Soemoed-Vlaanderen

In december 2012 stelden het Kinderrechtenhuis Alken, Amnesty International Hasselt, Broederlijk Delen, Hannah Herent, Jeugd en Vrede en Pax Christi Vlaanderen een petitie op met een vraag aan Herman Van Rompuy als voorzitter van de Europese Raad en aan de Belgische minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR). De petitie vraagt inspanningen om de vredesonderhandelingen tussen Israël en Palestina weer te helpen opstarten.

Frans Swartelé overhandigt de petities aan Franziska Hagedorn van het kabinet-Van Rompuy.

De delegatie voor het kabinet-Van Rompuy.

Assaf Yacabovitz en Nour Shehadah van Combatants for Peace, Brigitte Herremans van Pax Christi en Bart Staes (europarlementariër voor Groen).

Begin maart 2013 nam de groep de naam aan van ‘Soemoed-Vlaanderen’. ‘Sumud’ is het Arabische begrip voor ‘verbondenheid met de grond, vastberadenheid, moed, geweldloos verzet’. De groep werd daarbij geïnspireerd door het boek van Toine van Teeffelen en Victoria Biggs: Soemoed. Ziel van het Palestijns volk. Geestkracht en veerkracht van geweldloos verzet.

De aanleiding voor de petitieactie was een reis naar Israël en Palestina die Frans Swartelé van het Kinderrechtenhuis in Alken met 9 mensen maakte in september 2012, en meer bepaald hun ontmoeting met Ismaël Khateeb en diens stichting Cuneo Peace Center in Jenin.

Khateeb is een Palestijn wiens zoontje werd doodgeschoten door een Israëlische soldaat en die de organen van zijn kind afstond aan 4 kinderen in Israël.

Petitie-actie

Soemoed-Vlaanderen verzamelde uiteindelijk meer dan 2.200 handtekeningen. Soemoed-Vlaanderen vermoedt dat het er bijna 3.000 zullen zijn, een aantal handtekeningen moet nog binnenlopen.

Soemoed heeft ook de Belgische europarlementariërs aangeschreven en alle leden van de verbindingscommissies van het Europees parlement met Palestina en met Israël. Er werd gepoogd om met Belgische europarlementariërs een persoonlijk onderhoud te krijgen.

Daarnaast waren er contacten met het kabinet van minister Joëlle Milquet (CDH) t.g.v. het bezoek van Khateeb aan Limburg van 10 tot 18 december 2012.

Soemoed-Vlaanderen legde ook enkele internationale contacten. Het Arabic Educational Institute in Betlehem werd een partner in Palestina. In Nederland waren er contacten met ‘Een ander Joods geluid’ en met ‘Ameel’. Zij treden deze eisen bij, en vooral, ze verwachten meer van de EU.

Reacties van politici

Slechts drie europarlementariërs van de verbindingscommissies met Palestina en Israël gaven antwoord op de brieven en mails. Twee ondertekenden de petitie.

Slechts 2 van de 4 Belgische europarlementsleden gingen in op de vraag tot ontmoeting: Mark Demesmaeker (N-VA/EVA) en Bart Staes (Groen). Saïd El Khadraoui (SP.A/S&D) en Ivo Belet (CD&V/EVP) antwoordden uitvoerig per e-mail.

Synthese

Uit de antwoorden op de eisen blijkt dat er bij de Europese politici overeenstemming is over de nefaste invloed van de Israëlische nederzettingenpolitiek op het vredesproces en op het bereiken van een tweestatenoplossing. Zij zijn het eens over de noodzaak van een nieuw politiek initiatief.

De rol die de EU in de praktijk speelt, wordt beperkt geacht in vergelijking met deze van de VS. De partijen vinden wel dat de rol van de EU versterkt moet worden. Binnen de EU is er echter geen eensgezindheid over het aanwenden van haar mogelijke invloed als grootste handelspartner.

SPA/S&D en N-VA willen het associatieakkoord gebruiken om een eind te stellen aan de aangroei van de Israëlische nederzettingen terwijl CD&V bijvoorbeeld geen heil ziet in de opschorting van het associatieakkoord. De verbreding van dit akkoord voorlopig wel niet wenselijk acht, maar het evenzeer noodzakelijk vindt dat het associatieakkoord en de zgn. associatieraad op ministerieel niveau intact blijven.

Bart Staes echter vindt een debat over het wereldwijd opstarten van een economische boycot of economische sancties t.a.v. Israël nodig, tot er een halt is toegeroepen aan de dagelijkse schendingen van de mensenrechten van Palestijnse burgers.

De eis naar concrete richtlijnen voor de correcte etikettering van producten uit Israël en uit Israëlische nederzettingen in Palestina wordt ondersteund door N-VA en Groen, volgens Ivo Belet niet door CD&V. Saïd El Khadraoui geeft hierop geen antwoord.

Maar in de Belgische regering (met CD&V en SP.A) wordt of werd wel gewerkt aan de uitvoering van de betreffende Europese (consumenten)wetgeving. Europa eist dat op elk product op de Europese markt vermeld staat waar het geproduceerd wordt.

De eis over de opheffing van de blokkade van de Gazastrook wordt ondersteund door Groen en er wordt ook positief op ingegaan door SP.A met een verwijzing naar een resolutie van het Europees Parlement van 12 november 2012.

CD&V en ook N-VA wijzen op de negatieve rol van Hamas met haar weigering om de staat Israël te erkennen. CD&V roept Israël wel op om geen obstructie te plegen tegen de noodhulp en de humanitaire hulp aan de Palestijnse bevolking in de Gazastrook.

Over de ondersteuning van het vredesgerichte middenveld en van vredeseducatie was er alleen een uitdrukkelijk positief antwoord van Groen.

Politieke evaluatie en actualisering

Soemoed heeft een toenemende bewustwording vastgesteld, niet alleen bij de politici, maar ook bij de publieke opinie. Er is een groeiende sympathie voor de Palestijnse zaak, en de blijvende bezetting van Palestina door Israël en de miskenning van de mensenrechten van de Palestijnen roept meer en meer weerstand op.

De basis-eis, dat de EU (mede)initiatief zou nemen om de stilgevallen vredesbesprekingen tussen Israël en Palestina herop te starten, werd na de verkiezingen in Israël, eind januari 2013, nog meer relevant.

De nieuwe Israëlische regering zet de nederzettingenpolitiek voort en het vredesproces leek voor haar niet echt prioritair. Door de omcirkeling van Jeruzalem met illegale nederzettingen wordt de Westelijke Jordaanoever in tweeën verdeeld en wordt een tweestatenoplossing onhaalbaar.

De EU heeft half juli een richtlijn aangenomen die bepaalt dat, vanaf 2014, in toekomstige overeenkomsten tussen Israël en de EU, beurzen, schenkingen en andere vormen van financiële hulp niet meer mogen worden toegekend aan Israëlische instellingen (bedrijven, universiteiten, projecten) in de bezette Palestijnse gebieden. Voor het eerst voegde de EU de daad bij het woord.

Ondertussen werden eind juli de vredesgesprekken tussen Israël en Palestina weer opgestart. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry heeft de partijen terug bij elkaar gekregen.

Soemoed verheugt zich over deze nieuwe start, maar is toch niet erg gerust in een positief resultaat gezien de moeilijke agenda, de verdergaande nederzettingenpolitiek van Israël, de verdeeldheid bij de Palestijnen, en de onzekere internationale context. Soemoed hoopt dat dit overleg concrete stappen vooruit zal zetten op de moeizame weg naar rechtvaardige en duurzame vrede.

Hier ligt een kans voor Europa om zich krachtdadiger en meer consequent op te stellen. Europese politici oeten beseffen dat steeds grotere segmenten van de Europese bevolking, behorende tot alle mogelijke strekkingen, dit verwachten en verlangen.

Europa moet niet enkel humanitaire en ontwikkelingshulp geven aan de bevolking, moet niet enkel een ‘payer’ zijn, maar moet ook een politieke ‘player’. Zij moet het vredesstreven naar de bevolking ondersteunen. Maar, zowel naar de internationale gemeenschap als naar de politici in Israël en Palestina, moet de EU gebruik maken van haar mogelijke invloed.

De EU mag niet toegeven aan de Israëlische druk om de genomen maatregelen terug te schroeven i.v.m. de labeling van Israëlische producten uit de nederzettingen en met het stoppen van de financiële steun aan Israëlische instellingen in de bezette Palestijnse gebieden.

De EU moet integendeel – op basis van het internationaal recht – de druk opvoeren om te stoppen met de nederzettingenpolitiek en met de blokkade van Gaza, om een eind te maken aan de bezetting en om een echt vredesproces mogelijk te maken.

Overhandiging petities aan Van Rompuy

Bij de overhandiging van de petities op 27 september kregen Soemoed de steun van europarlementslid Bart Staes, van Brigitte Herremans, Midden-Oosten-expert van Broederlijk Delen-Pax Christi Vlaanderen, en van Majd Khalifeh, onderzoeksjournalist Midden-Oosten en Noord-Afrika.

Ze werden vergezeld door twee leden van Combatants for Peace, een ex-soldaat van het Israëlische leger en een Palestijn die deelnam aan de gewapende strijd, maar die besloten hun wapens neer te leggen en om te vechten voor vrede. Zij waren voor één dag in België als getuigen in het kader van de Vlaamse Vredesweek.

Ze werden ontvangen door Franziska Hagedorn van het kabinet Externe Relaties. Zij luisterde met veel aandacht naar het verhaal, en ze beloofde de documenten over te maken aan de voorzitter van de Europese Raad.

Ze konden dezelfde dag de actie toelichten op het ministerie van Buitenlandse Zaken aan Dominique Mineur, adviseur voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Ook zij toonde een open oor voor deze aanbevelingen. Met de Belgische minister van Buitenlandse Zaken, Didier Reynders, moeten nog contacten worden gelegd.

Ontvangst op het Belgische ministerie van Buitenlandse Zaken in Brussel.

27 september was een zinvolle afsluiting van deze actie. Een golfje in een oceaan van invloeden. Dank aan alle ondertekenaars van deze petitie.

Marcel De Prins, Leni Creuwels, Ella Bormans en Frans Swartelé

Marcel De Prins, Leni Creuwels, Ella Bormans en Frans Swartelé zijn leden van Soemoed-Vlaanderen.