Toen de Antwerpse burgemeester in 2007 z’n verontschuldigingen aanbood voor de fatale verantwoordelijkheid van het stadsbestuur bij de razzia en deportatie van de Joden in de zomer van 1942, reageerde N-VA-voorzitter Bart De Wever als door een wesp gestoken.
Hij vond het pardon ‘gratuit’ en ‘opportunistisch’. “De bestuurders moesten onder moeilijke omstandigheden beslissingen nemen. Ik vind het niet zo moedig om nu naar die mensen te trappen.” Nochtans heeft het monumentale rapport Gewillig België onomstotelijk het schokkende gegeven van die verantwoordelijkheid bewezen. 65 procent van de Antwerpse Joden werd naar de concentratiekampen gedeporteerd, mét de actieve hulp van ambtenaren en de politie van de stad.
Dat auteur Pierre Mertens over ‘revisionistische uitspraken’ van De Wever spreekt, vertrekt van de wet op het revisionisme zelf. Die wet plaatst niet alleen het ‘ontkennen’ van de Holocaust, maar ook het ‘minimaliseren en banaliseren’ ervan binnen de definitie van wat revisionisme is. De schrijver sprak dinsdag dan ook van “het softe revisionisme van de Wever”.
Een geval van instrumentaliseren van justitie
“Wij hebben gevraagd dat de raadkamer een prejudiciële vraag zou voorleggen aan het Grondwettelijk Hof in verband met de toepassing van de verjaringstermijn inzake persdelicten”, bevestigden meesters Alain Berenboom en Bernard Maingain, de advocaten van Pierre Mertens, na de zitting.
Die verjaringstermijn, die in een oeroud persdecreet is vastgelegd, is inderdaad zeer kort: amper drie maanden. De advocaten van Pierre Mertens gaan er namelijk vanuit dat De Wever bij het indienen van zijn strafklacht – met strafprocedure dus – bewust koos voor die ongebruikelijke weg bij persdelicten vanuit de overweging dat de klacht op die manier, wegens de korte verjaringstermijn, toch niet voor assisen kan verschijnen.
Dat scenario komt erop neer dat De Wever – dankzij zijn klacht – voor de publieke opinie zou overkomen als iemand die het niet neemt dat hij van revisionisme beschuldigd wordt en dat tegelijk een debat over dat revisionisme onmogelijk wordt gemaakt. Meester Maingain zei na de zitting: “Er is hier sprake van het instrumentaliseren van justitie”. Meester Berenboom noemde die instrumentalisering “totaal onaanvaardbaar, zeker tegenover de waarden die in deze zaak in het geding zijn”.
De advocaten van de auteur verwezen ook naar wat de Wever een jaar later, in oktober 2008, schreef in De Standaard: “Antwerpen organiseerde trouwens niet de Jodenvervolging.” Volharden in de boosheid, heet dat.
Pierre Mertens blijft alvast aansturen op een debat ten gronde. Hij verwees na de zitting naar zijn professoraat als jurist: jarenlang doceerde de auteur aan de Université Libre de Bruxelles over internationaal recht. Zijn specialiteit: oorlogsmisdaden en de rechten van de mens in conflictsituaties. Dat een internationale wetenschappelijke autoriteit hier spreekt van revisionisme, is op zich al een feit van betekenis.
Of het tot het door Mertens gewenste debat ten gronde komt, is niet zeker. Het parket bleef op de zitting pleiten voor ontslag van rechtsvervolging wegens verjaring. De rechtbank zal zijn besluiten op 7 februari 2012 bekendmaken.
Hugo Franssen
Hugo Franssen is redacteur bij EPO. Deze uitgeverij publiceerde de Nederlandse vertaling van de roman ‘Une Paix Royale’ (Koninklijke Rust) van Pierre Mertens, waarin de Belgische monarchie in haar blootje wordt gezet. Franssen vertaalde ook ‘Het communistisch manifest’ van Karl Marx en Friedrich Engels, dat in 2010 bij EPO verscheen.
