Zoals elke werkdag onderbrak ik ‘s middags mijn werk om een bezoekje te brengen aan het “Peace Restaurant” in Bethlehem. Geen land ter wereld waar er zoveel zaken het woord “peace” in hun naam vervat hebben en eigenaardig genoeg ook weinig plaatsen die zo berucht staan voor het aanhoudende geweld.

Eigenaar Naïl begroette me vandaag met een nog grotere glimlach dan anders: “Ahlan wa sahlan Youssef, today falafel on the house”. Ik vroeg naar het waarom van zijn opmerkelijk goede humeur en met de glimlach van een klein kind vertelde hij me dat hij de dag voordien een ganse dag door de straten van Jeruzalem had kunnen wandelen.

De gastheer zette zich bij en vertelde nostalgisch over zijn jeugdjaren en de studies informatica die hij vele jaren geleden had afgewerkt. Na zijn afstuderen had hij een goed betaalde job gevonden in Kuwait. Het was er goed leven maar bij het uitbreken van de eerste Golfoorlog werd de heimwee naar zijn geboortestreek hem teveel en Naïl besloot om er met zijn spaargeld een falafel-restaurant te openen in Bethlehem. In de beginjaren van zijn terugkeer genoot hij van het rustige leven tussen de mensen die hij jaren niet meer had gezien, de zaken gingen goed en iedere vrijdag kon hij vullen met zijn vaste uitstap naar Jeruzalem.

Voor dag en dauw baande hij zich zoals honderden andere moslims een weg naar de prachtige Al Aqsa-moskee om er te bidden en vervolgens een dagje rond te lopen door de vele kleine straatjes van Jeruzalem. ‘s Avonds ging hij een sabatmaal nuttigen bij één van zijn vele joodse vrienden in de Heilige Stad en haaste zich ‘s nachts om nog de laatste bus naar huis terug te kunnen nemen.

Naïl beschreef de kleuren van de stoffenwinkels in Jeruzalem, de geuren van de thee die hij er kocht, het uitzicht waar hij iedere vrijdag van op de stadsmuren van genoot, de intimiteit die hij voelde als hij bij zijn vrienden aan tafel schoof,… Ieder woord proefde hij na op zijn lippen, in hem sprak het kind in de mens dat men steeds kan onderdrukken maar nooit kapot kan krijgen, nostalgie in zijn mooiste vorm.

Na de bouw van de muur werden vele Palestijnen de toegang tot Jeruzalem ontzegd maar met zijn statuut van handelaar kon Naïl om de drie maanden zijn toegangskaart tot Jeruzalem vernieuwen zodat zijn heilige, vrijdagse uitstap en zijn vele multiculturele vriendschappen hem niet ontnomen werden.

Enkele jaren geleden sloeg het noodlot voor Naïl toe en de willekeur van het systeem zette ook hem zonder reden op de zwarte lijst die Palestijnen tot een verblijf in de open gevangenis van de Westelijke Jordaanoever dwingt. De vijftigjarige Naïl had het grootste deel van zijn jeugd niet in het land verbleven, had nooit in de gevangenis gezeten, was zelfs nooit verdacht van gelijk welke illegale handeling, nooit politiek actief geweest en toch werden hem zijn vrijdagse uitstappen en joodse vriendschappen ontnomen. Zoals zovele andere mensen uit Bethlehem werd hij gedwongen om Jeruzalem enkel nog te zien van op de heuvels van Bethlehem.

Gisteren waren er enkele Franse journalisten langs gekomen en hadden hem gevraagd of hij geen Engelssprekende Palestijn kende die ze konden volgen op zijn weg door de checkpoint. Hij bood zichzelf aan als vrijwilliger, sloot zijn zaak en vergezeld door vijf westerlingen nam hij de taxi richting muur. Hij sloot aan in de lange rij wachtenden en de jonge soldaat die zijn ongeldige documenten controleerde moest meerdere oversten consulteren vooraleer hij een beslissing durfde nemen voor het oog van de camera’s.

Na een half uurtje van discussie kreeg Naïl met een brede glimlach de toestemming tot een nostalgisch dagje Jeruzalem en voor mij gezeten vertelde hij over iedere steen die er verlegd was sedert zijn laatste bezoek, de kleur van de koepel van de moskee die hij opnieuw had kunnen bewonderen en zelfs de geur van de stinkende vuilnisbakken waren voor hem in Jeruzalem een streling voor ieder zintuig.

Nooit of te nimmer had ik een volwassen man met zoveel passie over een gebeurtenis in zijn leven horen spreken. Nooit had ik Jeruzalem zo mooi gezien als door de ogen van mijn trouwe gastheer.

T.T.

Deze reportage kwam tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos: