Een patiënt in het El-Wafa geriatrisch ziekenhuis op 15 juli 2014 (foto Joe Catron/ISM).
Opinie - Dries van Agt

Nederlands oud-premier van Agt schrijft premier Rutte over Gaza

Nederlands oud-premier van Agt schreef een indringende brief aan premier Rutte over het geweld in Gaza. Aanleiding zijn uitspraken van Rutte in het programma 'NOS Gesprek' van 11 juli 2014. Daarin kwalificeerde Rutte meer dan 100 doden in Gaza als “niet disproportioneel”. Van Agt vindt dat “schokkend” en noemt Rutte’s uitspraken een “horreur”.

donderdag 17 juli 2014 12:42
Spread the love

Brief
oud-premier Dries van Agt aan Nederlands premier Mark Rutte

De heer M.
Rutte, Minister-president

Binnenhof 192500, EA Den Haag

Betreft: Gaza

Nijmegen, 15 juli
2014

Beste Mark,

Premiers van ooit
schrijven zelden aan premiers van nu over politieke zaken. Jij bent
mijn achter-achterkleinzoon in het ambt van Eerste Minister, ook jij
hebt nooit een politieke brief van mij ontvangen. Wel eens een
amicale boodschap van waardering voor een aantal van je presentaties.
Maar nu kan ik niet langer zwijgen. Op vrijdag 11 juli j.l. heb ik je
optreden beluisterd in de tv-uitzending “NOS Gesprek met de
minister-president”. Waarschijnlijk je laatste interview voorlopig,
want in Den Haag is het zomerreces begonnen. Dat gesprek was een
horreur.

De interviewer
begon met Gaza. Wéér beschietingen vanuit dat gebied op Israël en
wéér een daverend antwoord van Israël hierop. Hij vroeg of je er
een déjà vu gevoel bij had. In 2012 was het immers ook zo gegaan.
Maar dat onderschreef je niet, je wees op de verschillen. De raketten
die Hamas nu gebruikt zijn geavanceerder en hebben een groter bereik,
zei je met veel urgentie. Je benadrukte, bij herhaling, nóg een
verschil: nu worden de raketten “vanaf scholen of ziekenhuizen”
afgevuurd en aldus worden “mensen ook echt als schild gebruikt”.
Dus is het allemaal nog weer lomper, nog weer brutaler, nog weer
wreder wat er gebeurt, voegde je eraan toe. Vonken van
verontwaardiging spatten van het scherm af.

Je beticht dus de
machthebbers in Gaza ervan dat ze lanceerinstallaties opzettelijk
hebben geplaatst naast of vlakbij scholen en ziekenhuizen. Berust die
claim op onafhankelijke bronnen, of op wat Israëlische
functionarissen je hebben ingefluisterd?

Gaza:
de grootste openluchtgevangenis ter wereld

Afgezien van de
vraag of deze zware aantijging op betrouwbare feiten gestoeld is,
dient beseft te worden dat er in de Gazastrook vrijwel geen open
gebied is. De strook, tweemaal ons eiland Texel, herbergt thans 1,8
miljoen mensen, grotendeels vluchtelingen en afstammelingen van
vluchtelingen, en is hiermee één van de dichtstbevolkte gebieden
ter wereld. Sinds Israël in 2007 een blokkade instelde terecht de
grootste openluchtgevangenis ter wereld genoemd. Op Gazaans
grondgebied heeft Israël een zone van honderden meters tot verboden
gebied verklaard. Wie zich daarin begeeft wordt dadelijk onder vuur
genomen. Stel je eens voor dat ettelijke miljoenen Nederlanders
opgepropt zouden zitten op Texel, dag en nacht onder bewaking van
drones en andere vliegende cipiers.

Terecht zei je in
het interview dat Israël het recht heeft zichzelf te verdedigen. Dat
lijdt geen twijfel. Maar even onbetwistbaar is het dat die
zelfverdediging proportioneel behoort te zijn. Tot dusver meer dan
100 doden in Gaza, merkte de interviewer van de NOS op, in Israël
geen enkele. Is dat proportioneel? Het is ontluisterend dat je die
vraag bevestigend hebt beantwoord – meer dan 100 Palestijnse doden
vind jij “niet disproportioneel”. Dat is schokkend.

Verlies
de verhoudingen niet totaal uit het oog

Geen misverstand,
ik veroordeel de raketbeschietingen vanuit Gaza. Die vormen een
schending van het internationaal recht en moeten stoppen. Door de
1.200 raketten die Hamas en andere militante groeperingen in de
afgelopen dagen hebben afgevuurd, zijn tientallen Israëli’s gewond
geraakt en is enige materiële schade in Israël veroorzaakt. Er is
één Israëlische dode te betreuren. Maar verlies de verhoudingen
niet totaal uit het oog. Het aantal Palestijnse doden is inmiddels
gestegen tot 204. Volgens de VN is 77% van hen burger. Een op de vier
gedode burgers is een kind. Een op de vier. Het aantal Palestijnse
gewonden bedraagt al 1.450. Daar zou Israël geen enkele
verantwoordelijkheid voor dragen?

Je sprak over
Israëls recht op zelfverdediging, maar miskende dat dit recht
uitgeoefend moet worden binnen de kaders van het internationaal
recht. 1.750 (!) doelen heeft Israël de afgelopen dagen
gebombardeerd in Gaza, het stukje land twee keer zo groot als Texel.
Daarbij zijn 1.370 huizen vernield en 79 scholen beschadigd geraakt.
Het Rode Kruis waarschuwt dat 600.000 Palestijnen toegang tot
water dreigen te verliezen.

Je
toonde geen enkele empathie met het immense leed van de Palestijnen

Wat me in je
televisieoptreden bovenal heeft verontrust is het ontbreken van enige
empathie met het immense leed van de weerloze Palestijnen. Dag en
nacht wordt er in de Gazastrook dood en verderf aangericht door het
meest geavanceerde wapentuig gelanceerd vanuit de lucht, het land en
de zee. Niet alleen lanceerinstallaties en opslagplaatsen van
raketten worden door Israël bestookt, maar ook tal van huizen en
andere gebouwen waarin mensen wonen die (vermoed worden) geaffilieerd
te zijn aan Hamas. De Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem
meldde enkele dagen geleden al, dat bij deze aanvallen op woonhuizen,
die strijdig zijn met het internationaal recht, meer dan 50
Palestijnen gedood zijn, onder wie 18 kinderen en 12 vrouwen. Werp
mij niet tegen dat de Israëlische krijgsmacht met zijn bommen,
granaten en raketten precisiebeschietingen uitvoert, zulks in
tegenstelling tot de Palestijnse groeperingen die zomaar projectielen
afknallen naar Israël. Het gaat immers niet alleen om meer of minder
precisie, het gaat ook en allereerst om de aard van de doelen die –
met precisie – beschoten worden.

Tot de vele
onheilsberichten die je ter kennis komen behoort ook de informatie
hoezeer in de huidige chaos de ziekenhuizen in Gaza overbelast zijn
geraakt. Er vallen nu zoveel gewonden dat de medische diensten
overrompeld worden. Er is een dramatisch tekort niet alleen aan
bedden, maar ook aan medicamenten en verbandmiddelen en aan
apparatuur om spoedoperaties uit te voeren. Al voordat de hel losbrak
boven Gaza, was er in de hospitalen een nijpend tekort aan energie:
stroom valt uit, er is niet voldoende of zelfs geen brandstof om
generatoren draaiende te houden. En hoe is het gesteld met de
watervoorziening? Voor zoveel nood en pijn, beste Mark, kun je toch
niet ongevoelig blijven?

Hoe
is het mogelijk dat ons land zo zeer faalt in het beschermen van de
rechten van de Palestijnen?

De noodsituatie
waarover ik je aanspreek in deze brief is niet pas in het naaste
verleden ontstaan. Deze humanitaire ramp is al begonnen toen de
Gazastrook ongeveer zeven jaar geleden werd geblokkeerd door Israël,
door een vrijwel hermetische afsluiting aan alle zijden, te land en
ter zee. Amerika en de Europese Unie hebben verzuimd hiertegen in
actie te komen. Weliswaar heeft de EU in een reeks van verklaringen
van de Raad van ministers van Buitenlandse Zaken opgeroepen deze
blokkade op te heffen, maar van die tandeloze vermaningen uit Brussel
heeft Israël zich geen snars aangetrokken. In de hoofdstad van de
Unie keffen de honden, maar de Netanyahu/Lieberman-karavaan trekt
schouderophalend verder.

Israëls blokkade
van Gaza komt neer op collectieve bestraffing en vormt aldus een
ernstige schending van het internationaal recht. Nederland afficheert
zichzelf graag als de bakermat en hoeder van het internationale
recht. Onze Grondwet gebiedt de regering de internationale rechtsorde
te bevorderen. Hoe is het dan mogelijk dat Nederland zozeer faalt in
het beschermen van de meest fundamentele rechten van het Palestijnse
volk, ook op dit moment?

Waarom
laat je nooit vonken van verontwaardiging over Israëls schendingen
van het scherm spatten?

Tot slot over de
context. In het tv-interview wekte je de indruk dat het conflict is
geëscaleerd met de raketbeschietingen uit Gaza. Dat getuigt van
blikvernauwing. Is aan je aandacht ontsnapt dat Israël tijdens de
vredesbesprekingen onder leiding van de Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken Kerry voluit is doorgegaan met zijn
kolonisatieproject op de Westoever? Dat er meer dan vijfduizend
Palestijnen in Israëlische gevangenissen zitten, velen in
administratieve detentie, opsloten zonder aanklacht en proces? Dat
het Israëlische leger steeds weer Palestijnse kinderen doodt,
gemiddeld twee kinderen per week in de afgelopen 14 jaar?

Inderdaad Mark, de
raketbeschietingen uit Gaza zijn strijdig met het internationaal
recht en moeten onmiddellijk stoppen. Maar Israël schendt het
internationaal recht dagelijks, al decennia lang, op allerlei
manieren, met ernstige gevolgen. Waarom laat je nooit daarover de
vonken van je verontwaardiging van het scherm spatten?

Veel wijsheid
toegewenst,

DeWereldMorgen.be

Dries
van Agt

©
2014 The Rights Forum

Deze brief werd overgenomen van The Rights Forum

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!