Wordt de filosofiedocente en militante Nadia Geerts ‘een Belgische Samuel Paty’? De vraag is eigenlijk te suggestief om ze te stellen, maar ze bestaat. Maar het is niet omdat je haatmail krijgt, dat je leven al bedreigd is. Haatmail krijgt iedereen die in de media een enigszins geprofileerd standpunt inneemt. Zo bijvoorbeeld de academica Nadia Fadil, zowat een tegenpool van Nadia Geerts.
Nadia Fadil tweette op de dag na de moord op Samuel Paty: ‘Afschuwelijk, verachtelijk en droevig. Er zijn geen woorden om dit hard genoeg te veroordelen. Ik hoop dat deze nachtmerrie van onze tijd snel zal overgaan, en daarvoor zal een depolarisatie van alle kanten nodig zijn, inclusief van de Franse staat.’ (Mijn vertaling uit het Engels.)
Die paar zinnetjes ontketenden een storm van ‘beledigingen en aanvallen, onder meer door politici en collega-academici’. Men verweet haar victim blaming, goedpraten van de moord, extremisme… en noemde haar een bondgenoot van IS en een staatsvijand. Dat lijken me ongegronde en buitensporige reacties. Het is niet omdat je de moord, hoe summier ook in zo’n korte tweet, terugplaatst in haar sociale context, dat je die goedkeurt of verantwoord vindt. De denkfout hier is dat begrijpen gelijk staat met goedkeuren, maar dat is meer dan een denkfout, het is een ideologie: geen achtergrond, niet proberen te begrijpen, hard straffen, hard terugslaan. (De ideologie van een Macron, onder anderen.) Het is ook een retorische manipulatie: wie een achtergrond of een oorzaak zoekt, is medeschuldig! Gedaan met praten! Naar de hel met u!
Het internet is een prominente plek voor dit soort manipulaties, en vermits ongeremdheid en ondoordachtheid daar domineren, zijn de uitbarstingen van woede en haat daar overtalrijk. Wie de tweet van Nadia Fadil bevreemdend vond, zou op zijn minst moeten vragen: hoezo? Wat bedoelt u? (1)
Je suis/ne suis pas (schrappen wat niet past) Samuel Paty
Op 29 januari verscheen op Doorbraak een stukje van Luckas Vander Taelen: ‘Een Belgische Samuel Paty? De vrijzinnige activiste Nadia Geerts vreest voor haar leven’.
Ook Geerts kreeg haatmail, met twee aanleidingen. De eerste was haar stellingname ‘Je suis Samuel Paty’, de tweede haar reactie op het toelaten van de hoofddoek in het hoger onderwijs waar zij les geeft: ‘Daar heb je het!’, ‘Voilà, on y est.’ De haatmail (geen doodsbedreigingen, las ik), was aanleiding tot ondersteuning. Politieke partijen, Ecolo o.a., en haar school namen het voor haar op, en zowel haar school als zijzelf legden klacht neer. Volkomen terecht.
De ondersteuning verdient wel nuance: Nadia Geerts hoort verdedigd te worden tegen hatelijkheden, maar dat betekent helemaal niet dat je haar standpunten goedkeurt of moet goedkeuren. Voor een filosofe is de publieke stellingname ‘Je suis Samuel Paty’ een getuigenis van armoede. De filosofie is er juist om gedachtengangen te analyseren, begrippen precies te definiëren, problemen op te splitsen in hun onderdelen. Een emotionele solidariteit met Paty omwille van zijn droevig einde is mooi en vind ik nogal vanzelfsprekend, maar dat hij vermoord is betekent nog niet dat wat hij deed goed was. (2)
De vraag naar een onderzoek en een oordeel over wat Paty deed en ook die naar het motief achter de moord is door president Macron afgesneden. De moordenaar gaf als reden voor zijn daad de smaad aan de Profeet. Zijn milieu (en heel wat moslims, ook heel jonge, in Frankrijk) vond dat prijzenswaardig, en in zijn dorp in Tsjetsjenië werd hij met alle eer begraven. Macron beweerde (een politiek gemotiveerd verzinsel) dat de moordenaar een aanval op de Republiek pleegde, en dat Paty de waarden van de Republiek verdedigde. Ook onzin, en kwaadaardig: hoe kan het tonen van een obscene, beledigende voorstelling van de Profeet aan kinderen verzoenbaar zijn met het Charter van de Laïciteit dat in alle scholen staat of hangt, en waarin het respect voor de levensbeschouwelijke overtuiging van anderen beklemtoond wordt? Frankrijk is een ontspoord land!
Die ontsporing werd nog duidelijker doordat de onmogelijke cartoon van de Profeet ook nog op openbare gebouwen geprojecteerd werd en de president de karikaturen in het algemeen verdedigde. (Iets waar hij het imago van Frankrijk in de hele moslimwereld zwaar mee beschadigde.) En dan komt Nadia Geerts domweg verklaren ‘Je suis Samuel Paty’. Ik hoop voor haar dat het niet waar is. Maar als filosofe heeft ze voor mij afgedaan. En haar supporter Luckas Vander Taelen brengt geen enkel argument dat mij die mening doet herzien.
En dan dat geëmmer over de hoofddoek bij Nadia Geerts, waar Vander Taelen in meegaat! Mijn Tsjetsjeense buurvrouw draagt een hoofddoek, en ook de Turkse overbuurvrouw, en een gemeenteraadslid in mijn stad, en de meisjes van het secundair stedelijk onderwijs die dat willen. Ik vind het maar normaal, en ik begrijp de fanaten niet die de behoefte hebben moslima’s ongevraagd te ‘bevrijden’, en die beter dan de betrokkenen weten wat de hoofddoek betekent.
- Nadia Fadil publiceerde een boeiend essay over wat er achter haar korte tweet zit aan informatie en analyses: Radicale vrije meningsuiting, Dossier: De grenzen van vrije meningsuiting en activisme, https://kifkif.be/cnt/artikel/radicale-vrije-meningsuiting-10131
- Een langer betoog dat filosofisch niets bijbrengt, vind je hier: http://nadiageerts.over-blog.com/2020/10/ils-sont-trop-forts.html?fbclid=IwAR34HM8AmtnytIrAk8sRVLV6r9NLZD8CY3PMieO8pSfuiJb5BeHg-tgtcAA Ils sont trop forts… Publié le 22 octobre 2020 par Nadia Geerts.
