Het nieuwe kabinet Rutte-III presteert nu hetzelfde met de afschaffing van de dividendbelasting. Aandeelhouders krijgen een cadeautje van 1,4 miljard euro. Een moeilijk te verteren beslissing want tegelijk gaat de btw op basislevensmiddelen omhoog van 6 naar 9 procent.
Als multinationals een dividend uitbetalen aan hun aandeelhouders wordt daar een bronbelasting van 15 procent voor aangerekend. Voor Nederlandse aandeelhouders is dat geen probleem. Die kunnen de belasting achteraf inbrengen in hun personenbelasting en zo het betaalde bedrag recupereren. Voor de meeste buitenlandse belastingbetalers geldt dat ook. Nederland heeft immers met tal van landen belastingverdragen die toelaten dat een dubbele belasting vermeden wordt.
Wie wordt er dan wel beter van de afschaffing van de dividendbelasting? Wel ten eerste de schatkist van de landen waar Nederland zo’n afspraak mee heeft. Aangezien Nederland geen belasting meer heft op aandelen, kunnen zij het wel doen. Tweede winnaar zijn de aandeelhouders die hun portefeuille parkeren in een belastingparadijs. Rutte III beloont dus de vermogenden die opduiken in de Panama, Paradise en alle andere Papers.
Met het nieuwe regeerakkoord zet premier Rutte nieuwe stappen in de race naar de bodem. Niet alleen wordt de dividendbelasting afgeschaft. Ook de vennootschapsbelasting wordt verder verlaagd met 4 procent. Nederland duikt daarmee opnieuw onder België dat net daarvoor diezelfde belasting verlaagde.
De argumentatie voor de belastingverlagingen of -afschaffingen klinkt bekend in de oren. “In de nieuwe internationale context is het niet vanzelfsprekend dat bedrijven kiezen voor Nederland als vestigingsplaats”, schreef premier Rutte in een brief aan het parlement. Overheden bevinden als het ware op een marktplein en proberen multinationals te verleiden met de laagste belastingtarieven.
Vier multinationals
In het geval van de Nederlandse afschaffing van de dividendbelasting gaat het om vier multinationals (Unilever, Shell, Philips en AkzoNobel) en een werkgeversorganisatie (VNO-NCW). Dat kwam de NOS te weten. Rutte weigert alle lobbyisten die bij hem langskwamen bij naam te noemen. VNO-NCW en Shell hebben het ondertussen zelf al toegegeven.
Shell had een flinke voet tussen de deur tijdens de regeringsonderhandelingen. Hun eigen directeur Gerrit Zalm (oud-minister van VVD) was informateur. Ook met Unilever was er een link. Rutte zelf werkte tien haar voor het levensmiddelenconcern.
Voor het einde van het jaar wil Unilever beslissen of het twee hoofdkantoren aanhoudt, eentje in Londen en eentje in Rotterdam. Volgens de regeringsonderhandelaars zal de dividendbelasting een rol spelen in dat besluit.
Zowat alle Nederlandse economen wuiven dat argument weg. De Telegraaf legde de kwestie voor aan tien hoogleraren. Slechts één had begrip voor de beslissing van Rutte III.
Econoom Steven Brakman zei het zo: “Voor veel bedrijven zijn locatie-factoren van doorslaggevende betekenis bij een vestigingskeuze. Locatie-factoren beslaan echter een breed scala: goede infrastructuur, goed opgeleide en beschikbare beroepsbevolking, goede scholingsmogelijkheden, goed juridisch systeem, beschikbare grond, en ja ook belastingen. Bedrijven zijn minder naïef dan de premier veronderstelt. Men realiseert zich heel goed dat een eventueel wat hogere belasting zich in een land als Nederland veelal vertaalt en de goede kwaliteit van bovengenoemde elementen/voorzieningen; twee kanten van de locatie medaille als het ware. Daarom behoort Nederland tot de top van landen waarin geïnvesteerd wordt door buitenlandse bedrijven.”
Uit internationaal onderzoek is al vaker gebleken dat de hoogte van de vennootschapsbelasting niet echt een rol speelt bij de beslissing om de productiecapaciteit te verhuizen. Er speelt wel iets anders. Door de lage rentes zwerft er massaal veel geld over de internationale markten op zoek naar winstgevende investeringen. De vier eerder genoemde multinationals hopen dat de afschaffing van de dividendbelasting de vraag naar hun aandelen zal doen stijgen. Dat moet hun beurswaarde vergroten waardoor ze zelf een moeilijker prooi worden voor overnemers.
De vier lobbyende multinationals stellen trouwens steeds minder mensen te werk in Nederland. Werkten er in 1997 nog bijna 10.000 mensen in Nederland bij Unilever. Vorig jaar was dat aantal na ontslagrondes, delocalisaties en de afstoting van bedrijfsonderdelen gezakt tot 3.100 werknemers.
In 1996 had Phillips nog 45.000 werknemers in Nederland, vorig jaar waren dat er 11.000. Ook bij AkzoNobel verdwenen heel wat banen: van 13.000 in 1999 naar 4.900 in 2016. Alleen bij Shell bleef het personeel stabiel met circa 11.000 werknemers.
1,4 miljard euro wegschenken terwijl geen enkel Nederlander daar zal van profiteren en op basis van het foute idee dat multinationals zich daardoor laten leiden. “Als Nederland de belasting niet afschaft, gaat het België achterna. We zien in België wat er gebeurt als je de bakens niet op tijd verzet” Die sneer van premier Rutte naar België was volledig onterecht. Ideologisch is er bijzonder weinig verschil tussen zijn regering en die van Michel.
