijder die samen met Mandela om zijn idealen op het eiland werd vastgehouden doet een beklijvend relaas van zijn ‘periode’ op het eiland. Van de witte kalkrotsen en het felle zonlicht die de ogen van de Mandela voorgoed beschadigden tot de isoleercel van 2 meter op 2 meter waar Mandela uren doorbracht. Over de dwangarbeid en de hechte vriendschappen die in de kalkmijnen gevormd werden. De jongen wordt er stil van. Hij denkt aan de tientallen keren dat hij samen met zijn vrienden naar de hoofdstad trok om te betogen tegen de apartheid. Aan die keer dat ze een boycot planden tegen de Zottegemse winkels die Zuid-Afrikaanse sinaasappelen verkochten. Aan de solidariteitsacties die ze samen op poten zetten. En of dat allemaal wel iets uitgehaald heeft. Op het einde van de rondleiding vraagt hij of de ex-gedetineerde weet had van de acties tegen apartheid in het buitenland en de internationale druk. Het antwoord van de oude man bezorgt hem kippevel. ‘Hoewel het strikt verboden was om contact te hebben met de buitenwereld en op gevaar af van strenge straffen, slaagden we erin om brieven en krantenartikels over de anti-apartheidsacties wereldwijd de gevangenis in te smokkelen. We putten er moed en kracht uit en het sterkte ons in de overtuiging dat apartheid ooit tot het verleden ging behoren.’ De oude man sluit de bezoeker in de armen en bedankt hem voor de acties die hij tijdens zijn prille tienerjaren ondernam tegen apartheid. Hij vraagt hem om ook zijn Belgische vrienden te bedanken.
Zottegem, december 2003 . Thuisgekomen belt de jongeman één voor één zijn vrienden en doet hen het merkwaardige verhaal. Het wordt stil aan de andere kant van de lijn. Ze zijn fier. Ze hebben –hoe miniem ook- een verschil gemaakt.
Die jongen was ik, ben ik nog steeds. Alleen een beetje ouder, maar met een even groot gevoel voor rechtvaardigheid. De Zottegemse vrienden waarmee ik destijds richting Brussel trok om te strijden tegen onrechtvaardigheid en om te schreeuwen voor solidariteit, gingen lesgeven, werden zelfstandig bouwvakker of vonden hun weg in de bankwereld. Ik ging in de politiek om –hoe miniem ook- een verschil te maken. Ik werd socialist. Omdat ik er rotsvast van overtuigd ben dat solidariteit de enige manier is om ervoor te zorgen dat de toekomst voor ons allemaal beter wordt.
Met dank aan Mandela.
Kurt De Loor
