Als sinds de laatste federale en Vlaamse verkiezingen en het erop volgend beleid erger ik me aan de laksheid van de vakbeweging die ik bijwijlen verraderlijk moet noemen. Af en toe een Noord-Zuid wandeling door Brussel, editorialen van voorzitters in hun respectieve ledenbladen waarin ze de vakbondsleden waakzaamheid beloven maar niet oproepen tot massaal en vooral aanhoudend verzet. Wie beweert dat de vakbeweging in de laatste jaren in het defensief zit vergist zich … er is geen sprake van buigend riet, het gevaar dreigt dat het tot en met de wortel wordt uitgeroeid.

Intussen doen N-VA, Open Vld en de dominante rechtervleugel in CD&V er alles aan om de vakbeweging niet enkel in diskrediet te brengen maar hen qua perceptie ook af te schilderen als ‘niet meer van deze tijd’ en potentieel niet in staat zich aan te passen aan de zogenaamde ‘Verandering’.

Dat alles is mede mogelijk gemaakt doordat beide grote vakbonden sinds midden jaren 90 historische fouten hebben gemaakt. Vooreerst hebben ze hun dagbladen verkocht aan het Kapitaal en speelden hiermee hun spreekbuis met de bevolking kwijt waardoor ze elk tegengewicht verloren versus de rechts gekleurde informatie- en opinieschrijvers. In het digitale tijdperk had de vakbeweging allang een gratis te lezen krant kunnen opzetten waarin de bevolking dagelijks haarfijn kon worden geïnformeerd over het politieke beleid en de sociale consequenties ervan.

Vrijwel overal ook heeft de vakbeweging haar volkscafés gesloten, volkscafés waar datzelfde volk met mekaar discussieerde over het werk, het gezin, de politiek … kortom, met deze beslissing heeft men leden en sympathisanten van de vakbeweging elk samenzijn, confrontatie van ideeën en gemeenschappelijk overleg ontnomen. Bijkomend heeft de vakbeweging het Duitse syndicaal concept van Mitbestimmung overgenomen waar elke vakbeweging door de feiten gedwongen dient uit te gaan van verzet omwille van de onoverbrugbare tegenstelling tussen Arbeid en Kapitaal.

Tenslotte: waar vakbondssecretarissen zich op straat onder het volk, in de volkswijken, in bedrijven en instellingen moeten bevinden sluiten ze zich op in adviesraden, commissies en fondsen waar ze tot compromitterende compromissen worden gedwongen. En dezen die daar niet toe geroepen zijn, zitten overmatig op hun kantoren.

Het schrijven van een artikel heeft zijn beperktheden qua omvang en gedetailleerde volledigheid … ik moet me dus inperken tot de enkele bovenstaande punten.

Hoe dan ook … Something’s Rotten in the State of Denmark wanneer vandaag uit Le Néant de Gele Hesjes en het Klimaatprotest van scholieren opduiken. Het leidt tot de onvermijdelijke bedenking dat ‘de Gele Hesjes en het Scholierenprotest het werk van de vakbeweging hebben overgenomen’.

Het Gele Hesjes protest is een beweging van mensen die onder of in de buurt van de armoedegrens leven en vaststellen dat niemand het daadwerkelijk voor hen opneemt, ook niet de vakbeweging. Mensen met een schandelijk laag pensioen, werknemers met een schandelijk laag loon, werklozen, jongeren en leefloners, éénoudergezinnen … Wie het niet ziet moet aan het einde van de maand op zaterdag dringend naar de supermarkt waar zal worden vastgesteld dat er opmerkelijk minder klanten zijn want … het geld is op.

En dus is het ontegensprekelijk goed dat de vakbeweging woensdag 13 februari heeft opgeroepen tot een Algemene Staking waarin niet enkel de maximale 0,8 loonsverhoging rechtmatig wordt geviseerd maar ook het optrekken van de minimumlonen en een significante verhoging van de uitkeringen boven de armoedegrens op de agenda staan.

Maar ook hier herhaalt zich de vraag: wat ná 13 februari … wordt het alweer ‘ze dronken een glas, ze pisten een plas en alles bleef zoals het was’? Gaat men een paar dagen later terug over tot de orde van de dag en zich opsluiten in de Groep van Tien om alweer met een ondermaats compromis buiten te komen? In Times of War wordt niet onderhandeld maar gestreden tot de overwinning!

Het wekelijkse Klimaatprotest van de scholieren, oftewel Youth for Climate dan. Ook rond het thema Klimaatverandering is de vakbeweging in de feiten totaal afwezig. Toegegeven: elke klimaatbetoging wordt door de vakbeweging samen met talloze andere organisaties onderschreven en in hun ledenbladen verschijnt wel eens een artikel rond de opwarming van de aarde. Bovendien zetelen ze ook in adviesraden waar het klimaatdossier op tafel komt.

Maar ten gronde staat de vakbeweging ook hier weer andermaal aan de rand van een historische fout, ervan uitgaande dat deze problematiek niet tot haar core business behoort. Heeft men dan geen énkel besef van de dramatische sociale gevolgen van de opwarming van het klimaat, samen met de gevolgen van de oplossingen welke daartoe zullen moeten worden ingezet?

Voor wie onbevooroordeeld open wil staan voor deze analyse rest maar één conclusie: de vakbeweging moet haar militanten, en dat zijn er nogal wat, oproepen om georganiseerd deel te nemen aan het Gele Hesjes en Scholierenprotest en, zonder recuperatie, mede de leiding ervan opnemen zodat een massale en onverzettelijke door het volk gedragen beweging op gang wordt gebracht naar de verkiezingen toe én ook na de verkiezingen tijdens het schrijven van een regeerakkoord.

Het stilvallen van het protest na de verkiezingen zal immers de deur openzetten voor politici en lobbyisten van werkgeversverenigingen om niet tot zéér onvoldoende tegemoet te komen aan de grote vraagstukken van dit tijdvak op sociaal en ecologisch terrein. 

Tenslotte: dit artikel is niet geschreven met de bedoeling de vakbeweging te ondermijnen, integendeel! Wél is het een wake-up call voor een strijdbare en aanhoudend onverzettelijke vakbeweging die het opneemt voor 80 procent van de bevolking, inbegrepen de Silent Majority die door populisten de verkeerde richting worden ingestuurd.

Militanten en secretarissen aller vakbonden: sta op want niets … niets is onmogelijk!

Walter Cornelis is gewezen nationaal voorzitter KAJ en gewezen nationaal-secretaris Non-Profit LBC/ACV.

(*)De titel van dit artikel, Le Temps des Cerises, is een amoureus chanson dat geassocieerd wordt met de oprichting van de Parijse Commune door het leeggezogen volk en voorloper was van de Franse Revolutie.