Illegale houtkappers, landrovers, mijnwerkers en andere criminele groepen: de laatste jaren neemt de druk op de bossen in het Amazonegebied in hoog tempo toe. De Braziliaanse deelstaat Rondônia bijvoorbeeld – qua oppervlakte ruim vijf keer die van Nederland – is een van de staten die het zwaarst onder druk staan door illegale ontbossing.

Voetbalveld

Volgens het Wereld Natuurfonds (WWF) verdwijnt er iedere twee seconden een voetbalveld aan bos. Geschat wordt dat in 2030 zo’n 80 procent van de wereldwijde ontbossing plaatsvindt in slechts elf gebieden. Het gaat onder meer om de Amazone, Borneo en Sumatra, het Congobekken en de Cerrado.

Het goede nieuws is wel dat de ontbossing in beschermd gebied relatief laag is kunnen blijven: slechts 1,6 procent van alle ontbossing in Brazilië op 35 jaar.

“De beschermers van het bos lopen daarbij wel veel risico”, vertelt Neidinha Suruí, projectcoördinator van de Kanindé Ethno-environmental Defense Association. “De hele wereld heeft gezien wat er gebeurde in Vale do Javari. In de deelstaat Rondônia is het niet anders”, zegt ze verwijzend naar de recente moorden op de inheemse onderzoeker Bruno Pereira en de Britse journalist Dom Philips.

Bescherming vanop veilige afstand

Organisaties als Kanindé en WWF Brazilië werken daarom nauw samen met inheemse gemeenschappen in de bescherming van bosrijke gebieden. Inheemse mensen kennen hun bossen door en door en dat maakt hen tot prima bewakers.

Recent is dat ook mede door de inzet van technologie als drones, apps en satellietbeelden. Zo kregen leden uit vijf inheemse gemeenschappen in Rondônia een opleiding om ook vanop afstand bossen te kunnen beschermen. “Door de inzet van drones verkleinen we het risico op aanvallen, omdat we niet vlakbij de indringers hoeven te komen”, zegt Suruí. “Naast de training zijn er monitoringsposten opgezet in verschillende dorpen, en is een controlecentrum gerealiseerd in het hoofdkantoor van Kanindé. Zo wordt de monitoring van het gebied aangevuld met permanent toezicht via satellietbeelden.”

Drones 

Bitaté (21) van de Uru-eu-wau-wau-gemeenschap was in 2019 één van de eerste deelnemers aan het opleidingsproject. Hij werkt actief aan de bescherming van het inheemse gebied Uru-eu-wau-wau en traint andere beschermers in het gebruik van drones. “De drones en andere technieken zijn van groot belang voor de bescherming van ons gebied”, vertelt hij.

“Vorige week ontdekten we een aangestoken brand. Dankzij de drones hoeven we niet dichtbij te komen om de exacte locatie te bepalen. Ook is de informatie die we doorgeven aan de autoriteiten betrouwbaarder en worden onze klachten serieus genomen.”

Het project wordt weldra uitgebreid naar de Braziliaanse deelstaat Acre. “In Acre hebben sommige gemeenschappen verminderde toegang tot mobiele telefoons en andere technologie, en is er een minder goede beheersing van de Portugese taal”, zegt Rodrigo Balbueno, natuurbeschermer bij WWF Brazilië. “De opleiding moet hierop worden aangepast.” 

De komende twee maanden starten de trainingen onder leiding van inheemse instructeurs uit Rondônia. “Deze samenwerking is ontzettend belangrijk. Er ontstaat een beweging van inheemse gemeenschappen die zich samen inzetten en zich versterken om de Amazone te beschermen.”